Het huidige hoofdkantoor van Aquafin in Aartselaar is verspreid over drie percelen in een kleine kmo-zone. B-architecten centraliseerde in zijn ontwerp voor het nieuwe gebouw alle werkplekken op het middelste perceel in een bestaande betonstructuur. Dat oorspronkelijke gebouw breidden de architecten uit met enkele kleinere volumes. De twee aangrenzende percelen vulden ze in met parkeerplaatsen en een ruime fietsenstalling in een houtstructuur, en een refterpaviljoen met meer contact met de beek aan de grens van het perceel.

Impact op de medewerker

Bij elke ontwerpbeslissing hielden de architecten rekening met de impact ervan op de medewerkers. Om een aangename werkomgeving te creëren, organiseerden ze het centrale gebouw volledig in het groen, samen met DELVA Landscape Architecture & Urbanism. Ook de beslissing om de parkeerplaatsen te bundelen werd genomen met het comfort van de werknemers in het achterhoofd. Alle medewerkers van Aquafin zullen bovendien in het nieuwe gebouw een gepersonaliseerde werkplek kunnen vinden, want het bedrijf wil inzetten op verschillende werkplektypes en soorten atmosferen. Daarmee stappen ze af van het grote landschapskantoor met enkel standaardwerkplekken. Dat was volgens architect Domien Wuyts wel een uitdaging.

Een interessant gegeven is dat de coronacrisis ervoor zorgde dat de architecten hun ontwerp herdachten. “Nu wordt het hoofdkantoor een ontmoetingsplek”, vertelt Wuyts. “Dat is een heel andere rol dan het traditionele kantoorgebouw dat we oorspronkelijk ontworpen hadden.” Omdat flexibiliteit belangrijk is in circulair bouwen, ontwierp B-architecten wel al vroeg in het proces een flexibele planopbouw. Dat heeft ervoor gezorgd dat de invloed van COVID-19 op het ontwerp beperkt bleef.

Hergebruik

Ook bouwen volgens de circulaire principes was voor de architecten een uitdaging. Hergebruik is een van die principes, maar omdat het vaak moeilijk is om dat te organiseren, konden ze rekenen op aannemer Van Roey die al wat ervaring had op vlak van hergebruik van materialen. Zo wordt de vloerafwerking uit het bestaande gebouw, blauwe hardsteen, hergebruikt in het refterpaviljoen, net als de akoestische baffles uit de bestaande landschapskantoren. Ook een aantal porseleinen wastafels, wc-potten, urinoirs en bijhorende tussenwanden krijgen een tweede leven in het nieuwe gebouw. Het kraanwerk en de technische componenten worden wel vernieuwd.

Naast het hergebruiken van materialen uit het bestaande gebouw, wordt er ook een luchtgroep van een andere locatie naar Aartselaar gebracht. Studiebureau Cenergie, verantwoordelijk voor het ontwerp speciale technieken en adviseur rond circulair bouwen, zorgde voor een twee jaar oude luchtgroep die nog in perfecte staat verkeert. Ook de betonstructuur van het oorspronkelijke gebouw breken de architecten dus niet af, maar die wordt wel gerenoveerd. Omdat het bestaande gebouw volledig ontmanteld wordt tot op de betonstructuur, konden de architecten de trap- en sanitaire kernen uit de bestaande toestand behouden in het nieuwe ontwerp.

Vanaf die structuur voorzien ze nieuwe isolatie en gevelafwerking. Zo werkt B-architecten met houten prefabelementen waarin onder andere de isolatie al verwerkt is. Die zullen afgewerkt worden met houten beplanking en ook het buitenschrijnwerk zal volledig uit hout bestaan. De keuze voor hout maakten de architecten in functie van de duurzaamheid. Ook een groot deel van de uitbreidingen zal in hout zijn. Enkel de uitbreiding aan de achterkant wordt een betonstructuur, omwille van de akoestiek. Het nieuwe refterpaviljoen zal ook volledig uit een houtstructuur in CLT bestaan, met opnieuw een houten gevelafwerking. Ook de verbinding tussen het nieuwe hoofdkantoor en het refterpaviljoen zal uit hout bestaan.

Koude en warmte uit riolering

Volgens Wuyts maakten verschillende technische componenten in het gebouw het project wat complexer. “In het kantoorgebouw zal riothermie toegepast worden. Dat betekent dat de warmte en koude uit de straatriolering gebruikt worden om het gebouw te verwarmen en koelen. Het verlaagde klimaatplafond bestaat uit kleine lamellen met daarin buisjes die zorgen voor de koeling en verwarming. Simpel gezegd kan je dat vergelijken met vloerverwarming, maar dan in het verlaagde plafond. Dat is een circulair principe omdat het enerzijds toepasbaar is in een bestaand gebouw en anderzijds de mogelijkheid laat tot toekomstige aanpassingen.”

Om oververhitting te voorkomen, organiseerde B-architecten in samenwerking met Cenergie alle kleine ruimtes zoals concentratiewerkplekken en kleinere vergaderzalen vanaf de eerste schets rond het bestaande atrium. Kleine ruimtes gelegen aan de buitengevel oververhitten immers vaak snel. De grotere landschapskantoren situeren zich daarom tegen de buitengevel.