Colruyt Group streeft ernaar een referentiepunt te zijn voor duurzaam ondernemen en bewust consumeren. Ook de milieu-impact van de gebouwen en een duurzaam materiaalbeheer in gesloten kringlopen horen daarbij. Om die doelstelling te bereiken, investeert de groep onder andere in urban mining, het hergebruik van bouwelementen en circulaire bouwsystemen en materialen. Als private bouwheer, gebouwbeheerder en gebruiker van circa 860.000m² bebouwde oppervlakte beseft Colruyt Group immers dat ze een belangrijke verantwoordelijkheid op te nemen heeft en wil ze graag samen met de bouwwereld werken aan een positieve impact. Aan de hand van concrete testcases van verschillende circulaire materialen en/of systemen die de groep deed, doet of nog zal doen, brengen we op Circubuild in kaart hoe Colruyt Group dit stap voor stap in de praktijk aanpakt. In dit eerste artikel verdiepen we ons in de holistische aanpak van circulair bouwen die Colruyt Group toepast, in de ambities die het zichzelf hiervoor stelde en in de verschillende samenwerkingen die het daarvoor opzette.
Al vanaf het prille begin van het bedrijf lopen efficiëntie en duurzaamheid hand in hand als een rode draad door de activiteiten van Colruyt Group. Het ene thema stimuleert het andere. Het efficiënter gebruik en tegengaan van verspilling van materialen verbetert de milieu-impact ervan. Zo is er reeds jaren ingezet op een zo laag mogelijk gebruik van niet-hernieuwbare, primaire grondstoffen voor verpakkingen en food- en non-foodproducten, maar evenzeer voor de gebouwen die de producten huisvesten.
Colruyt Group is een grote retailgroep van bijna 33.000 werknemers en omvat niet alleen de gekende winkels zoals Colruyt Laagste Prijzen, OKay, Dreamland en Bio-Planet, maar ook een grote technische dienst, Colruyt Group Technics, van bijna 1.700 medewerkers, waartoe ook architecten, ingenieurs, schrijnwerkers, elektriciens, schilders en andere vakmensen behoren. Zij zijn verantwoordelijk voor de gebouwontwerpen, de aansturing van de werven, het ontwerp en plaatsen van alle technische en elektrische installaties, de plaatsing van de inrichting alsook het onderhoud, de herstellingen en de demontage ervan.
Winkels zonder gasaansluiting
Dit laat de groep toe om de verduurzaming van haar gebouwen zeer holistisch aan te pakken en de gehele bouwketen er mee in te betrekken. De dag van vandaag zijn er al grote stappen gezet om het energiegebruik van de groep zelf zoveel mogelijk te beperken en hernieuwbaar in te vullen. Zo worden oudere winkels extra geïsoleerd en tot een optimale luchtdichtheidsgraad gebracht, zodat het mogelijk is om de koeling van de koelkamer uit te voeren met een propaanwarmtepomp en de winkel te verwarmen met warmterecuperatie. Dit laat toe om voor die winkels de gasaansluiting af te sluiten. En aangezien Colruyt Group zijn eigen elektriciteit hernieuwbaar opwekt met zonnepanelen, windmolens en warmterecuperatie, geeft dat ondertussen een significante verbetering van de milieu-impact en de CO2-uitstoot van het patrimonium.
Daarnaast wordt er nu ook meer en meer gekeken naar de gehele levenscyclus van de gebouwen en de materialen, via levenscyclusanalyses (LCA's), zodat ook de milieu-impact tijdens het ontginnen van de grondstoffen, de productie van de materialen, het gebruik en het einde van de levensduur in rekening wordt gebracht.
Hergebruik
Colruyt Group produceert zelf geen bouwmaterialen, maar engageert zich om bij de sloop, bouw, renovatie en uitbreiding van gebouwen materialen te (her)waarderen en in gesloten kringlopen te brengen, intern en extern. Zo wordt het gebruik van primaire grondstoffen waar mogelijk vervangen door het hergebruik van bestaande materialen en de hoogwaardige recyclage van de grondstoffen die vrijkomen bij sloop- en afbraakwerken. Colruyt Group pakt dat stap voor stap aan door elke drie jaar een hoger streefdoel op te geven van de hoeveelheid hergebruik en hoogwaardige recyclage tot een circulair patrimonium bereikt is.
Dit maakt het noodzakelijk om de milieu-impact en het circulair potentieel van de gebouwen en de stelselmatige verbeteringen te meten. Momenteel is de groep aan het evalueren welke methode daarvoor het best geschikt is. De beschikbare tools in België en Europa worden gescreend op inhoud en gebruiksvriendelijkheid. Zo wordt voor de milieu-impact onder andere bekeken of de door de groep gebruikte bouwmaterialen geïntegreerd kunnen worden in de bibliotheek van Totem, dat in België door de drie gewesten geaccrediteerd is. Voor de restwaarde en het circulaire potentieel wordt er onder andere meegewerkt aan de circulaire leidraden van Platform CB’23 in Nederland. Een correct databeheer is dan ook essentieel. Momenteel worden de eerste materiaal- en gebouwpaspoorten gedefinieerd. Met die info zou het mogelijk moeten zijn om alle tools correct en efficiënt in te vullen.
Innovatieve bouwmethodes
Naast bovenstaand theoretisch onderzoek, staat ook de onderzoekspraktijk niet stil. Er lopen aan de ene kant projecten die inzetten op het bestaande patrimonium en urban mining, waar de focus ligt op selectief slopen en de zuiverheid van de bouwmaterialen. Dit om enerzijds hoogwaardige recyclage zo optimaal mogelijk toe te laten en anderzijds de leerlessen uit de moeilijkheden daarbij te capteren en om te draaien naar de toekomst toe.
Aan de andere kant lopen er projecten die kijken naar het toekomstige patrimonium en inzetten op innovatieve bouwmethodes, zodat afbraak stelselmatig verandert in demontage. De restwaarde van de bouwmaterialen zal dan stijgen, dankzij de mogelijkheid van hergebruik intern of extern. Colruyt Group legt daarbij de focus op bepaalde materiaalsoorten, zoals beton, cellenbeton, synthetische isolatie, bitumen dakbedekking, asfalt en metalen sandwichpanelen, aangezien deze materialen in grote hoeveelheden aanwezig zijn in de gebouwen van Colruyt Group en dus een grote impact hebben. Het uiteindelijke doel voor deze materiaalsoorten is het creëren van duurzame gesloten kringlopen met zo weinig mogelijk extra handelingen, wat de efficiëntie en het businessmodel ten goede komt en de schaarste van kwalitatieve grondstoffen aanpakt.
Colruyt Group werkt hiervoor structureel samen met externe partijen. Zo neemt het, onder Horizon2020, samen met VITO en Orbix deel aan het Europese iceberg-project. Iceberg - Circular Economy of Building Materials streeft ernaar om geavanceerde technologieën te ontwikkelen, demonstreren en valideren voor de productie van zuivere secundaire grondstoffen, door middel van zes circulaire casestudies verspreid over Europa. De verschillende materiaalsoorten worden van dichtbij opgevolgd, maar concreet is Colruyt Group testpartner van gerecycleerde betonproducten. Daarnaast loopt binnen Vlaio Circulair, in samenwerking met Xella, Chap-yt en VITO een dossier rond de hoogwaardige recyclage van cellenbeton, maakt Colruyt Group deel uit van de werkgroep rond het Vlaamse Betonakkoord en is het een van de doeners binnen de Green Deal Circulair bouwen van Vlaanderen Circulair.