Tijdens de Sustainable Talks van Saint-Gobain op de beurs Futurebuild zal Carolin Spirinckx, projectmanager bij VITO en EnergyVille, samen met Sunita Van Heers (SuReal) en Luc Eeckhout (evr-architecten) haar visie delen over de duurzame transitie in de bouwsector. Met een achtergrond in duurzaamheidsevaluaties en circulariteit biedt ze een diepgaand inzicht in de cruciale rol van meetbaarheid en innovatieve tools. “Je kan moeilijk duurzaamheidsclaims maken zonder gebruik te maken van meetbare data”, stelt ze.
Voor Carolin Spirinckx staat één principe centraal: meten is weten. “Zonder meetbare gegevens is het moeilijk om de duurzaamheid van bouwmaterialen en bouwprojecten te beoordelen”, begint ze te vertellen. “Meetbare indicatoren zoals de CO₂-uitstoot gerelateerd aan materiaal- en energiegebruik of energie-efficiëntiewinsten uitgedrukt in cijfers maken het mogelijk om objectieve vergelijkingen te maken tussen projecten, materialen en technologieën. Zonder meetbare data blijven duurzaamheidsclaims dan ook vaak beperkt tot mooie woorden of, erger nog, greenwashing. De bouwsector staat voor de uitdaging om objectieve en wetenschappelijk onderbouwde keuzes te maken. Tools zoals levenscyclusanalyses of LCA’s, Environmental Product Declarations of EPD’s en frameworks zoals BREEAM en TOTEM bieden hiervoor de nodige basis. Ze maken het mogelijk om de volledige levenscyclus van materialen en processen te evalueren, van ontwerp tot sloop, en bieden inzicht in CO₂-uitstoot, energieverbruik en andere impactindicatoren.”
Tools: waardevolle bondgenoten in de transitie
Aan tools en labels geen gebrek als het over de meetbaarheid van duurzaamheid gaat. Niet evident om door de bomen het bos te zien. “Klopt. De verschillende tools hebben stuk voor hun stuk hun eigen verdiensten, maar altijd ook hun eigen beperkingen en drempels”, stelt Carolin Spirinckx. “LCA’s bieden inzicht in de milieu-impact over de hele levenscyclus van bouwmaterialen en -processen. Ze dienen niet alleen als basis voor EPD’s, maar ook als ondersteuning bij ontwerpprocessen via tools zoals TOTEM.”
Die Belgische tool helpt architecten volgens Carolin Spirinckx bij het nemen van duurzame ontwerpbeslissingen. “TOTEM is gratis, wetenschappelijk onderbouwd en biedt een uitgebreide bibliotheek van bouwoplossingen courant op de Belgische markt. Een verdere integratie met BIM en kwantificering van circulariteit en biogebaseerde oplossingen zijn speerpunten in de geplande updates van TOTEM voor de komende jaren.”
De verdienste van EPD’s (Environmental Product Declarations) is dus dat ze op een gestandaardiseerde manier over de resultaten van de LCA’s communiceren en ook de basis vormen voor andere systemen zoals TOTEM. Carolin Spirinckx vindt het wel jammer dat op dit moment elk land nog steeds een eigen EPD-programma heeft met specifieke regels voor de opmaak, waardoor producenten van bouwmaterialen die actief zijn in verschillende EU-landen veel tijd en energie moeten investeren in het voldoen aan die uiteenlopende eisen. “Hopelijk brengen de Europese harmonisatie- en standaardisatieprocessen op dit vlak binnenkort verlichting”, is ze positief gestemd.
BREEAM en GRO zijn tools die de duurzaamheid van het volledige bouwproject in kaart brengen, maar elk vanuit een eigen invalshoek en benadering. “Bij BREEAM spelen de visibiliteit en de profilering van de bouwheer een belangrijke rol. De certificering wordt met andere woorden niet altijd louter behaald om de duurzaamheid te staven, maar ook vanwege de marketing- en imagowaarde ervan. Het is ook een vrij duur systeem. GRO is een van oorsprong Vlaamse tool die sinds kort ook beschikbaar is in de twee andere Belgische gewesten. Het instrument is gratis en werd de laatste jaren sterk verbeterd, onder meer door de integratie van enkele circulariteitsaspecten”, aldus Carolin Spirinckx.
Deze en andere tools en labels, waaronder zeker ook het Europese Level(s)-kader, zullen volgens Carolin Spirinckx zeker een belangrijke rol spelen in de transitie naar een duurzame bouweconomie. De belangrijkste drempel voor die transitie is volgens haar het feit dat de Belgische bouwsector zo gefragmenteerd is. “Je zit met heel veel kmo’s die vaak niet voldoende middelen hebben om de kennis te implementeren. Ook de regelgeving in België zou wat eenduidiger mogen zijn. Zo is TOTEM bijvoorbeeld enkel verplicht voor publieke gebouwen.”
Wil je meer weten over meetbaarheid, labels en tools rond circulariteit in de bouwsector? Kom dan zeker naar de Sustainable Talks van Saint Gobain op de beurs Futurebuild Belgium. Het panelgesprek waar ook Sunita Van Heers van SuReal en Luc Eeckhout van evr architecten aan deelnemen, wordt gemodereerd door Rik Neven, zaakvoerder van Palindroom, het contentbureau achter Circubuild en zusterwebsite Architectura. Inschrijven kan via deze link.