De Potterij in Mechelen wordt weldra de place to be voor jonge, creatieve ondernemers om te werken aan baanbrekende circulaire projecten. Voor die tijdelijke invulling van een voormalige wasserij zorgen DMOA architecten, BUUR Part of Sweco, de VUB, VITO en Miss Miyagi in het kader van Labo Leegstand, een project dat steun geniet van Vlaanderen Circulair. Miet Aertsen van Miss Miyagi, dat zichzelf liever placemaker dan architectenbureau noemt, getuigt in deze Gewikt & Gewogen over het circulaire gevelsysteem VISS Basic van Jansen by ODS dat in het project werd toegepast. “Het vliesgevelsysteem wordt op een achterliggende constructie gevezen en glas of gevelpanelen kunnen er worden in vastgeklemd. Daardoor is het hele systeem eenvoudig demonteerbaar en herbruikbaar in een andere toepassing.”
In welke werf werd het product toegepast?
"In de Potterij in Mechelen, een project dat Miss Miyagi samen met BUUR Part of Sweco, DMOA architecten, VUB en VITO uitwerkt in het kader van Labo Leegstand, met steun van Vlaanderen Circulair. In dat project willen de verschillende partners een circulair bouwpakket uittesten voor de tijdelijke invulling van leegstaande panden en dit aan de hand van een zogenaamd living Iab. De Potterij is een voormalige wasserij in de Mechelse binnenstad die omwille van de hoge saneringslast in het bezit kwam van OVAM."
"In afwachting van een nieuwe invulling, bouwen wij er nu dus een circulair stadslabo en een labo om toepassing voor veranderingsgericht bouwen te testen. De circulaire box die momenteel in opbouw is moet als test- en showcase dienen voor tijdelijke invullingen én als een opstap naar een circulair labo op langere termijn. Het is in die box dat we VISS Basic van Jansen by ODS hebben gebruikt."
Wat gaf de doorslag om voor dat vliesgevelsysteem te kiezen?
"De flexibiliteit. Het was al snel duidelijk dat we voor de box-in-box-invulling van de ruimte wilden werken met een dragende structuur van Knoopwerk. Maar we wilden geen donkere ruimte bouwen, de gelijkvloerse verdieping van de Potterij is immers al donker genoeg. Dus moest op of in die draagstructuur veel glas komen. En om dat op een circulaire manier te kunnen doen, kom je al snel bij glasvliesgevels uit. Jansen by ODS was aanwezig op een van de trefdagen die we organiseerden in de Potterij in onze zoektocht naar geïnteresseerde partners. Het bedrijf was enthousiast over het opzet en bereid mee naar circulaire oplossingen te zoeken."
Hoe stonden de aannemers en bouwheer tegenover de keuze voor het product?
"Labo Leegstand is een onderzoeksproject en een showcase, er is dus niet echt sprake van aannemers of een bouwheer. Maar iedereen rond de tafel was wel direct enthousiast omdat Jansen by ODS bereid was te onderzoeken of zijn klassiek systeem VISS Basic, dat normaliter op een stalen structuur wordt bevestigd, ook op een houten draagconstructie kon worden geïnstalleerd en wat daar dan de consequenties van zijn."
Wat zijn achteraf gezien de sterke punten van het systeem?
"Ten eerste kan het dus redelijk eenvoudig, mits gebruik van de correcte schroeven, ook op een houten drager gemonteerd worden, terwijl het daar niet voor ontworpen is. Daarnaast gaf de flexibiliteit in maatvoering ons extra tijd om op zoek te gaan naar ‘circulair glas’, wat een hele uitdaging bleek te zijn. De VISS-profielen konden op het laatste moment worden aangepast aan de afmetingen van het recuperatieglas waar we uiteindelijk over konden beschikken."
Zijn er bepaalde elementen of details die nog voor verbetering vatbaar zijn?
"Dit vliesgevelsysteem heeft zijn strepen reeds verdiend in de staalbouw, maar de toepassing op een houten draagconstructie is wel nieuw. En dat is natuurlijk erg fijn, want Labo Leegstand wil een testcase zijn, nét om dit soort van toepassingen kleinschalig te kunnen uitproberen. Door het zélf te komen monteren en zowel de ontwikkeling als opbouw van heel dichtbij op te volgen hoop ik dat Jansen by ODS er zelf wat heeft van opgestoken en het product nog kan verbeterd worden zodat dit soort afwijkende toepassingen in de toekomst vaker kan gebeuren."
Zijn er bepaalde zaken waar een architect rekening mee moet houden als hij kiest voor dit product?
"Het betreft een klassiek vliesgevelsysteem voor stalen constructies, maar er kan zo veel meer mee en dat laatste lijkt me zeer interessant. Bovendien zet Jansen by ODS hoog in op duurzaamheid en denkt en zoekt het mee naar oplossingen. Zo heeft Jansen by ODS voor Labo Leegstand via zijn oogstkaart een te recupereren stalen deur gevonden die mits kleine aanpassingen in onze box werd geplaatst."
Voor welk type projecten is dit product vooral interessant en voor welke type minder?
"Vliesgevels associëren wij nogal snel met grote projecten met erg veel geveloppervlakte, maar Labo Leegstand heeft mij geleerd dat je met dit systeem ook heel erg fijne dingen kan doen in kleinschalige projecten."
Ligt de prijs van bouwen met dit product hoger dan die van bouwen met andere (niet-circulaire) soortgelijke oplossingen?
"Als je, zoals in het geval van Labo Leegstand, het vliesgevelsysteem kan combineren met een gerecupereerde invulling – in ons geval komen de glasplaten uit een kantoorgebouw in afbraak – dan lijkt de prijs me zeker interessant. Maar aangezien Labo Leegstand geen klassiek aanbestedingstraject doorlopen heeft, kan ik me eigenlijk niet uitspreken over de prijszetting van de toegepaste materialen."
