In hun ontwerp van een hedendaags stadskantoor voor Nieuwpoort en de restauratieplannen voor het bestaande stadhuis, de pastorie en de Stadshalle, plaatsten B-architecten, Bressers Erfgoed en Arcadis circulair bouwen centraal. Materiaalhergebruik, aanpasbaarheid en demonteerbaarheid zijn de voornaamste circulaire principes die het ontwerpteam toepaste.
Al meer dan tien jaar wordt er in Nieuwpoort gediscussieerd over de bouw van een nieuw stadskantoor. De locatie van de nieuwbouw vormde het grootste twistpunt: binnen of buiten het historische centrum. De knoop werd begin mei doorgehakt: het nieuwe stadskantoor komt in het centrum, nagenoeg in de tuin van de geklasseerde pastorie. Het ontwerp is van de hand van B-architecten, Bressers Erfgoed en Arcadis en omvat ook de restauratie van het bestaande stadhuis, de Stadshalle en de pastorie. Het stadsbestuur stelde het ontwerpteam aan na een ontwerpwedstrijd en looft vooral “het coherente verhaal van de bestaande gebouwen, de schakelelementen en het nieuwe ensemble” waar het ontwerp voor staat.
Het nieuwe kantoor voor de administratieve diensten van de stad Nieuwpoort, dat ook een ontmoetingsruimte genaamd Alma Plaza zal bevatten, net als de tribune en de raadzaal, vormt in het ontwerp van B-architecten, Bressers Erfgoed en Arcadis inderdaad een geheel met de al bestaande historische gebouwen, die alle behalve een restauratie ook een – al dan niet andere - nieuwe functie krijgen: in het huidige stadhuis blijft het schepencollege zetelen en zullen de plechtigheden blijven plaatsvinden, in de Stadshalle komt de balie waar het publiek zonder afspraak terechtkan en voor de pastorie is men nog op zoek naar een nieuwe invulling.
Nieuwe landmark
Het nieuwe stadskantoor heeft door zijn vorm een iconisch karakter en het potentieel om een nieuwe landmark te vormen aan de kust. Om die reden doopten de architecten het gebouw Het Icoon. Het noordelijke deel van Het Icoon kijkt uit op de cluster van de bestaande gebouwen, die UNESCO-werelderfgoed zijn, en krijgt een iconische vormentaal die aansluit op het puntige dak van de Stadshalle. Aan de zuidkant is het gebouw lager, straalt het rust uit en sluit het aan op de woningen in de Willem Deroolaan.
In hun ontwerp verbinden de architecten Het Icoon met een constructie die ze De Schakel noemen. Dat wordt in tegenstelling tot Het Icoon geen statig volume, maar wel een lichte en onopvallende constructie die gekenmerkt wordt door haar grote cirkelvormige uitsnijding die de centrale tuin van het geheel vormt. Die tuin zal toegankelijk zijn voor de buurt. Een tweede, kleinere cirkel wordt uitgesneden ter hoogte van de pastorie, zodat het karakter van dat losstaande gebouw bewaard blijft.
Het ontwerpteam omschrijft zijn omgang met de historische site en de inplanting van het nieuwe stadskantoor als voortbouwend op de stedenbouwkundige visies van architect Jozef Viérin, die na de Eerste Wereldoorlog werd aangesteld voor de heropbouw van de stad Nieuwpoort. Met de Stadhalle, het stadhuis en de pastorie creëerde hij volgens de ontwerpers een uniek stedenbouwkundig geheel waarvan de oorspronkelijke vormgeving en eenheid tot op vandaag bewaard zijn. “Het nieuwe stadskantoor van Nieuwpoort zal het ensemble van de Onze-Lieve-Vrouwekerk, de Stadshalle, het bestaande stadhuis en de pastorie vervolledigen geheel volgens het masterplan van Viérin uit het begin van de 20ste eeuw”, verduidelijk Sven Grooten, medeoprichter en algemeen leider van B-architecten.
Klimaatadaptief en fossielvrij
Het nieuwe stadskantoor draagt volop bij aan de duurzame samenleving waar we met z’n allen naartoe moeten. Zo zijn de gebouwen klimaatadaptief en fossielvrij. Regenwater wordt gerecupereerd en maximaal hergebruikt en overtollig stormwater wordt maximaal opgevangen in de kloostertuin. Platte daken worden groendaken en ook het openbaar domein rond het stadskantoor wordt maximaal vergroend. Het groen zorgt voor een verhoogde biodiversiteit, verkoeling, schone lucht en een geluidsluwe omgeving in het centrum van Nieuwpoort. Om in de nodige verwarming en (passief-)koeling te voorzien, maken de architecten gebruik van geothermie, meer bepaald middels een BEO-veld en warmtepomptechnologie. De gebouwen worden voorzien van een performante mechanische ventilatie met warmterecuperatie, doorgedreven isolatie en verhoogde luchtdichtheid.
Zachte restauratieaapak en LCA voor nieuwe materialen
Maar Het Icoon en de restauratie van de bestaande historische gebouwen zullen ook duurzaam zijn omdat het ontwerpteam tal van principes van circulair bouwen toepast in zijn ontwerp. Zo ligt op het vlak van materialen de focus op hergebruik. De architecten gaan bij de restauratie van zowel de buitenschil als het interieur van het bestaande stadhuis, de Stadhalle en de pastorie uit van een zachte restauratieaanpak. Verwijderde stukken zullen vervolgens maximaal worden hergebruikt in het project.
De keuze van de nieuwe materialen in Het Icoon wordt onderbouwd op het vlak van LCA. Binnenafwerkingsmaterialen selecteren de architecten dan weer op hun toxiciteit; het gebruik van lijmen en afdichtingsmaterialen is minimaal.
Demontabel staalskelet en aanpasbaar ontwerp
Het Icoon krijgt een demontabel staalskelet. Ook de gevel wordt naar het principe van shearing layers – bouwlagen met een verschillende technische levensduur van elkaar scheiden – zo opgebouwd dat die de demonteerbaar is. Eenzelfde principe wordt toegepast bij de technieken, die waar mogelijk in opbouw zijn.
Het nieuwe stadskantoor heeft ook een aanpasbaar ontwerp, dankzij een structuur met grote overspanningen en het zo ontwerpen van lokalen dat ze geschikt zijn voor meer dan één functie. Toekomstige aanpasbaarheid op het vlak van technieken was geen specifieke eis, behalve het rekenen van een reserve op de dimensionering van de luchtgroep.
Tot slot laat de doorgedreven BIM-aanpak die het ontwerpteam hanteerde en aanhoudt ook de mogelijkheid open om eenvoudig een materialenpaspoort van het nieuwe stadskantoor te maken.
De bouw en de renovatie worden begroot op 11 miljoen euro. De werken starten normaliter in 2023. In 2026 zou het nieuwe stadskantoor klaar moeten zijn.