Biobased materiaal is volledig of gedeeltelijk gewonnen uit biomassa. Biomassa is materiaal van biologische oorsprong, zoals planten, bomen, dieren, micro- en zeeorganismen en algen. Materiaal uit geologische afzettingen of fossielen wordt niet als biobased beschouwd. Om tot een bruikbaar product te komen wordt de biomassa vaak fysisch, chemisch of biologisch behandeld.

Voor heel wat conventionele bouwmaterialen is er vandaag al een plantaardig of dierlijk alternatief op de markt. Vlas, hennep, schapenwol en gras kunnen bijvoorbeeld als basisgrondstof voor isolatiemateriaal gebruik worden.

Een van de grote voordelen van het gebruik van biobased materialen is dat de benodigde grondstoffen op korte termijn te telen of te oogsten zijn. Als de productie goed beheerd en dus continu aangevuld wordt, zal er geen uitputting optreden.

Bovendien zijn biobased materialen vanuit circulair oogpunt ook interessant omdat ze soms te composteren zijn op het einde van hun levensduur en zo terug voedsel worden voor een ander organisme, zodat de (biologische) cirkel terug rond is. Soms zijn hier wel hogere temperaturen voor nodig dan bij de normale tuincompostbak en is er ook vermaling nodig om het compostproces te versnellen.

Maar zeker niet alle biobased materialen zijn te composteren! Er mogen geen synthetische stoffen aan zijn toegevoegd en het materiaal mag niet verwerkt worden tot een plastic. De toevoeging van een bindmiddel, brandvertragers enzovoort staat vaak de bioafbreekbaarheid in de weg. Deze biobased materialen behoren dan niet tot de biologische cyclus binnen het circulair bouwen. Er zijn echter meer biobased materialen met synthetische toeslagstoffen op de markt dan zonder, het is dus opletten geblazen. Niet-gedrenkt hout, kurk, zeegras en strobalen als isolatiemateriaal, schelpen als bodembedekker en riet als gevel- of dakafwerking, zijn eerder de uitzondering op de regel.

Naast toeslagstoffen, kan ook het verwerkingsproces ervoor zorgen dat het nochtans 100% biobased materiaal niet meer te composteren is. De kunststof polyethyleen bijvoorbeeld, wordt meer en meer verkregen uit bio-ethanol, verkregen uit planten als suikerriet en dus 100% biobased, in plaats van uit aardolie. Toch is de verkregen kunststof, polyethyleen, ondanks het feit dat het voorts geen niet-biobased additieven bevat, niet composteerbaar, louter door het verwerkingsproces. Dat geldt voor alle biobased kunstoffen.