Het Muziekcentrum in Kortrijk, ooit een heel saai gebouw uit de jaren zestig, is door Dial Architects omgebouwd tot een geheel waar ontmoeten centraal staat. Oorspronkelijk bestond het gebouwencomplex uit drie afzonderlijke volumes die geen onderlinge circulatie hadden. Die gebouwen werden gebruikt voor de dagelijkse werking van verschillende organisaties en door de oude BRT en het conservatorium van Kortrijk. Om de gebruikers over het volledige scala van mogelijkheden te laten beschikken, werd er een masterplan opgesteld dat de grenzen wou doen vervagen en een samenhang wou bekomen tussen de drie volumes.

Circulatie

Het architectenbureau zette vooral in op de gelijkvloerse foyer. De invulling heeft het bewust vaag gehouden waardoor de ruimte niet enkel voor verschillende functies gebruikt kan worden, maar ook een hele grote circulatieruimte wordt waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. De foyer sluit daarbovenop aan op de nieuwe stads-as van Kortrijk. Door de ingang van het muziekcentrum aan die nieuwe as te leggen en de steltvoeten van het gebouw te vervangen door een open, levende sokkel, creëerde Dial Architects een nieuwe, overdekte publieke ruimte. De nieuwe clubconcertzaal, een nieuwbouwproject dat dient als architecturaal contrapunt van de compositie, begrenst samen met het muziekcentrum de nieuwe openbare ruimte. Die sluit perfect aan bij het bestaande plein en zorgt zo voor de stedelijke integratie van het gebouw.

Omdat de architecten die sokkel open gemaakt hebben, moest de verticale circulatie verlegd worden. Daardoor veranderde ook de interne circulatie volledig. Zo werd de liftschacht verplaatst en kwam er een nieuwe evacuatietrap uit thermisch verzinkt staal met een borstwering uit hardhout aan de westkant van het gebouw. Daarbovenop zorgde het architectenbureau voor enkele grote vides tussen de verdieping en het gelijkvloers om ruimtelijke interactie mogelijk te maken. De verticale stijgpunten werden daarbovenop geaccentueerd door eenzelfde materiaalgebruik en detaillering, namelijk de borstwering en handgrepen in een drielagenplaat uit naaldhout en nieuwe traptreden in gebeitst essenhout.

Niet bouwen

Niet bouwen is nog steeds de belangrijkste circulaire daad en dat is dus ook wat het architectenbureau gedaan heeft. Door slim om te gaan met het bestaande gebouw zijn ze erin geslaagd om 1.500 vierkante meter extra ruimte te creëren zonder iets bij te bouwen. Ook hebben de architecten de volledige betonstructuur gerecupereerd. Daardoor moesten ze het gebouw enkel nog invullen en het interieur afwerken.

Op de repetitieve structuur van het gebouw konden ze dan ook sterk inzetten. Zo hangen geluidsabsorberende duopanelen van houtmagnesiet en steenwol als plafond tussen het betonskelet. Bestaande plafonds uit ruimtes die grondig verbouwd werden, hebben de architecten hergebruikt door ze toe te passen in ruimtes waar een plafondelement beschadigd was. Ze realiseerden ook een lichte gevel van glas en hout en een modulaire gevel ter hoogte van de sokkel aan de hand van de beschikbare afmetingen van het basismateriaal. Voor dat laatste gebruikten ze kaders in massief lariks die langs buiten afgewerkt zijn met een houtvezelplaat en latwerk in thermisch gemodificeerd fraké en langs binnen met een dampremmende houtspaanplaat en een afwerkplaat in houtvezelcement.

Biologische kringloop en gebouwbeheersysteem

Dial Architects heeft ervoor gezorgd dat alle verbindingen van draagstructuren en binnenafwerkingen bout- of schroefverbindingen zijn. Zo kunnen de componenten in de toekomst netjes uit elkaar gehaald worden om de afvalstroom te beperken. Ze hebben ook zoveel mogelijk natuurlijke materialen gebruikt waaronder ook hout met een FSC of PEFC-label. 

Een publiek gebouw moet voldoen aan heel wat brandeisen maar toch heeft Dial Architects ervoor gekozen om hout zonder brandvertragers te gebruiken, om de biologische kringloop niet te verstoren. Zo is het binnenschrijnwerk massief lariks en de wandbekleding massieve kepers in lariks en gepigmenteerde en geschuurde houtvezelcementplaten. De vloeren op de verdieping zijn uit linoleum en in het auditorium is een eikenhouten lamelparket gebruikt. Het buitenhekwerk is uit onbehandelde Europese Douglas-kepers en het meubilair werd opgebouwd uit een drielagenplaat van vuren, aangevuld met accenten uit betonplex.

Ook op het vlak van technieken ging Dial Architects duurzaam te werk. Nieuwe ruimten waaronder ook het auditorium en het onthaal kregen een balansventilatie en de toiletten worden gespoeld met opgevangen regenwater. Bovendien hebben de architecten het gebouw bijna volledig op ledverlichting gezet met een re-lampingprogramma. Massieve vloeren en opake geveldelen voorkomen oververhitting en de goede isolatie maakt extra verwarmingscapaciteit overbodig. Bestaande klaslokalen kregen thermostatische kranen en de zonnewering werd vernieuwd. Alle toegangen zijn nu ook voorzien van een tochtsas en automatische deuren. Al die componenten zijn bovendien verbonden met het gebouwbeheersysteem.

Circular Building

Muziekcentrum Kortrijk is een van de zeven projecten die kans maken op de Circular Building Award van de Belgian Building Awards 2021. In die categorie zal de achtkoppige jury nagaan in hoeverre de principes van circulair bouwen toegepast worden. De fysieke prijsuitreiking op BATIBOUW kon niet plaatsvinden omwille van het coronavirus. De winnaar van de categorie Circular Building zal dus dit jaar hier, op circubuild.be, bekend worden gemaakt. Dat gebeurt op 31 mei. Hou dus zeker onze website in het oog!