Flexibel en en deels demonteerbaar dienstencentrum voor Prinsenpark Retie

In het Prinsenpark in Retie werd nog niet zo heel lang geleden een nieuw duurzaam dienstencentrum opgeleverd. Het gebouw dat bestaat uit twee volumes is van de hand van Studio Jan Vermeulen en Tom Thys architecten, die het voor hun ontwerp in doorgedreven mate over de circulaire boeg gooiden: het gebouw demonstreert circulaire bouwtechnieken en fungeert deels als materialenbank voor toekomstige bouwprojecten. EMS, UTIL en Tech3 zorgden voor de nodige studies.

Studio Jan Vermeulen en Tom Thys architecten ontwierpen niet alleen een nieuw dienstencentrum dat de verouderde gebouwen van Prinsenpark vervangt, maar ontwikkelden ook een masterplan voor de ontsluiting van de bezoekersinfrastructuur.

Prinsenpark is een natuurdomein in de Kempen ten Noorden van Antwerpen. Het domein dat in 1880 opgezet was als een landschapspark voor een nooit gebouwde koninklijke hofstede is uitgegroeid tot een uniek natuurgebied dat gericht is op natuurbeleving en educatie. Het park, waarvan de unieke identiteit ligt in de sterke combinatie van de oorspronkelijke koninklijke formele parkstructuur en wilde bosnatuur die zich gedurende 140 jaar heeft ontwikkeld, won in 2021 de internationale Green Flag Award omwille van dat educatieve aanbod en de fijne faciliteiten maar ook omwille van zijn duurzame visie.

Het hoeft dan ook niet te verbazen dat Studio Jan Vermeulen en Tom Thys architecten het nieuwe dienstencentrum ook duurzaam concipieerden. Zo heeft het centrum, dat bestaat uit twee ten opzichte van elkaar gedraaide met hout beklede volumes met hellende daken en bezoekersfaciliteiten, kantoren, een refter, kleedkamers voor de werknemers van het park en dienstencentrum en stelplaatsen en werkateliers voor de bosbeheerders bevat, een sterk circulair karakter.


Aanpasbaar en demontabel

Het intiële plan om de structuur te realiseren in hout, moesten de architecten om budgettaire redenen laten varen, maar dat weerhield hen er niet van de circulaire insteek op andere vlakken te behouden. Zo is het gebouw opgebouwd uit dragende wanden in betonsteen en heeft het een intelligent casco met flexibele ruimtes; houten invulwanden die omkeerbaar verbonden werden, maken het mogelijk de ruimtes aan te passen aan eventuele andere noden in de toekomst. Het casco werd zo allesbehalve specifiek op maat van het programma van eisen ontworpen. 

De gebruikte constructiewijze en assemblagetechnieken van verschillende bouwelementen in vooral de gevelbekleding en dakafwerking laten daarnaast een eenvoudige demontage toe, zodat hergebruik of recyclage van die elementen of hun onderdelen mogelijk wordt. In dat opzicht fungeert het complex, dat gerealiseerd werd door Thys Bouwprojecten, voor een deel als een duurzame materialenbank voor de toekomst. De demonteerbare materialen bleven bovendien grotendeels onbehandeld om de milieu-impact klein te houden. Het dienstencentrum voldoet ook aan de passiefhuisnorm, onder meer dankzij passieve zonnewering, waar de grote dakoverstek verantwoordelijk voor is.

Waterbeheer wordt ingezet als educatief element en verbindt het project en het landschap in één nieuw ecosysteem. De bestaande grachten worden aangepast tot wadi’s om zo een water- en infiltratielandschap te maken waar nieuwe fauna en flora zich kan nestelen. De biodiversiteit van de site krijgt zo een nieuwe impuls. Regenwater wordt via lange V-vormige dakgoten en spuwers in opvangbakken samengebracht alvorens over te lopen in het systeem van wadi’s en grachten. Het traject dat het water aflegt is zichtbaar voor de bezoeker. Het afvalwater wordt door een autonoom systeem gefilterd en gezuiverd alvorens het teruggegeven wordt aan het landschap.

De milieuafdruk van het gebouw – het is en blijft een bouwproject – werd elders gecompenseerd door de aanplanting van een nieuw stuk bos.


Uitgesproken identiteit

De identiteit van het project wordt bepaald door het ritme van de licht geschaafde lariks-gevelplanken die zich als een regen- en windscherm wikkelen rondom de volumes. De dakstructuur met zijn blank aluminium geprofileerde platen en uitzonderlijk lange V-vormige dakgoten geeft het project verdere verfijning. Meer over de specifieke architectuur van het project, lees je in dit artikel op onze zusterwebsite Architectura.

Deel dit artikel:

Onze partners