Demonteerbare houten nieuwbouwwoning vervangt verouderd rijhuis in Seefhoek (BC architects & studies)

De initiële vraag van de bouwheer aan BC architects & studies was om de bestaande rijwoning te renoveren. Een plaatsbezoek van het Brusselse ontwerpbureau maakte immers snel duidelijk dat sloop- en heropbouw eigenlijk de enige optie was. De vorige eigenaar had de kelder immers gebruikt als septische put, met onherstelbare vochtschade in de woning tot gevolg. 

De opdrachtgever kon zich vinden in de ambitie van BC architects & studies om de nieuwe rijwoning, die zou bestaan uit een gelijkvloers niveau en twee verdiepingen, circulair en – de forte van het ontwerpbureau – met zo veel als mogelijk biogebaseerde materialen te realiseren. De woning zou dan ook een demonteerbaar houten skelet krijgen. Dat werd een paal- en balkstructuur, met balkenroosters voor de vloeren, dat in elkaar steekt met bouwverbindingen die Sidati, het Lierse houtbouwbedrijf dat de woning realiseerde, samen met BC architects & studies speciaal voor het project uitwerkte. In slechts enkele weken tijd stond het skelet recht. Voorafgaand aan die werken moest een van de twee naastgelegen woningen wegens een gebrek aan fundering wel nog onderschoeid worden – Buro Kiss verzorgde de stabiliteitsstudie. 

Usquare-werf als toeleverancier

De circulariteit van de nieuwbouwwoning schuilt niet alleen in haar demonteerbaarheid, maar ook in het feit dat verschillende bouwmaterialen die BC architects & studies recupereerde op de Usquare-werf in Brussel, die gelijktijdig liep, hun weg naar het project vonden. Uiteraard gebeurde dat in nauwe samenspraak met de bouwheer. Deuren, blauwe steen – die opnieuw verzaagd werd door een steenkapper – en tegels zijn slechts enkele voorbeelden.

De nieuwe fundering van de nieuwbouwwoning is ook deels circulair. Die bestaat immers voor een groot deel uit glasschuimgranulaat, dat gemaakt wordt van gerecycleerd glas, en bevat slechts een minimum aan beton.

Leem- en kalkpleister en houtwol

Het hout van de structuur is niet het enige biogebaseerde bouwmateriaal dat gebruikt werd voor de realisatie van de nieuwe rijwoning. Aan de binnenkant werd de woning immers afgewerkt met leempleister – van BC materials – en aan de buitenkant met kalkpleister. Daarvoor zorgde Het Leemniscaat. Opvallend detail in de straatgevel van de woning zijn de wat verheven tekeningen van schapen in de kalkpleister, die vanzelfsprekend verwijzen naar de naam van het project.

Voor de isolatie van de gevelcassettes, die ook van hout zijn, werd dan weer houtwol gebruikt.

Japanse look

Zowel het buitenschrijnwerk als al het zichtbare hout aan de binnenkant van de woning, zoals de vloeren en de trap, werden donker geolied. Dat zorgde er in combinatie met de vorm van het buitenschrijnwerk en de aardse kleuren van de gebruikte leem en kalk voor dat de woning een beetje Japans oogt. Volgens BC architects & studies en Sidati past de nieuwe woning door haar uiterlijk ook mooi bij de andere huizen in de straat, die “dorpser aanvoelt dan de doorsneestraat in de Sinjorenstad”.  

Dat laatste betekende wel een uitdaging voor de werfinrichting. Zo kon geen kraan worden neergezet. Daarom dimensioneerde Sidati alle palen en balken dusdanig dat ze manueel gemonteerd konden worden. 

Ruim aanvoelend ondanks geringe oppervlakte

In tegenstelling tot haar voorganger grenst de woning niet aan het huis van de achterbuur, waardoor ze met 66 m² nog iets compacter is. De lichtstraat die zo ontstond en de grote raampartijen aan de achterkant en voorkant, gerealiseerd door VZ Wooninrichting, zorgen er evenwel voor dat de nieuwe woning toch ruim aanvoelt. Aan dat laatste draagt ook de beslissing van BC architects & studies en Sidati bij om de breedte van de woning te maximaliseren door de gemene murengewoon af te werken met kalkpleister en er geen nieuwe houten wanden tegenaan te bouwen.

Dankzij de keuze voor houtbouw kon Herderin in sneltempo worden gerealiseerd: in november 2023 werd de woning opgeleverd nadat de werken in maart van hetzelfde jaar begonnen waren.