De geschiedenis van het Uplace-project in Machelen hoeft niet geschetst, tenzij u de afgelopen vijftien jaar op een andere planeet heeft geleefd. Kort samengevat: Het ambitieuze project voor een gigantisch winkelcentrum onder het viaduct van Vilvoorde in Machelen lokte veel protest uit en bleek economisch niet haalbaar.

Uplace maakte nu bekend een nieuw sociaal-economisch project te willen realiseren op de Broeksite, een werkwinkelwijk genaamd Broeklin. Door anderhalf jaar nauw te overleggen met alle belanghebbenden, waaronder uiteraard de gemeente Machelen, maar ook UNIZO, werkgeversorganisatie Voka en Bond Beter Leefmilieu, lijken de slaagkansen van dat nieuwe project een stuk groter.

Knipoog naar Brooklyn in New York

“Het is niet gemakkelijk om afscheid te nemen van een project waar we de voorbije vijftien jaar hard aan gewerkt hebben en waar we meer dan 90 miljoen euro in hebben geïnvesteerd”, vertelt Jan Van Lancker, CEO van Uplace. “Dat is allemaal voor niet geweest, maar we draaien de bladzijde nu definitief om."

De ontwerpplannen van architect D'Hooghe en landschapsarchitect Bas Smets voor het nieuwe project op de Broeksite vertrekken van een totaal nieuwe visie en verwijzen de vorige plannen van het project Uplace integraal naar de prullenmand. “De naam Broeklin vloeit voort uit de werktitel Broeksite die verwijst naar de oorspronkelijke naam van het gebied, Broek, maar het is ook een knipoog naar Brooklyn in New York”, legt Van Lancker uit. “Dat stadsdeel heeft eveneens een rijke industriële geschiedenis. Na het wegtrekken van die industrie is Brooklyn uitgegroeid tot een bruisende stadswijk met een diverse bevolking. De pakhuizen kregen een andere invulling, gericht op de sociaaleconomische noden van de stad.”

Generieke hallen

Het ontwerp van Alexander D’Hooghe bestaat voornamelijk uit moderne, grote hallen die heel wat fexibiliteit bieden. “Het concept van de werkwinkelwijk zet in op het samenbrengen van opleiding, productie, consumptie en circulariteit”, licht de architect toe. “De bedrijvigheid in Broeklin is gericht op economische actoren die flexibel inspelen op actuele tendenzen als massamaatwerk, innovatie en duurzaamheid. Generieke hallen bieden die flexibiliteit. In de hallen worden maakwinkels – winkels waar producten op maat worden gemaakt en waar de klant het productieproces van dichtbij kan meemaken – verweven tussen kmo-units, grote productievloeren, kantoren, horeca en opleidingscentra. Broeklin komt met een flexibel Huis voor de Kunsten ook tegemoet aan de huidige en toekomstige noden van de culturele sector. De verschillende hallen sluiten bovendien ook visueel aan bij de omgeving van de Kanaalzone, waar oude loodsen steeds vaker een nieuwe invulling krijgen. Denk maar aan Gare Maritime.”

Pioniersrol op vlak van circulariteit

Op het vlak van circulariteit zal Broeklin een pioniersrol vervullen in België. Zo zal één van de gebouwen volledig opgetrokken worden uit afbreekbare en recycleerbare materialen. Broeklin zal de circulaire economie ook kansen geven met een sterk inhoudelijk programma. Het stimuleert daarbij een korte-keteneconomie, waarbij afvalstoffen hergebruikt worden als grondstof. In Broeklin zal ook ruimte zijn voor stadslandbouw ten voordele van bijvoorbeeld de aanwezige restaurants. De vezels uit die landbouw kunnen ook verwerkt worden tot textiel, waaruit productie kan voortvloeien in de maakwinkels. Textielresten kunnen dan weer ter plaatse verwerkt worden tot bekleding voor op maat gemaakte meubels of designstukken. In die doordachte circulaire aanpak laat Uplace zich begeleiden door experts.

Groenverbinding

“Het project zal ook een groenverbinding vormen tussen het centrum van Machelen en het park Drie Fonteinen in Vilvoorde. “We ontwerpen een ecologisch park van 36.700 m²”, stelt Bas Smets. “Dat landschap krijgt een verlengstuk tussen de gebouwen, zodat er nog eens 20.600 m² aan groen bijkomt. Samen beslaat het landschap zo bijna de helft van de totale oppervlakte.”

Een studie moet nu de milieueffecten op de omgeving nagaan. Een eerste eigen onderzoek wijst volgens Uplace echter al uit dat de werkwinkelwijk een veel lagere impact heeft op de mobiliteit dan het eerder geplande winkelcentrum. Dat komt door de substantiële vermindering van spitsgevoelige activiteiten. De kantooroppervlakte daalt immers met vijftig procent. Het aantal parkeerplaatsen vermindert dan weer met 20 procent; er wordt vooral gemikt op openbaar vervoer. Eén van de parkeergebouwen kan zelfs transformeren naar een andere functie indien de parkeerbehoefte verder afneemt door de verdere uitbouw van deelmobiliteit, wat ook weer circulair is.