De opening van het Belpairegebouw vormt het sluitstuk binnen de vastgoedstrategie van de Vlaamse overheid om haar administratie in de Brusselse Noordwijk te concentreren in dat gebouw en in de nabijgelegen Herman Teirlinck- en Hendrik Consciencegebouwen. 4.800 Vlaamse ambtenaren die nu nog gehuisvest zijn in het Arenberggebouw, in het stadscentrum, het Ferraris- en het Ellipsgebouw, in de Noordwijk, en nog enkele kleinere locaties in Brussel verhuizen nog dit jaar naar het Belpairegebouw.

De concentratie in een beperkter aantal gebouwen leidt niet alleen tot minder kosten en belastingen, maar bevordert ook de samenwerking tussen de verschillende entiteiten.

Symbolisch

Het Belpairegebouw is een schoolvoorbeeld van circulair (ver)bouwen en staat symbool voor de weg die de Vlaamse overheid nu al een tijdje is ingeslagen voor haar aanbestedingen: die van circulair bouwen dus.

In hun ontwerp voor het Belpairegebouw behielden 51N4E, Jaspers-Eyers Architects en l’AUC, die samenwerkten met Plant en Houtgoed en de ingenieurs van VK architects+engineers, part of Sweco en bureau Greisch, immers de ondergrondse verdiepingen en de circulatiekernen van de twee torens van het vroegere iconische WTC-complex op dezelfde plaats. Die verbonden ze met elkaar met een nieuw volume van 14 verdiepingen met dubbele hoogte.  

Het gebouw is ook multifunctioneel. Het biedt niet enkel onderdak aan diensten van de Vlaamse overheid, maar omvat ook woongelegenheden en een hotel. Die drie functies werden op een innovatieve manier gecombineerd, wat leidde tot een afwisseling van kantoorverdiepingen en verdiepingen om te verblijven, waarbij de drie functies afzonderlijk toegankelijk zijn.

Slechts 32% aan nieuwe materialen

Maar niet alleen het hergebruik van een groot deel de twee WTC-torens en zijn multifunctionaliteit maken het Belpairegebouw tot een toonbeeld van circulair (ver)bouwen. Ook alle materialen uit de stukken van de WTC-torens die werken afgebroken, inclusief meubilair, kregen een nieuw leven, ter plaatse of elders. Onder de streep bestaat het Belpairegebouw zo voor 68% - minder dan de ambitieuze 95% die de Vlaamse overheid eerder communiceerde maar nog altijd een voortreffelijk percentage – uit ter plaatse hergebruikte of gerecycleerde materialen.  

Alle materialen die nieuw moesten worden aangevoerd, zijn dan weer Cradle to Cradle-gecertificeerd. Door Tectum Group geplaatste producten van Derbigum voor de waterdichting van de daken zijn daar slechts één voorbeeld van.

Het gebouw is ook aanpasbaar – toch een stap verder dan multifunctionaliteit. De neutrale opbouw zorgt ervoor dat ruimtes die nu kantoren zijn, zonder ingrijpende werken woningen of hotelkamers kunnen worden en omgekeerd. Het gebouw is dus niet enkel gericht op de noden van vandaag maar ook op die van morgen.

E-peil van 15

Ook op energetisch vlak scoort het Belpairegebouw bijzonder hoog. Binnen de GRO, de duurzaamheidsmeter van de Vlaamse overheid, valt het gebouw in de categorie uitstekend. Nog volgens de GRO behaalt het gebouw een E-peil van 15, het laagste van alle gebouwen van de Vlaamse overheid. Verantwoordelijk daarvoor zijn onder meer een koude-warmteopslagsysteem waarbij warmte en koude uit de bodem onttrokken worden en een verregaande toepassing van zonnepanelen op het dak en de zijgevels. De zelf opgewekte energie wordt overigens gedeeld met de andere gebruikers van het gebouw. Zij kunnen er gebruik van maken op momenten wanneer de Vlaamse overheid een overschot heeft.

Het idee om ter plaatse van het gft-afval biomassa te maken om er energie mee op te wekken voor het gebouw, bleek wel niet haalbaar.

"Lat steeds hoger"

“Het Belpairegebouw is het nieuwste monument van de Vlaamse overheid”, aldus Vlaams minister-president Jan Jambon bij de officiële opening. “Al geruime tijd streven we met het huisvestingsplan 2025 naar een efficiënte, duurzame en kwalitatieve werkomgeving voor al onze ambtenaren in Brussel. Stap voor stap leggen we de lat hoger voor onszelf en dagen we de markt uit om steeds opnieuw het meest innovatieve gebouw mogelijk te realiseren. Het Belpairegebouw behaalt zo het laagste E-peil van al onze gebouwen.”

“Dit project hebben wij als agentschap van het begin tot het einde gecoördineerd, van het concept van het dossier over de overheidsopdracht met de projectontwikkelaar tot de opvolging van de werkzaamheden en de uitbating van het gebouw”, vulde Frank Geets, administrateur-generaal van Het Facilitair Bedrijf, aan. “Met dit gebouw legt de Vlaamse overheid de lat opnieuw hoger op het vlak van duurzaamheid en circulariteit.”

Het Marie-Elisabeth Belpairegebouw werd gerealiseerd door het consortium TM Open Minds, dat bestond uit de aannemers Van Laere, BPC, VMA en CFE. Het maakt deel uit van het ZIN-project van Befimmo, dat in de aangrenzende gebouwen ook appartementen, een hotel en handelszaken voorziet.

Met Circubuild maakten we enige tijd terug een podcast over het ZIN-project en meer bepaald het Belpairegebouw. Die kunt u beluisteren via de link naast dit artikel of via de gekende streamingskanalen.