Een LCA of een levenscyclusanalyse is een holistische analyse die de totale milieubelasting van een product of gebouw gedurende de hele levenscyclus, van winning van de benodigde grondstoffen over productie en transport tot gebruik en afvalverwerking, in kaart brengt.
De ontginning van de nodige grondstoffen, het transport van de ontginningsplaats naar de verwerkingssite, de verwerking van de grondstoffen tot een product, het transport naar de werf en de bouwfase zelf maken de initiële ‘impacts’ uit. Tijdens het gebruik kunnen het onderhoud, de herstellingen, de vervangingen, toekomstige renovatiewerken en het energie- en waterverbruik onder de loep genomen worden. Na gebruik kunnen de ‘impacts’ gerelateerd aan de ontmanteling van het gebouw, het transport, de sortering van het afval en de afvalverwerking (verbranding op naar stort) bekeken worden. De impact van een recyclageproces of hergebruik wordt vandaag buiten beschouwing gehouden, omdat die een potentiële winst inhouden.
Niet elke LCA zal echter al die levenscyclusfases meenemen. Op productniveau bijvoorbeeld, zal een producent zich meestal beperken tot de eerste drie: ontginning, transport en verwerking. Op gebouwniveau zal men ook geen rekening houden met toekomstige renovatiewerken. Daarnaast zitten er ook verschillen in de meegenomen milieu-indicatoren. De MMG-methode zal onder meer de invloed van een product op het klimaat, de ozonlaag, de verzuring van de bodem en de waterbronnen bekijken, daar waar andere methodes minder grondig te werk gaan. Dat alles maakt het moeilijk om eenduidig over de resultaten van een LCA te communiceren.
Een EPD of Environmental Product Declaration, in het Nederlands een milieuproductverklaring, wil hierop een antwoord bieden. Dat is een in een wet- of regelgeving vastgelegde vorm om de resultaten van een LCA te communiceren. Een EPD geeft inzicht in de resultaten per milieu-indicator en per levenscyclusfase maar is moeilijk te interpreteren als leek en laat het ook nog niet toe om producten met elkaar te vergelijken. Enerzijds omdat er verschillende nationale programma’s zijn, waarbij de meegenomen milieu-indicatoren, levenscyclusfases en methodes verschillen, anderzijds omdat de functionele eenheid verschilt per EPD. Eenvoudiger gezegd: het gevaar bestaat dat je appelen met peren vergelijkt.
Totem, een online tool waarmee je vrij gemakkelijk de milieu-impact van gebouwen en elementen kan berekenen en vergelijken, biedt soelaas. Totem werd begin 2018 gelanceerd door de drie gewesten in België en brengt de milieu-impact van gebouwen en elementen in kaart op een objectieve manier, die eenvoudig te interpreteren is en rekening houdt met de context. Totem is gebaseerd op de MMG-methode, die a.d.h.v. monetarisatiefactoren op de verschillende milieu-indicatoren, de milieu-impact bepaalt in één cijfer.
Vaak in één adem genoemd met LCA is LCC. Een LCC of Life Cycle Cost is nauw verwant met een LCA maar brengt de financiële en niet de milieukosten in kaart.