Al zo’n 150 handtekeningen op enkele dagen tijd: Embuild Vlaanderen en Buildwise lanceren Charter Biocirculair Bouwen

Embuild Vlaanderen en Buildwise willen dat nieuwbouwprojecten in Vlaanderen binnen vijf jaar voor een vijfde opgetrokken worden uit biocirculaire materialen en lanceerden daarom het Charter Biocirculair Bouwen. Onder biocirculaire materialen dient volgende de initiatiefnemers te worden verstaan: materialen die hernieuwbaar en eventueel herbruikbaar – daarom spreken ze over biocirculaire en niet over biogebaseerde bouwmaterialen – zijn en die bij de productie weinig energie vereisen. Het charter heeft ook nog twee andere doelen: dat renovaties in Vlaanderen voortaan hoofdzakelijk worden uitgevoerd met biocirculaire materialen en dat biocirculaire materialen tegen 2050 de norm zijn in Vlaanderen. Het document heeft ook nog de meer globale doelstelling in de hele Vlaamse bouwketen een draagvlak te creëren voor bouwen met biocirculaire materialen en samenwerking tussen alle schakels, van landbouwer over producent tot architect, bouwheer en aannemer, te stimuleren.

Onder de 150 organisaties die zich met een handtekening onder het document engageerden om biocirculaire materialen te integreren in bouwprojecten waar zij bij betrokken zijn en/of om het gebruik van die materialen te promoten, zijn onder meer aannemers, studiebureaus, architecten, landbouwers die grondstoffen kweken, federaties, materiaalproducenten, kennis- en onderzoekscentra en bouwheren terug te vinden.

Tal van voordelen

“De voordelen voor Vlaanderen van bouwen met biocirculaire materialen zijn groot. Zo zijn ze hernieuwbaar en kunnen ze makkelijk worden hergebruikt en gerecycleerd, wat ze een hoge restwaarde geeft. Daarnaast komt er minder CO₂ vrij bij de productie van biocirculaire bouwmaterialen en die materialen slaan ook nog eens CO₂ op. Biocirculair bouwen zorgt er met andere woorden dus voor dat we CO₂ capteren in gebouwen. Al die voordelen dragen bij aan het keren van de klimaatproblemen”, zei Caroline Deiteren, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen. “Als de materialen lokaal gekweekt en geproduceerd worden, dan vermindert ook onze afhankelijkheid van de buitenlandse aanvoer van grondstoffen – wat ook weer goed is voor het milieu doordat er dan minder transport moet plaatsvinden.”

“2030 is misschien een scherpe deadline, maar uit een recente enquête bij honderd Vlaamse bouwbedrijven blijkt dat de helft al ervaring heeft met de toepassing van biogebaseerde materialen zoals hennep, kurk en leem en dat 80% ermee aan de slag wíl gaan.”

Hout, vlas, stro ..

Bekende voorbeelden van biocirculaire bouwmaterialen zijn hout, vlas, stro, papiervlokken, houtwol, kurk en kalkhennep. Heel wat van die materialen hebben natuurlijke eigenschappen die de gezondheid van gebouwgebruikers rechtstreeks – en dus bovenop de bovengenoemde milieuvoordelen – ten goede komen.

Kalkhennep bijvoorbeeld heeft van nature een isolerende en vochtregulerende werking waardoor het toegepast als bouwsteen of isolatie leidt tot een aangenaam en gezond binnenklimaat. In Mechelen worden heel wat (fragiele) erfgoedstukken van de stad bijvoorbeeld bewaard in een depot gemaakt van kalkhennepblokken. “Een hennepplant haalt wanneer hij groeit tien keer meer CO₂ uit de lucht dan een boom”, vertelde Elena Doms, CEO van +EARTH+, dat hennep kweekt om er bouwmaterialen van te maken. “Hennep groeit bovendien snel en in hoge dichtheden. De planten halen daarnaast ook grote hoeveelheden PFAS en PFOS uit de grond, waardoor ze een krachtige saneringsoplossing bieden. Om een modale woning te isoleren, is 1 ha hennep nodig. Elk jaar opnieuw kan de lokale hennepproductie makkelijk zorgen voor de isolatie van meer dan 10.000 woningen. Dat vergt 10.000 ha landbouwgrond en biedt de boeren een nieuw en alternatief verdienmodel.”

Klimaatneutraal Europa tegen 2050

"De transitie naar een circulaire en klimaatvriendelijke economie biedt enorme kansen voor innovatie en economische groei”, vertelde minister Jo Brouns. “Dit charter draagt bij aan die omschakeling door in te zetten op duurzamere bouwmaterialen en slimmere productiemethoden. Het stimuleert nieuwe afzetmogelijkheden voor landbouwers en zorgt ervoor dat bouwmaterialen ecologisch verantwoord zijn. Een toekomstgerichte bouwsector moet inzetten op hernieuwbare, biogebaseerde materialen en efficiënter grondstoffengebruik.”

“Europa streeft naar klimaatneutraliteit tegen 2050 en wil dé referentie worden op het vlak van duurzaam bouwen”, gaf Inge Neven, CEO van VITO, een van de ondertekenaars van het charter, nog mee. “Wij zijn ervan overtuigd dat biocirculair bouwen één van de strategieën is om deze transitie waar te maken. Bij VITO zijn we vastberaden om een sleutelrol te spelen in die transitie. Dit charter sluit zeer mooi aan bij onze missie en visie op het vlak van duurzaamheid, en daarom ondertekenden wij het met volle overtuiging.”

Inspirerende events

De komende maanden zullen Embuild Vlaanderen en Buildwise heel wat inspirerende events organiseren in het kader van het charter. Zo ging de lancering van het charter in LABIOMISTA in Genk ook al vergezeld van verschillende presentaties, waaronder een van kunstenaar Koen Vanmechelen, die samen met de stad Genk LABIOMISTA ontwikkelde.

De organisaties die de officiële lancering van het Charter Biocirculair Bouwen bijwoonden konden proefopstellingen met verschillende stalen van biocirculaire bouwmaterialen bezichtigen en aansluitend nog een bezoek brengen aan Future Garden, een nieuw paviljoen opgebouwd uit biogebaseerde materialen dat fungeert als tapirverblijf en unieke hub waar gewerkt wordt aan projecten die mens en natuur dichter bij elkaar brengen.