De nieuwe woning op de hoek van de Hoegaardenstraat en de Sacreasgang, een zeer smalle steeg in het oude centrum van de stad Tienen, ontstond als pragmatisch antwoord op de complexe context. Die werd gevormd door enerzijds de kleine persceeloppervlakte van 30 m², grotendeels onttrokken aan zonlicht door de smalle steeg en tweezijdig ingesnoerd door de naastliggende panden, en anderzijds door de beperkte stabiliteit van de naastgelegen huizen. Volgens AST77 waren dat twee grote uitdagingen, maar wel aspecten die veel voorkomen binnen het (her)opwaarderingsvraagstuk van de oude Tiense binnenstad.

Demonteerbaar skelet en aanpasbare indeling

De genoemde stabiliteitsproblemen veegden de plannen om te werken met enkel een houtskelet van tafel en noopten AST77 om te kiezen voor een stevigere constructie. Houtskelet waar het kon werd aangevuld met een staalskelet met enkele betonnen scheidingswanden. Het staalskelet, dat dienstdoet als stijve ruggengraat ter verzekering van de stabiliteit van de aanpalende panden en ter verankering van de constructie in houtskelet, werd wel demonteerbaar ontworpen. De gecombineerde staal-houtstructuur werd geïsoleerd met cellulosevlokken en draagt drie niveaus die met een compacte ruimtelijke trap zijn verbonden. Door zoveel mogelijk bouwmaterialen onbewerkt en zichtbaar te laten, zoals het OSB voor de binnenmuren, werd getracht een later herbruik van de aangewende materialen zo weinig mogelijk te hypothekeren.

Naast het houtskelet, het OSB en de cellulosevlokken zijn ook, zijn ook de houten ramen, leien voor het dak en de geschroefde Rockpanel-panelen op het dakterras, die voor 50% uit gerecycleerde materialen bestaan en zelf ook recycleerbaar zijn, ovoorbeelden van ecologische en/of circulaire bouwmaterialen.

De betonnen scheidingsmuren staan dan wel niet los van de geschroefde staalstructuur, dat is wel het geval voor de houten binnenmuren. Daardoor kan de indeling van de woning in de toekomst relatief makkelijk worden aangepast, wat ingrijpende renovatiewerken kan voorkomen.

Zichtbaar door eenvoud

AST77 gelooft naar eigen zeggen  sterk in een slimme stapeling van functies en ruimtes als het aankomt op wonen in een stad. Door de technische functies en een compacte slaapkamer op het nogal sombere gelijkvloers te voorzien, konden de meer lichtrijke bovengelegen niveaus gevrijwaard worden voor leefruimtes. De leefkeuken en zithoek bevinden zich respectievelijk op niveau 1 en 2 en helemaal bovenaan, zo ver mogelijk van het stadsgewoel vandaan én overgoten met zonlicht, kwam het ingesloten dakterras, met een brede planten- en groentebak als dakrand en als groene buffer tegen de drukte beneden.

Het nieuwe volume schikt zich tussen de bestaande contouren en maakt zichzelf zichtbaar door eenvoud. Twee sterk gelijkende façades afgewerkt met – weliswaar gelijmde – steenstrips van Vandersanden vormen de nieuwe hoeksteen van de straat. Een geleding van houten kaders voorziet de gevelvlakken van een stedelijke ritmiek naar analogie met de naastgelegen panden. Om het gelijkvloers de nodige privacy te gunnen, werd voor de ramen van het gelijkvloers een claustra van steenstrips voorzien. De twee horizontale bandramen domineren de gevel en volgen de verticale geleding waardoor een subtiele afwisseling van opengaande en vaste delen kon ontstaan. 

A-label

De woning is voorzien van warmterecuperatieventilatie, zonnepanelen, driedubbel glas met een coating tegen zonne-inslag, radiatoren met een digitale thermosstaat, overal ledverlichting en dus ook ecologisch geïsoleerde muren. Met een verbruik van 58 kWh/m² per jaar behaalt ze zonder enig probleem een A-label, wat redelijk uniek is voor een dergelijk kleine stadswoning.

Voor AST77 is het project Genereuze Hoeksteen een nieuw bewijs dat de stad ook met zeer kleine interventies stap voor stap aantrekkelijker en leefbaarder kan worden gemaakt wanneer architecten er samen met enthousiaste opdrachtgevers hun schouders onder zetten. Sinds 2013 engageert AST77 zich om vanuit ontwerpend onderzoek de opportuniteiten voor een opwaardering van de Tiense binnenstad in de kijker te stellen, langs de ene kant door zelf projecten te realiseren maar ook door workshops te organiseren onder de noemer ‘Wachten hoeft niet meer’. In die workshops wordt kritisch gereflecteerd over stedelijke pijnpunten zoals wachtgevels en restpercelen en wordt nagedacht over creatieve oplossingen om er op een kwalitatieve manier mee om te gaan.