DENC!-STUDIO won de wedstrijd om de Sint-Jozef kerk in Eeklo om te vormen tot een buitenschoolse kinderopvang. Vanuit de gedachte dat de opvang slechts ‘te gast’ is in het gebouw en de functie na verloop van tijd zou kunnen evolueren, kozen de architecten resoluut voor een omkeerbare interventie. Zo veranderen ze niets definitief aan het gebouw en kan het ook in de toekomst makkelijk een nieuwe functie krijgen.

Behoud grondplan

Ze behielden de originele planorganisatie van de kerk, die opgebouwd was rond het podium met het altaar. Alle zitplaatsen waren gericht naar dat centrale, ronde podium, dat geaccentueerd wordt door zenitale lichtinval. Ook dat podium heeft de studio behouden, net als de eerste bankenrijen. Daar zullen kinderen kunnen zitten tijdens een vertelmoment of een poppenkast. De andere bankenrijen dekten ze af met een houten volume. Dat houten volume kan de kinderopvang gebruiken als leef- en bewegingsvloer en kan in de toekomst zonder problemen weggehaald worden.

De verloren ruimte tussen de zitbanken doet dienst als bergruimte en ook de borstwering van de nieuwe volumes wordt gebruikt als berging. Die is uitgewerkt als een rug-aan-rugkast en is zowel vanop de bewegingsvloer toegankelijk als vanuit de circulatieruimte errond. De dubbele functie als kast en borstwering spaart bovendien materiaal uit.

Door kasten te voorzien als borstwering, konden de architecten hoge muren of kastenvolumes vermijden. Zo moesten ze de rechthoekige ruimte niet opsplitsen. De andere, bestaande lokalen doen nu dienst als slaap-, studie- en knutselruimtes. Ook de winterkapel wordt voorlopig behouden als gebedsruimte, met een aparte toegang. Omdat de kinderopvang enkel na de schooluren gebruikt wordt, is er al een samenwerking afgesproken met de lokale lagere school. Die plant er muzikale en creatieve activiteiten en bewegingsopvoeding. Ook andere socio-culturele activiteiten zijn ingepland in de toekomst, want BKO Sint-Jozef kan ook dienstdoen als expositieruimte of voor andere educatieve of sociale projecten.

Materialen

DENC!-STUDIO recupereerde zo veel mogelijk materiaal, maar waar nieuwe materialen nodig waren, koos het voor materialen met een lage milieu-impact en een hoge duurzaamheid. De volumes die de architecten over de banken hebben geplaatst, zijn opgebouwd uit FSC-hout met daarboven geperste platen uit gips en cellulosevezels van gerecycleerd papier. De leef- en bewegingsvloeren zijn afgewerkt met CO₂-neutraal geproduceerde linoleum in verschillende kleuren, gemaakt uit natuurlijke materialen en zonder kunstmatige chemicaliën. De kleuren zorgen ervoor dat visuele oriëntering mogelijk is en zo passen de architecten ook de principes van universal design toe. Bovendien is het linoleum slijtvast en biologisch afbreekbaar. De kasten zijn gemaakt uit kwalitatieve berkenmultiplex.

Omdat kerken vaak koud zijn, moest DENC!-STUDIO het gebouw ook beter isoleren om een comfortabele omgeving te worden voor kleuters in korte broek. De architecten isoleerden het gebouw in de spouw en voorzagen het van een ‘warme muts’ door de kroonlijst en het plat dak te isoleren langs de buitenkant. De bestaande roofing werd behouden als dampscherm. Ook het buitenschrijnwerk werd vervangen door varianten die beter presteren op thermisch gebied. Daarnaast werden ook extra regenwateropvang voor het sanitair en een PV-installatie voorzien.

Binnen zorgde DENC!-STUDIO ervoor dat de nieuwe installaties makkelijk toegankelijk zijn, om de toestellen te onderhouden, herstellen en vervangen zonder het gebouw te beschadigen. Metalen vakwerkspanten overbruggen de ruimte en het bestaande plenum is ingezet voor het verloop van de ventilatiekanalen en voor warmtetoevoer. Er werd ook een BaOpt-inregeling voor diffuus zachte luchtstromen voorzien en een nieuw brandwerend plafond toegevoegd dat bovendien, net als de geperste platen in de volumes, geluid absorbeert en zo de akoestiek bevordert.

Circular Building

BKO Sint-Jozef is een van de zeven kanshebbers voor de Circular Building Award van de Belgian Building Awards 2021. In die categorie zullen acht juryleden beoordelen in hoeverre de principes van circulair bouwen toegepast worden in de projecten. De fysieke prijsuitreiking op BATIBOUW kon niet plaatsvinden omwille van het coronavirus. De winnaar van de categorie Circular Building zal dus dit jaar hier, op circubuild.be, bekend worden gemaakt. Dat gebeurt op 31 mei. Hou dus zeker onze website in het oog!