Projectontwikkelaar ION uit Waregem en de Nederlandse vastgoedinvesteerder en -ontwikkelaar Green Real Estate hebben de aanbesteding gewonnen om het voormalige Calvijn College in Amsterdam Nieuw-West duurzaam te transformeren en uit te breiden. De Belgisch-Nederlandse alliantie heeft het beste plan voor de transformatie van de oude school en het realiseren van een energieneutrale nieuwbouw die samen 189 woningen, een gezondheidscentrum, een buurtcentrum en een zogeheten culturele broedplaats, waar kunstenaars kunnen wonen en werken, zullen huisvesten. Door gebruik te maken van duurzame innovaties zoals grondbuiskoeling, circulair beton en een omkeerbaar doos-in-doosprincipe en door het aanplanten van een klimaatbos is het ontwerp van ION en Green Real Estate, die daarvoor samenwerkten met OZ, duurzamer dan vereist. De herbestemming van het Calvijn College, project Het Cornelium gedoopt, is het eerste Nederlandse project voor ION.
In het ontwerp dat OZ voor ION en Green Real Estate maakte, staan ontmoeting en verbinding centraal en is er veel plaats voor groen. “Met het gepresenteerde concept kiezen we ervoor de natuur terug naar de stad te brengen", vertelt Davy Demuynck, CEO & medeoprichter van ION. "Dat doen we niet alleen met wadi’s, groene balkons, groendaken en zelfs een voedseldak op het oude schoolgebouw, waar bewoners hun eigen groenten kunnen kweken, maar ook met een klimaatbos dat tussen de nieuwbouw en het oude schoolgebouw komt. Delen van dat stuk grond mochten bebouwd worden, maar we hebben er bewust voor gekozen dat niet te doen en er bomen te planten.
Via ondergrondse buizen wordt de schone boslucht bovendien tot in de appartementen gevoerd. “Die buizen koelen of verwarmen die aangevoerde lucht. Ze liggen op ongeveer 2 meter diepte, waar de temperatuur het hele jaar rond de 11 graden Celsius schommelt. Op die manier wordt veel energie bespaard om het gebouw in de zomer af te koelen en in de winter op te warmen.”
Met ook nog de inzet van hoogrendementszonnepanelen, is het huidige plan erop gericht jaarlijks 21% meer energie op te wekken dan het nieuwe gebouw met appartementen nodig heeft. Om die hoge score te bereiken, worden niet alleen op de daken zonnepanelen geplaatst, maar worden ze ook weggewerkt in de luifels van het bestaande schoolgebouw. Dankzij die kunstgreep wordt ook dat gerestaureerde blok, waar minder mogelijkheden zijn, van groene energie voorzien.
Om duurzaam te bouwen wordt vaak naar hout gekeken, maar voor de bouw van Het Cornelium hebben ION en Green Real Estate voorgesteld nog een stap verder te gaan door voor circulair beton te kiezen. Ze rekenen daarvoor op het bedrijf New Horizon, dat een innovatieve vorm van stortbeton op de markt heeft gebracht. Demuynck: “New Horizon kan uit gesloopt beton de oorspronkelijke zuivere bestandsdelen zand, grind en cement oogsten en maakt er nieuw, zogeheten circulair beton van. 25.000 m2 aan zonnepanelen voorziet New Horizon van de energie die daarvoor nodig is, zodat het bedrijf dat ook nog eens CO2-neutraal doet. Door de samenwerking met New Horizon zijn we ook in staat om ons sloophout opnieuw te gebruiken voor de zwevende paden in het klimaatbos.”
Omkeerbare doos-in-doosconstructies
Het Belgisch-Nederlandse team maakt het duurzame verhaal helemaal af met de voorziening van doos-in-doosconstructies in het gerestaureerde gebouw. Het plan is om in de bestaande ruimtes van het schoolgebouw nieuwe ruimtes te schuiven die indien ooit nodig nog verplaatst kunnen worden naar een ander gebouw. Die techniek maakt het bovendien mogelijk om de oude gevel ongemoeid te laten en de ruimtes efficiënter te verwarmen, te koelen en geluidsdichter te maken.
De architectuur van het nieuwe, lichtgroene gebouw is geïnspireerd op het strak modernisme en heeft enkele kenmerkende blikvangers. Zo is er een ‘poort’ in het midden van het gebouw voorzien. Die geeft in het huidige ontwerp niet alleen een aangename doorkijk vanuit de straat naar het oude schoolgebouw en het klimaatbos, maar is ook bedoeld als een bewoonde doorgang met terrassen, ramen en beplanting.
Het is de eerste keer dat de Belgische projectontwikkelaar ION in Nederland aan de slag gaat en het hoopt er in de toekomst nog meer projecten te kunnen realiseren. Het Cornelium is voor ION dan ook een echt visitekaartje, dat de ontwikkelaar nog meer op de kaart moet zetten in het buitenland. Demuynck: “In België zijn we in 11 jaar uitgegroeid tot één van de grootste ontwikkelaars, maar het was de eerste keer dat we meedongen naar een tender in Nederland. En dan nog in de hoofdstad, de meest uitdagende markt van het land en nog vele keren veeleisender dan de Belgische markt. De we de opdracht binnenhaalden, geeft enorm veel voldoening en toont dat we voortrekker zijn en blijven op het vlak van cultuurhistorie en duurzaamheid. Complexe verhalen schrikken ons niet af, integendeel zelfs. Door over de grenzen te kijken, leren we bovendien nieuwe technieken kennen die we ook in onze Belgische projecten kunnen toepassen.”
Klaar in 2027
De bouw van Het Cornelium moet starten in de eerste helft van 2025. De oplevering is voorzien voor 2027. Naast OZ, dat in ons land onder meer bekend is als ontwerper van het nieuwe casino in Middelkerke, werkten ook duurzaamheidsadviseur Arup, Jaap Schoufour van stipo, de stad Amsterdam en bijzonder hoogleraar Monumentenzorg en Stedenbouw aan de Universiteit van Amsterdam Vincent van Rossum.