We kennen container- of recyclageparken vooral als weinig uitnodigende plekken in de rand van de stad. Om dat imago om te keren én omdat voor de transitie naar een circulaire economie plaatsen nodig zijn dicht bij de stad waar materialen worden verzameld om te worden gerecycleerd, ontwierp 51N4E in samenwerking met de studiebureaus Witteveen+Bos (stabiliteit), Détang Engineering (technieken) en met Rotor (expertise rond hergebruik) een containerpark langs de Fernand Demetskaai in Anderlecht dat ook voorziet in publieke ruimtes, meer bepaald een skatepark en openbare groene ruimte. Het ontwerpteam werd in 2016 aangeduid na een ontwerpwedstrijd.

Gedeelde identiteit

De site ligt naast het kanaal Brussel-Charleroi, een gebied dat volop in transitie is, en aan het zuidelijke uiteinde van de Birmingham-wijk, een plek met een industrieel verleden die wordt getransformeerd tot een gemengde en bewoonde wijk. 51N4E stelde voor om Recypark in te richten aan één zijde van de site, zodat langs het kanaal plaats overblijft voor de publieke ruimte, die de aanvaarding van het logistieke programma in de wijk faciliteert.

Het containerpark en een groot deel van het skatepark en het groen worden overdekt door een luifel. Hoewel het publieke gedeelte en het containerpark apart beveiligd zijn, zorgt de daarmee gecreëerde hal voor een gedeeld beeld die de plek ook laat inpassen in de schaal van de omringende industriële gebouwen.

Het dak van de hal zal regenwater opvangen. Dat wordt daarna opgeslagen in ondergrondse tanks en gebruikt voor het besproeien van specifieke plekken in de groene ruimte. Een deel wordt ook afgevoerd naar het naastgelegen kanaal.

De westkant van het dak van Recypark krijgt zonnepanelen. Die zorgen niet alleen voor stroom, maar ook voor schaduw op het eronder gelegen losperron.

Oude paardenstal

Recypark is niet enkel circulair omdat het een plek is waar afval wordt verzameld om het te recycleren, maar ook ontwerpmatig. Zo recupereerde 514NE, na een studie van Rotor, de luifel die Recypark overdekt uit een paardenstal van een manege in Luik. Het gaat om een een 26 meter brede overwelving van gelijmd gelamelleerd hout.

De luifel is dragend en dat vormde volgens 51N4E een grote uitdaging in het project. “Met een wettelijk kader dat nog niet voldoende duidelijkheid schept rond hergebruik van structurele materialen, was het belangrijk te zorgen voor een klimaat van vertrouwen tussen alle stakeholders in het project, zodat de recuperatieluifel toch kon worden toegepast”, aldus het ontwerpbureau.

Flexibel invulbaar

Volgens de architecten bestaat Recypark uit drie lagen: een vloer; objecten die erop worden geplaatst zoals containers, hekken, een sociaal gebouw en kiosken; en de overkapping. Ze ontwierpen de tweede laag onafhankelijk zodat ze aanpasbaar is. Zo is het overdekte deel waar de kleine fracties worden verzameld bijvoorbeeld gemaakt van lichte gaaselementen die een in- of uitbreiding van de structuur gemakkelijk toelaten.

Opdrachtgever Net Brussel wil Recypark, dat dankzij de toevoeging van de publieke ruimte en de unieke luifel een stedelijk karakter heeft en komaf maakt met de negatieve associaties die afvalrecyclage heeft, als model gebruiken voor toekomstige containerparken in het gewest. "En het is een precedent voor toekomstige projecten waarin hergebruik van structurele elementen een belangrijke plaats inneemt", besluit 51N4E.