Madaster, het digitale materialenpaspoort voor de gebouwde omgeving, levert een substantiële bijdrage aan de transitie naar een circulaire bouwsector, daar is iedereen die op de een of andere manier bezig is met circulair bouwen het over eens. Het platform, naar een idee van de Duits-Nederlandse architect Thomas Rau, pioneer en visionair op het vlak van circulair, werd nog niet zo lang geleden ook op de Belgische markt gelanceerd. In zijn nobele strijd tegen bouwafval vond Madaster in ons land al 18 partners om zijn circulaire gedachtengoed mee uit te dragen. En die zijn niet van de minste: ontwikkelaars Ghelamco, O3 Development, CORES Development, Immobel en Whitewood, de architectenbureaus Binst Architects, YUGENING architecture, CONIX RDBM Architects, assar en Mortelmans & Van Tricht, aannemer Cordeel, de stad Antwerpen, consultants BDO, TBDG, Drees & Sommer en GSJ Advocaten en de fabrikanten Interalu en Beddeleem.

Het is nu dus YUGENING architecture dat het eerste project kon opladen op het Madaster-platform en zo de Madaster Primeur Award, een symbolische prijs, mocht wegkapen.

Voor zijn klant Befimmo bracht het architectenkantoor uit Kapellen het bestaande gebouw La Plaine aan de Generaal Jacqueslaan in Elsene, tegenover de VUB-campus, in kaart. YUGENING architecture gaat dat gebouw met een totale oppervlakte van 20.000 m² renoveren, maar omdat enkel de structuur wordt hergebruikt, bracht het bureau via Madaster alle andere materialen van het bestaande gebouw in kaart. YUGENING architecture voegde het gebouw meer bepaald via BIM toe op Madaster en creëerde zo een materialenpaspoort voor het gebouw. Daardoor zijn alle materialen gebruikt in het oude gebouw dus gekend en zullen ze tot op het moleculaire niveau ontleed kunnen worden. Madaster geeft ze bovendien een restwaarde mee.

YUGENING architecture zorgde zo voor een zogenaamd level playing field waarin de eigenaar met dit materialenpaspoort op sloopbedrijven kan afstappen met de vraag wat ze nog kunnen krijgen voor de sloop van het gebouw in plaats van ervoor te moeten betalen.“YUGENING architecture zet zo de hele bouwketen in gang om mee te gaan in het circulaire gedachtengoed”, zegt partner bij YUGENING architecture Véronique Orens. “Sloopbedrijven worden financieel gestimuleerd om munt te slaan uit de materialen die ze slopen, wat het hergebruik zal stimuleren.”

Voor YUGENING architecture is het partnerschap met Madaster bepaald geen greenwashing. “Op het Madaster-platform geven we materialen een naam, een gezicht en een identiteit. Zo behouden ze hun waarde en kunnen ze bij afbraak van een gebouw een tweede leven krijgen. Als architecten willen wij de stem van onze materialen laten gelden bij onze opdrachtgevers waardoor die goed geïnformeerde, duurzame keuzes kunnen maken. Zo zetten we met iedere opdracht een stap naar échte circulariteit.” 

BIM-model op basis van 2D-plannen

Orens legt uit hoe YUGENING architecture concreet te werk ging. "We hebben alle as built-plannen die destijds werden opgemaakt gekregen van de eigenaar en opdrachtgever Befimmo. Vermits het om een bank ging, waren die as built-plannen – weliswaar in 2D – zeer accuraat. Een opmeting van de contouren van het gebouw door een landmeter bevestigde de correctheid van de input. Het hele gebouw is dan op basis van die plannen, gevels en snedes, in 3D in Revit opgetekend door één van onze beste BIM-tekenaars. Dat was een hele klus, want de modellen gaan van paalkopfundering tot dakrand. Dat was nodig om eerst het bestaande gebouw in detail te hebben, om zo de impact van elke ontwerpbeweging correct in te schatten. Om het dan Madaster-geschikt te maken, moesten alle onderdelen nog een BB-SfB-plus-codering krijgen."

De meeste projecten op dergelijke databases voor materialenpaspoorten – vooralsnog vooral in het buitenland – betreffen nieuwbouwprojecten, mikkend op een renovatie of ontmanteling binnen x-aantal jaar. Maar YUGENING architecture maakte dus ook voor een bestaand gebouw waarvoor het de verbouwingsplannen tekent al een materialenpaspoort. Orens: "Dat is de eerste stap, zodat ook de materialen die moeten verdwijnen voor een renovatieproject een identiteit krijgen. "

Ook het ontwerp van het nieuwe gebouw, dat de naam PLXL zal dragen, zal uiteraard een materialenpaspoort krijgen in Madaster. "In dat nieuwe ontwerp wordt er systematisch gekozen voor droge oplossingen die makkelijk te demonteren en ontleden zijn voor toekomstige aannemers", aldus Orens.

"Eindelijk!"

Madaster kwam om exact te zijn in juni op de Belgische markt en slaagde er op korte tijd in een indrukwekkend lijstje van partners aan zich te binden. “'Eindelijk de mogelijkheid tot een materialenpaspoort in België', was vaak het eerste dat ik hoorde aan de andere kant van de lijn”, zegt CEO van Madaster België Johan Klaps. “Madaster is dan ook een echte gamechanger in de bouw. Elke constructie in de gebouwde omgeving kan nu voor de eeuwigheid en tot op het moleculaire niveau gedocumenteerd worden, waardoor materialen niet meer als afval moeten worden beschouwd. Het materialenkadaster zal de digitalisering in de bouw in een stroomversnelling doen komen.”

“Elk gebouw in Madaster is in feite een materialendepot, in afwachting van zijn sloop. Zo kent de wereld van de herbruikbare materialen een echte doorstart. Naast een financiële restwaarde van materialen, leveren we met Madaster ook een circulariteitsscore waardoor bouwheren een idee krijgen van hoe circulair hun gebouw nu eigenlijk is. En een CO₂-applicatie, om in te schatten wat de impact van de constructie is op het milieu.”