Ook water is een grondstof die nodig is in de bouw en voor het onderhoud van een gebouw. Kunnen en moeten we de waterhuishouding dan ook circulair aanpakken? Absoluut, er is zelfs veel groeimarge.
Water is op zichzelf geen bouwmateriaal, maar is wel vaak nodig tijdens het productie- en recyclageproces van bepaalde materialen en ook tijdens het onderhoud van gebouwen.
Bovendien heeft de opwarming van de aarde anders dan bij traditionele grondstoffen voor de bouw ook een enorme invloed op de watervoorraad. Denk maar aan het grondwaterniveau dat alsmaar vermindert door de drogere zomers - maar ook door de verharding van de beschikbare ruimte, waar de bouwsector zelf een grote rol in speelt - waardoor een drinkwatertekort dreigt in Vlaanderen. Waterschaarste laat zich op die manier nog sneller gevoelen in onze samenleving dan ‘bouwgrondstoffenschaarste’, ook omdat het om een basisbehoefte gaat. Nadenken over kringloopsluiting op vlak van water is dus zeker geen overbodige luxe.
Hoe kunnen we dat aanpakken? De zogenaamde trias aqua kan alvast een eerste stap zijn in het verminderen van ons (drink)watergebruik, waardoor we de cirkel vervolgens eenvoudiger kunnen sluiten. Die drievuldigheid luidt als volgt:
- Bespaar water:
de vraag voorkomen is natuurlijk nog altijd beter dan voor duurzamere alternatieven te kiezen. Dat kan bijvoorbeeld door kranen die automatisch stoppen of een droog- of vacuümtoilet die respectievelijk werken met compostering en onderdruk.
- Gebruik regenwater:
nu stroomt regenwater dat op de daken en verharde omgeving valt nog al te vaak naar onze rioleringen en zo naar de waterzuiveringsinstallatie. Die zuiveringsinstallatie werkt daardoor niet echt efficiënt. Regenwater kan immers perfect op grote schaal worden ingezet voor toepassingen die geen drinkwaterniveau vereisen. Veel beter is het om regenwater op te slaan en vervolgens te gebruiken voor toiletten, wasmachines of bewatering van de planten. Daar kan de bouwsector aan bijdragen.
- Hergebruik afvalwater:
licht verontreinigd water, denk aan badwater of water afkomstig van de wasmachine, het zogenaamde grijs water, kan in principe hergebruikt worden als spoelwater van toiletten na zuivering. Er bestaan al toestellen om dat zelf te doen, maar dat kan ook op natuurlijke wijze, met bijvoorbeeld helofytenfilters of zogenaamde moerasfilters. Dat zijn rietvelden die met behulp van bacteriën het vuil afbreken. Uiteraard mag het te zuiveren water dan geen detergenten bevatten. Zwart water – afvalwater afkomstig van het toilet, vervuild met uitwerpselen dus – moet uiteraard wel gewoon naar de zuiveringsinstallatie. Helaas zijn er vandaag in Vlaanderen nog veel – meestal landelijk gelegen – woningen die niet aan het rioleringsstelsel gekoppeld zijn, waardoor vervuild water vaak gewoon geloosd wordt in beken of rivieren.
Om de grondwatervoorraad daarnaast voldoende aan te vullen is het belangrijk dat het regenwater (vertraagd) kan infiltreren in de bodem door het beperken van de verharding rondom de gebouwen, het voorzien van wadi’s ... Zo is er ook minder kans op wateroverlast bij hevige regenbuien en werken de waterzuiveringsinstallaties efficiënter.
