In de meeste gevallen leidt recyclage tot een waardedaling van het materiaal of de bouwcomponent. Circulair bouwen streeft naar maximaal waardebehoud of zelfs waardestijging.

België is kampioen in het recycleren van materialen, ook de bouwsector speelt daar naarstig op in. Ondanks de grote hoeveelheden energie die nog vaak nodig zijn om een materiaal te recycleren, komen gerecycleerde producten echter meestal in laagwaardigere toepassingen terecht. Gerecycleerde bakstenen worden puingruis, gerecycleerd hout spaanplaten enzovoort. Circulair bouwen kent die devaluatie niet en gaat uit van maximaal waardebehoud of mogelijk zelfs een waardestijging. Waar recyclage bouwmaterialen slechts tijdelijk ophoudt voor ze op de afvalberg belanden, streeft circulair bouwen er bovendien naar de kringloop volledig te sluiten en afval voorgoed te bannen, of toch zo veel als mogelijk te vermijden. Dat vraagt niet alleen technische oplossingen maar kan ook enkel slagen wanneer het volledige bouwproces wordt aangepakt. Net daarom is circulair bouwen een holistisch begrip dat bovendien gestoeld is op een economische logica.

Het is daarom bij circulair bouwen belangrijk dat gebouwen selectief ontmanteld kunnen worden. Zo kunnen bouwmaterialen of -componenten zonder beschadiging worden gerecupereerd en hergebruikt in eenzelfde of evenwaardige toepassing. Een levensduurverlenging van deze materialen, of met andere woorden een verduurzaming in de meest letterlijke betekenis van het woord, houdt ze langer in omloop.

Hernieuwbare en biologisch afbreekbare materialen zijn ook te verkiezen. Door gebruik te maken van die grondstoffen uit de biologische kringloop kunnen energieverslindende recyclageprocessen immers vervangen worden door natuurlijke processen als groei, biologische afbraak of zelfs compostering. Uiteraard kruipen ook in deze processen tijd en energie en is het voor deze materialen evenzeer belangrijk ze zo lang mogelijk in omloop te houden.

Circulair bouwen is natuurlijk meer dan hernieuwbare materialen en hergebruik. Ook op gebouwniveau moet worden gestreefd naar gebruiksduurverlenging en maximale levensduur. De ontwerpprincipes van veranderingsgericht bouwen laten dat toe door in het ontwerp zo veel mogelijk te anticiperen op geplande en ongeplande veranderingen. Zo kunnen verbouwings- of afbraakwerken uitgesteld of zelfs vermeden worden en kan op een effectievere manier van het bestaande gebouwpatrimonium gebruik worden gemaakt. Veel van deze maatregelen verbinden ontwerpkeuzes op verschillende niveaus – wijk, gebouw en element – en bij verschillende partners binnen het waardenetwerk, in tegenstelling tot recyclage dat, zich hoofdzakelijk tot het materiaalniveau beperkt.