Een rijwoning bouwen die zowel energiezuinig is in productie als in gebruik en volgens bouwprincipes die de woning gemakkelijk demonteerbaar en herbruikbaar maken: het voorbije jaar gingen enkele bedrijven binnen de groep Vanhout die uitdagingen aan samen met de KU Leuven-onderzoeksgroep Bouwfysica en Duurzaam Bouwen. De demowoning zou verrijzen op de Technologiecampus van de KU Leuven in Gent.

"Als Europa haar doelstellingen wil behalen om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn, dan zal ook de bouwsector een radicale ommezwaai moeten maken", motiveerden de partners hun project. "Dertig tot vijftig procent van alle materialen die in Europa worden gebruikt, is bestemd voor de bouw. Bouwmaterialen staan daarnaast ook in voor ruim een derde van het Europese afval. Er is dus nood aan een meer circulaire aanpak die gebaseerd is op duurzame materialen en het hergebruik ervan."

Gebouwd in slechts enkele weken

De onderzoekscel van de KU Leuven en de bedrijven binnen de Groep Vanhout bouwden de bewuste rijwoning die sinds woensdag te bewonderen is op de Technologiecampus Gent en kadert binnen het Europese onderzoeksproject Circular Bio-based Construction Industry (CBCI) op slechts enkele weken tijd. De demowoning bestaat uit grote industriële modules die als legoblokjes op en naast elkaar worden gestapeld.

Volgens de betrokken partners is die off-site constructie de sleutel tot snel en efficiënt werken. Het bouwproces verloopt snel door het industriële karakter van de modules. Bovendien kan de woning door te werken met modules makkelijk aangepast en uitgebreid worden en op het einde van de levenscyclus ook gedemonteerd en hergebruikt worden. Het plan is om de rijwoning binnen vijf jaar op een andere locatie opnieuw op te bouwen in een van de stadsvernieuwingsprojecten van Gent.

De milieu-impact van de woning wordt niet enkel beperkt door de herbruikbaarheid en zo de reductie van afval, maar ook door het feit dat de woning zelf bijzonder energiezuinig is en ook bij de productie van de materialen weinig energie nodig is, door gebruik te maken van duurzame materialen zoals hout, staal en biogebaseerde materialen.

Opschalen

Het innovatieve bouwconcept zal nu worden gecommercialiseerd door de nieuwe start-up CIRCL, die voortbouwt op de praktijkexpertise en materialenkennis van de diverse partners en de onderzoeksbevindingen uit het CBCI-project. CIRCL zet met andere woorden de intense samenwerking verder tussen enerzijds de bedrijven binnen de Groep Vanhout en de KU Leuven en anderzijds de bedrijven waarmee die initiatiefnemers samenwerkten, zoals BuildUp, een jong bedrijf dat werkt met off-site constructie en modulair bouwen en voortvloeide uit de bedrijven beSteel en Litobox. “In dit project werd perfect samengewerkt om één herbruikbare en energiezuinige woning te ontworpen met duurzame materialen. In de toekomst schalen we dat op zodat we in principe voor elk perceel in Vlaanderen de perfecte circulaire woning kunnen bouwen”, aldus Wim Pieters, coördinator van CIRCL.

Het eerste project met de herbruikbare rijwoning is zelfs al binnen. "Een aannemer is van plan om volgens deze methode honderd woningen per jaar te bouwen", vertelde architect Alexis Versele van de KU Leuven-onderzoeksgroep Bouwfysica en Duurzaam Bouwen aan VTR NWS.

"Vluchtelingenstroom vanuit Oekraïne zet bouwsector op scherp"

Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele, die de presentatie van de herbruikbare rijwoning vorige week woensdag bijwoonde: “De uitdagingen voor de Vlaamse woningmarkt zijn groot. Enerzijds is er een duidelijk tekort aan betaalbare en kwaliteitsvolle huurwoningen, zowel privaat als sociaal. Anderzijds zijn er belangrijke en duurzame energetische renovaties nodig om de klimaatdoelstellingen te kunnen realiseren. Die uitdagingen moeten ons aanzetten tot creatieve en innovatieve oplossingen en daarbij zal ontegensprekelijk de nodige aandacht moeten gaan naar circulair en veranderingsgericht bouwen. Daar nog eens bovenop dat de vluchtelingenstroom vanuit Oekraïne de bouwsector op scherp zet: Vlaanderen heeft snel nood aan nieuwe woningen. Ik ben dan ook blij dat onderzoekers en bedrijven hier in Gent de handen in elkaar slaan om tot duurzame oplossingen te komen voor de uitdagingen van vandaag en morgen."

Het onderzoeksproject hoeft volgens Alexis Versele overigens niet enkel te resulteren in volledige nieuwbouwwoningen. Het ontwikkelde bouwconcept kan volgens hem ook toegepast worden bij renovaties. “Geprefabriceerde dakelementen kunnen op industriële schaal gemaakt worden om daken te vernieuwen. Ook gevels, schrijnwerk en de technische uitrustingen kunnen modulair aangeleverd worden. Zo kunnen we sneller de klimaatdoelstellingen halen.”