Vragen beantwoord door architecte Nathalie De Leeuw.

Circulair?

MATTH Engineering is een onafhankelijk studiebureau gespecialiseerd in stabiliteitsstudies dat medio 2018 zijn intrek nam in een gloednieuw kantoor in de Afspanningsstraat in Aalst. Zaakvoerder Tom Mathijs had een duidelijke visie voor het interieur: een industriële look, onder meer door betonnen vloeren en muren. Hij deed een beroep op architecte Nathalie De Leeuw uit Schaarbeek, die er een circulaire kantoorinrichting van wilde maken. Matthijs was niet meteen voor het idee gewonnen, maar de overtuigingskracht van De Leeuw en vooral een gezamenlijk bezoekje aan Rotor DC, waar ze recuperatiematerialen gingen bekijken, bracht daar verandering in.

Voor de verdeling van de open ruimte in verschillende bureaus gebruikte De Leeuw gerecupereerde glaswanden die werden aangekocht bij ROTOR DC. Ook voor de materialisatie van haar ontwerp voor de plafonds klopte ze aan bij de onderneming die van recuperatie van bouwmaterialen haar kernactiviteit heeft gemaakt. De keuze viel uiteindelijk op akoestische plafondplaten die Rotor DC terugwon uit De Ligne, het voormalige gebouw van Gemeentekrediet in Brussel. De platen bestaan uit geperforeerd aluminium en zijn opgevuld met rotswolisolatie.

Voor de glazen recuperatiewanden, die twee afgescheiden werkplekken, een vergaderruimte en een kitchenette creëren, werden de paselementen en deuren wel op maat gemaakt. Daar staat dan weer tegenover dat in heel het project gebruikt werd gemaakt van gestandaardiseerde kastelementen, wat de kostprijs aanzienlijk drukte. De gerecupereerde hexagonale plafondplaten werden gereinigd en ontvet en vervolgens zwart gelakt. Door het integreren van ledverlichting aan de randen kregen ze een geheel nieuw design. Dat upcyclen van de plafondplaten – het lakken en de verlichting erin verwerken – werd uitgevoerd door Ledspecialist en vergde echt vakwerk. De akoestische plafondplaten met ledverlichting vormen een futuristische blikvanger in de kantoren.

Grootste uitdaging?

De onregelmatige vorm van de ruimte, met schuine wanden, vormde voor De Leeuw een grote uitdaging. Het gebouw akoestisch optimaal krijgen ook, omwille van de materialisatie van die schuine wanden, maar ook van de vloeren; beton. De glazen wanden en akoestische plafondpanelen boden op beide ‘problemen’ het perfecte antwoord.

De keuze te werken met recuperatiematerialen leverde ook een moeilijkheid op. Een aannemer vinden die de gerecupereerde glaswanden wilde plaatsen, terwijl hij het materiaal zelf niet aangeleverd had, bleek niet zo evident.

Lessons learned?

De Leeuw heeft uit het project enkele lessen getrokken die ze zeker meeneemt, want ze wil blijvend inzetten op ontwerpen met recuperatiematerialen.

Ten eerste: dat het project bewijst dat circulair gebruik van materialen voor interieurprojecten realistisch en haalbaar is. Het resultaat ziet eruit als nieuw. In de verre toekomst kunnen de materialen bovendien opnieuw gebruikt worden voor een ander project.

Ten tweede: werken met hoogwaardig recuperatiemateriaal is financieel voordelig en ecologisch, maar er moeten wel altijd nieuwe elementen aan toegevoegd worden om het te laten aansluiten op de bestaande situatie, zoals nieuwe deuren en passtukken.

Dat het niet altijd eenvoudig was en zal zijn om een aannemer te vinden wanneer je werkt met circulaire materialen, is een derde les die de architecte getrokken heeft. Een aannemer maakt immers vooral winst op de materialen. Veel aannemers krijgen (grote) kortingen op de bouwmaterialen die ze zelf aankopen. In het geval van hergebruik hebben ze geen extra marge op het materiaal, dat door de klant wordt aangeleverd. Ook wanneer ze zelf gerecupereerd materiaal aankopen, is hun marge kleiner. De winst moet zich dan volledig situeren in de werkuren, maar aannemers zijn het niet gewoon om materialen te plaatsen in werkuren en dus moeten ze hun werkwijze mogelijks herbekijken in de toekomst, wanneer ze winstgevend willen werken met circulaire materialen. Het werken met vaste prijzen voor een bepaald werk waar ze nog geen ervaring mee hebben, levert veel aannemers dus grote angst op. Een voorafgaande test uitvoeren met het aangeleverde materiaal blijkt noodzakelijk te zijn om een correcte prijs te kunnen geven. Het materiaal laten aankopen door de aannemer zou dan ook logischer zijn dan het materiaal zelf aan te kopen als opdrachtgever.

Technische fiche

Ontwerper: Nathalie De Leeuw

Gesplitste aanneming:

- Medium bvba: verlaagd plafond, parket en schilderwerken

- Glasspoint & Glas Vandoren: glazen wanden en deuren

- Kvik Aalst: maatwerk meubilair

- Ledspecialist bvba: verlichting en recuperatie plafondplaten

- Lee Elektro: elektriciteit

- H&C: verwarming en verluchting

- Durmiline: gepolierde beton

Timing: januari 2018 – augustus 2018