Er bestaan inmiddels al enkele voorbeelden van gebouwen die circulair zijn omdat ze zo gebouwd zijn dat ze demonteerbaar zijn. In al die gevallen moeten we de architect en aannemer geloven op hun woord, omdat het uit elkaar halen van het gebouw iets in voor in de verre toekomst. In Nederland echter, zullen we het binnenkort echt zien gebeuren. Na ruim vijf jaar wordt het demontabele gebouw Tijdelijke Rechtbank Amsterdam er niet enkel uit elkaar gehaald, maar daarna ook heropgebouwd op een nieuwe locatie. De ontmanteling begon op 1 juli en naar verwachting wordt het gebouw begin 2022 in gebruik genomen op het Business & Science Park/Campus UT in Enschede.
De Tijdelijke Rechtbank Amsterdam werd ontworpen als tijdelijk onderkomen voor de Amsterdamse rechtbank gedurende renovatiewerken aan het bestaande rechtsgebouw. Ze bevat nu specifieke publieksfuncties, zittingszalen, ruimtes voor de rechtelijke macht en wachtkamers voor verdachten. Nu de nieuwe permanente rechtbank in Amsterdam klaar is, wordt het tijdelijke gebouw, zoals gepland toen het ontworpen werd, verplaatst naar zijn nieuwe locatie: het Business & Science Park/Campus UT in Enschede, waar het door de Herstructureringsmaatschappij Overijssel geëxploiteerd zal worden als kantoor- en onderzoeksruimte.
De Tijdelijke Rechtbank Amsterdam werd in opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf gerealiseerd door dpcp bv, een samenwerking tussen architectenbureau cepezed en Du Prie bouw & ontwikkeling, verantwoordelijk voor de realisatie. Vorige week woensdag vond de sleuteloverdracht plaats, van het Rijksvastgoedbedrijf terug aan dpcp. Dat moment luidde de nieuwe fase van het gebouw in.
De demontabele constructie is samen met IMd Raadgevende Ingenieurs ontworpen. Het verplaatsen van het gebouw is onderdeel van de strategie van dpcp om verspilling van materiaal en energie tegen te gaan en het gebouw hoogwaardig te hergebruiken. De Tijdelijke Rechtbank is daarmee een bijzonder voorbeeld van circulair bouwen. Die voorbeeldrol wordt bevestigd door de vele publicaties erover en de prijzen die het ontwerp ontvangt.
Droge verbindingen, generiek casco en inbouw
De Tijdelijke Rechtbank is ontworpen en gebouwd om te worden verplaatst. De opdracht betrof een DBMR-opdracht: Design, Build, Maintain & Remove. Tijdens het ontwerpproces werden de R-ladder van circulaire prioriteiten en de ‘shearing layers’ van Stewart Brand als leidraad gebruikt. Er werd meer specifiek ingezet op de aspecten Refuse, Reduce en Reuse, onder meer door gebruik te maken van droge verbindingen en onderscheid te maken tussen het generieke casco en de specifieke inbouw.
Voor de verplaatsing heeft dpcp de expertise en ervaring ingeschakeld van Lagemaat uit Heerde, een bedrijf met gedegen ervaring in de- en remontage van gebouwen. Aan de hand van een unieke codering gebaseerd op het 3D-model en een 3D-scan is de precieze positie van ieder onderdeel geweten. Kleinere elementen worden in containers vervoerd en grotere, zoals de loopbrug, worden direct op vrachtwagens geladen. In Enschede wordt het gebouw vervolgens weer volledig geremonteerd. Materialen die niet hergebruikt worden, verwerkt Lagemaat in andere projecten. Een minimale hoeveelheid wordt hoogwaardig gerecycleerd.
De- en remontage van het gebouw is niet alleen duurzaam, maar staat ook garant voor minder overlast dan het geval is bij traditionele sloopwerkzaamheden.