Toen Jef Hermans in 2018 besloot in de Hoegaardenstraat in Tienen een nieuwe woning te bouwen op een perceel dat in de jaren daarvoor verworden was tot een ware stadskanker, vond hij dat hij als zaakvoerder van Hermelijn, een bouwmaterialenzaak met hoofdzakelijk ecologische producten in het gamma, resoluut hoorde te gaan voor een 100% circulair project. Door de specifieke situatie lukte dat uiteindelijk maar ten dele, maar de woning, ontworpen door AST77, mag desalniettemin wel beschouwd worden als inspiratie voor al wie met circulair bouwen aan de slag wil.
Vragen beantwoord door opdrachtgever Jef Hermans
Slechts enkele stukken muur van wat ooit een woning was, meer stond er niet op het perceel waarop ik voor mij en mijn partner Mieke Mertens en nieuw huis liet bouwen. Omdat het geen twijfel leed dat met die restanten niets meer aan te vangen viel, werd besloten ze verder af te breken en te gaan voor een ecologisch verantwoorde lichte woning, waarin waar het kon circulaire bouwprincipes werden toegepast.
Circulair?
Gezien ik een bouwmaterialenzaak heb met hoofdzakelijk ecologische bouwmaterialen werd er in eerste instantie gekozen voor een houtskeletbouw geïsoleerd met cellulosevlokken. Echter, door stabiliteitsproblemen in de buurwoningen, moest er met een staalskelet en betonnen scheidingsmuren worden gewerkt. Een domper op onze circulaire ambities, maar één waardoor we ons niet uit het lood lieten slaan. De staalstructuur staat dankzij het gebruik van geschroefde verbindingen dan ook los van de andere muren dan de scheidingsmuren, zodat enerzijds de indeling van de woning relatief makkelijk kan worden aangepast in de toekomst, wat ingerijpende renovatiewerken kan voorkomen, en anderzijds bij een latere ontmanteling van de structuur hergebruik of recyclage van bepaalde elementen mogelijk zal zijn. Die muren bestaan uit niet-behandeld hout of hout met een beperkte hoeveelheid lijmen. Uiteraard konden we de structuur nog steeds isoleren met cellulosevlokken.
Grootste uitdaging?
De grootste uitdagingen voor ons als bouwheer situeerden zich op het niveau van stabiliteit. De woning bevindt zich in een wijk dicht bij de Gete, wat de ondergrond niet bepaald stabiel maakt. Ook is er het gegeven van de aanpalende oudere woningen. Het evenwicht vinden tussen ecologisch en licht bouwen en stabiel en veilig bouwen was niet evident.
Een woning van dergelijke soort voorzien van alle moderne faciliteiten op een kwalitatieve manier, bracht ook de nodige uitdagingen mee.
Lessons Learned?
Als bouwheer hebben we geleerd dat onze doelstelling ‘ecologisch en licht bouwen in de stad’ niet overal mogelijk is. Een hoekwoning is sowieso stabiliteittechnisch al een moeilijke uitdaging, als je dan ook nog eens gaat voor een licht opgebouwde, luchtige woning, wordt het al helemaal moeilijk. Achteraf bekeken hadden we daar realistischer in moeten zijn.
Bouwen in tijden van een crisis zoals COVID-19, daar zullen we ook niet snel meer aan beginnen. We kenden en kennen nog steeds wel wat tegenslagen. Zo zijn niet alle materialen even makkelijk beschikbaar als in niet-crisistijden, met wachten en gepuzzel tot gevolg. We ervaren zo wel wat we ooit riskeren als we onze manier van bouwen niet gaan aanpassen. Dan zal die grondstoffenschaarste niet slechts tijdelijk zijn.
We denken uit dit project wel voldoende geleerd te hebben om volgende bouwprojecten gestructureerder en gedetailleerder uit te werken.
Technische fiche:
Opdrachtgever: Jef Hermans en Mieke Mertens
Ontwerper(s): AST77
Studiebureau(s): AST77, V2S Stabiliteit
Hoofdaannemer: Aureum
Timing: najaar 2018 – voorjaar 2022