De transitie die de gemeente Heerlen, het ministerie van IenW en een grensoverstijdend ensemble van (semi)overheden, onderwijsinstellingen, kennisinstellingen en marktpartijen uit België, Nederland en Duitsland willen stimuleren, houdt in dat (bouw)materialen niet meer worden afgedankt, maar steeds worden hergebruikt. Op die manier wordt niet alleen de gigantische ecologische voetafdruk van de bouwsector teruggedrongen, maar ook nieuwe economische waarde ontsloten. Binnen de circulaire revolutie heeft de bouwsector absolute topprioriteit, zo werd nog maar eens duidelijk toen tijdens de officiële lancering van het ECCBT de harde cijfers nog eens op ons werden afgevuurd: de bouwsector is wereldwijd verantwoordelijk voor 40% van wereldwijde CO₂-emissies, dat is bijna twintig keer meer dan de luchtvaartsector. Bijna de helft van de ruwe materialen die we aan de aarde onttrekken gaat naar de gebouwde omgeving en de bouw produceert ongeveer een derde van al het afval wereldwijd. 

Met de oprichting van het ECCBT spelen de betrokken partijen gezamenlijk in op de snelle groei van de circulaire bouwsector wereldwijd. Het transnationaal partnerschap is gericht op het verzamelen, ontwikkelen en verspreiden van kennis en best practices rond circulaireit in de bouwsector. 

Het waren de Nederlandse staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Vivianne Heijnen en Casper Gelderblom, wethouder Wonen, Milieu en Circulariteit in Heerlen, die de officiële formaliteiten voor de oprichting en het online gaan van de website www.eccbt.nl voltrokken. Die laatste is trots dat zijn stad als thuisbasis fungeert voor het ECCBT. “Het ECCBT toont de potentie van grensoverstijgende samenwerking in Europa én brengt de duurzame en sociale belofte van de circulaire economie dichterbij”, vertelde hij. "Het is prachtig dat we juist in onze regio, waar vroeger brandstof aan de bodem onttrokken werd, de krachten bundelen om duurzaam grondstoffen uit de gebouwde omgeving te mijnen.”

“Dit initiatief in Heerlen draagt bij aan de transitie naar een circulaire economie in de bouwsector en aan de toonaangevende rol die Nederland daarbij kan spelen", vulde Staatssecretaris Vivianne Heijnen aan. "Hier in Heerlen werken verschillende partijen, van onderwijs tot markt en overheid, samen aan een circulaire economie, ook over de grens, met als doel een brede circulaire transitie in de bouwsector te stimuleren. Een goede en nodige ontwikkeling die ik dan ook van harte toejuich.”

Eerste projecten al gestart

Het ECCBT stoelt dus op een brede groep partijen uit België, Nederland, en Duitsland: de Stadt Aachen, de Aachse RWTH-universiteit, Hogeschool PXL in Hasselt, Embuild Limburg, de Heerlense Zuyd Hogeschool, Maastricht University en Wonen Limburg, Bouwend Nederland … Een volledige lijst met partners is te vinden op www.eccbt.nl. Dat geldt ook voor het Comité van Aanbeveling (een groep personen die het ECCBT expliciet een warm hart toedraagt, red.), dat aangevoerd wordt door de vooraanstaande Nederlandse architecte Francine Houben. Zij huldigt de oprichting van het ECCBT: "Als thuisbasis voor het Europees Centrum voor Circulaire Bouw en Transformatie geeft Heerlen een nieuwe invulling aan haar profiel als pioniersstad. De oprichting van dit centrum is precies de beweging die Parkstad (een bestuurlijk samenwerkingsverband en een regio in Zuidoost-Limburg in Nederland, red.) en de Euregio (België, Nederland en Duitsland, red.) en de bouwsector nationaal en internationaal nodig heeft."

Het ECCBT zal kruisbestuiving organiseren tussen circulaire kennis, kunde, en beleid. Dat moet uitmonden in projecten die zowel ecologische als maatschappelijke meerwaarde hebben. Het centrum maakte wat dat betreft al een vliegende start. Met het oog op de toenemende vraag naar professionals met kennis rond circulariteit in de gebouwde omgeving start Zuyd Hogeschool bijvoorbeeld een haalbaarheidsonderzoek naar een nieuwe internationale opleiding Circular Cities and Communities, in aansluiting op de opleiding Built Environment. “Afgestudeerden van deze opleidingsvariant zullen over de kennis en vaardigheden beschikken waarmee zij circulaire veranderingen in gang kunnen zetten voor de gebouwde omgeving van morgen”, duidt André Postema van Zuyd Hogeschool.

Het ECCBT zal ook voortbouwen op ervaringen opgedaan in Parkstad bij onder meer het internationaal bekroonde project SUPERLOCAL in Kerkrade, een geheel nieuwe buurt gebouwd met vrijgekomen bouwmaterialen uit afgebroken naastgelegen hoogbouw, met ook een volledig circulaire waterkringloop. En op ervaringen met het European Laboratory for Green Transformation Building (GTB Lab) op de Woonboulevard in Heerlen, dat om de paar jaar herbouwd wordt met de nieuwste circulaire bouwtechnieken van dat moment. Het ECCBT zal ook de kennis en ervaring vanuit initiatieven als de Chemelot Circular Hub in Sittard-Geleen en het Zuyd Perron Circulair Weert delen om de transitie naar een circulaire regio daadwerkelijk te kunnen maken. 

“Circulaire toekomst zonder afval”

“De Parkstadgemeenten werken intensief samen op het gebied van duurzaamheid”, aldus Freed Janssen van de bestuurscommissie duurzaamheid van Stadsregio Parkstad Limburg. “Dat moet ook wel, want het klimaat trekt zich niets aan van gemeentegrenzen. Voortbouwend op de traditie van de steenkoolwinning richten we ons bij de complexe puzzel die gelegd moet worden bij het onttrekken, transformeren en toevoegen van duizenden woningen in onze regio nu op urban mining ofte het mijnen van grondstoffen voor de bouw uit sloop en transformatie. Met haar trotse mijnverleden kan de regio zo een prachtvoorbeeld worden van de transitie van traditionele, lineaire grondstoffendelving naar de circulaire benadering van de gebouwde omgeving als urban mine. Met de oprichting van het ECCBT brengen we op Euregionaal niveau markt, overheid en kennis bij elkaar om samen te bouwen aan een circulaire toekomst zonder afval. Voor onszelf, onze kinderen en onze kleinkinderen”, besluit hij.

Alle info over (de projecten van) het ECCBT is te vinden op www.ecctb.nl. Via deze link kan je ook de aftermovie bekijken van de lancering van het ECCBT.