Blijvers van Blykers: de vakwerkbrug van Bailey

Circulair bouwen heeft pas de laatste jaren echt aan belang gewonnen, maar dat betekent niet dat er in het (verre) verleden geen voorbeelden van te vinden zijn. In onze gloednieuwe rubriek Blijvers van Blykers gaat Kris Blykers van BLIEBERG architects of a circular economy op de meest spraakmakende daarvan in. Vandaag: de draagbare vakwerkbrug van Donald Coleman Bailey, ofte circulair bouwen in de Tweede Wereldoorlog.

Telkens er in de geschiedenis een grote tijdsdruk was, waren creativiteit en een circulaire aanpak daarop vaak een goed antwoord. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog werd in Engeland de draagbare vakwerkbrug uitgevonden door Donald Coleman Bailey. Het assembleren van de geprefabriceerde brugonderdelen vereiste geen speciaal gereedschap. In slechts een paar uur tijd kon de brug door louter mankracht in elkaar worden gestoken. Dat voordeel zou later een sleutelrol blijken te spelen in de geallieerde overwinning. Door de brug van Bailey konden de geallieerde troepen immers snel oprukken. Veldmaarschalk Montgomery zei over de brug: "Mijn operaties met het achtste leger in Italië en het 21ste leger in Noordwest-Europa hadden nooit hun snelheid van oprukken kunnen ontwikkelen zonder de bruggen van Bailey." Baileys uitvinding kan beschouwd worden als een van de vroegste oplossingen voor circulair bouwen.

De bruggen werden gebruikt om troepen, tanks en wapens over rivieren en kloven te brengen, bijvoorbeeld bij de geallieerde landing in Normandië. Het is duidelijk dat de snelheid van montage en haar eenvoud cruciaal waren: niet zelden moest een brug onder geweerschoten worden opgebouwd.


Lichtheid

Het is ook duidelijk dat het design niet anders kon zijn dan een one size fits all-oplossing, omdat onmogelijk vooraf te zeggen was waar een brug nodig zou zijn. Het sleutelelement van dat design zijn de steunende zijpanelen of brugrelingen opgebouwd uit een ruitvormig stalen vakwerk. Ze waren 3 meter lang, anderhalve meter hoog en hadden een gewicht van slechts 260 kg waardoor er slechts zes soldaten en een hamer nodig waren om ze te monteren. Lichtheid als een kenmerk van circulair bouwen, net als vandaag.


Uitwisselbaarheid en standaardisatie

Omdat het design van de panelen eenvoudig was en standaardafmetingen bezat waardoor de elementen volledig uitwisselbaar waren, konden die worden gemaakt in fabrieken verspreid over heel Engeland. Ook vandaag zijn uitwisselbaarheid en standaardisatie belangrijke criteria voor circulair bouwen.


Eenvoud en modulariteit

Omdat soldaten nu eenmaal geen geschoolde arbeiders zijn, diende het ontwerp simpel uitvoerbaar te zijn. De panelen werden in mekaar geschoven, het ene achter het andere, en bevestigd door het inhameren van deuvels in de mannelijke en vrouwelijke uitsteeksels. Zo ontstonden de dragende brugrelingen. Het brugdek werd gevormd door stalen traversen die op de brugrelingen steun vonden. Naargelang de te behalen overspanning en sterkte werden deze elementen naast elkaar gebout in een dubbele of driedubbele rij en/of verticaal op elkaar gestapeld. Eenvoud en modulariteit zijn ook vandaag onlosmakelijk verbonden met circulair bouwen.


Gebruikt voor tijdelijk coronaziekenhuis

De bruggen konden worden gebouwd zonder tijdelijke steunpunten, steigers of kranen, door het gebruik van de Cantilever-methode: volledige secties van de brug werden in overkraging over de bruggenhoofden heen gerold, waarbij enkel mankracht of een truck volstond om op die manier de ravijn of rivier te overbruggen. We vallen in herhaling, maar ook een slim design is belangrijk en zelfs de eerste stap om circulair te kunnen bouwen.

Het beste bewijs dat Baileys ontwerp vandaag nog altijd weerklank kent, is het feit dat het tijdelijke Leishenshan Hospital in China, dat werd gebouwd om de coronacrisis het hoofd te kunnen bieden, gefundeerd werd op elementen van de Bailey bridge.

Deel dit artikel:

Onze partners