't Centrum, Westerlo

In mei vond in Westerlo de officiële opening plaats van 't Centrum, het nieuwe kantoorgebouw van Kamp C. Volgens de bouwheer zal je nergens in de Benelux een meer circulair kantoorgebouw vinden: het bestaat uit herbruikbare en ecologische materialen, is volledig demonteerbaar en te heropbouwen, bevat verschillende producten en systemen waaraan een circulair financierings- of verdienmodel verbonden is en kwam er na een circulaire aanbesteding. Met 't Centrum wil Kamp C tonen hoe circulair bouwen mogelijk is en de bouwsector en particulieren sensibiliseren en inspireren om het duurzame bouwprincipe te omarmen. 't CEntrum werd gerealiseerd door een team bestaande uit Beneens, West Architectuur, Streng-th, Muurtuin, Tenerga, TENgroup en VITO.

MULTI, Brussel

CONIX RDBM Architects transformeerde de oude De Brouckèretoren in Brussel in opdracht van Whitewood en Immobel tot een gebouw met een gemengd programma met een publieke meerwaarde, MULTI genaamd. Het ontwerp zet hoog in op circulair bouwen; het wil de toon zetten op het vlak van hergebruik van materialen. Het gebouw werd eigenlijk al eind 2021 opgeleverd, maar pas dit jaar zullen alle huurders er onderdak vinden.

Circulaire kantoren voor architectenbureaus, Dilbeek/Antwerpen

OSK-AR architecten, Bureau Bouwtechniek en CONIX RDBM Architects namen het afgelopen jaar hun intrek in een circulair kantoor(gebouw) dat ze voor zichzelf ontwierpen.

Menslievendheid, Brussel

In project Menslievendheid realiseerde een team bestaande uit Abscis Architecten, Architenko en Studio Ensemble in opdracht van de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij (BGHM) in de Marollen een woontoren die hoog scoort op het vlak van circulair bouwen: het gebouw heeft een houtskeletstructuur, haast alle inwendige structuren zijn geschroefd of genageld en het maximaal hergebruik van de gebruikte materialen in de toekomst stond voorop.

Agrotopia, Roeselare

Met Agrotopia in Roeselare leverden META architectuurbureau en van Bergen Kolpa Architecten in opdracht van Vlaams onderzoekinstituut voor land- en tuinbouw Inagro en REO Veiling het grootste publieke gebouw voor onderzoek naar stedelijke voedselproductie van Europa op. De dakserre, resultaat van een multidisciplinaire samenwerking tussen beide architectenbureaus en Wageningen UR Glastuinbouw, Tractebel Engineering en Smiemans, heeft bouwkundig een sterk circulair karakter. Zo neemt ze, omdat ze op een bestaand dak kwam, geen nieuwe ruimte in, wordt regenwater er doorgedreven gerecupereerd en draait ze op restwarmte afkomstig van de naburige verbrandingsoven. De architecten spreken van "een circulaire symbische met de stad". Het project werd eigenlijk al in september 2021 opgeleverd, maar won het afgelopen jaar tal van architectuurprijzen.

Bijgaardehof, Sint-Amandsberg

In Sint-Amandsberg, vlak bij het centrum van Gent, transformeerde BOGDAN & Van BROECK een verlaten fabrieksterrein tot een bloeiende gemeenschap bestaande uit onder meer drie cohousingprojecten met in totaal 59 woningen, een wijkgezondheidscentrum en collectieve binnen- en buitenruimtes. In het project, dat gezien zijn ligging naast het Bijgaardepark de naam Bijgaardehof kreeg, werd hoog ingezet op duurzaamheid in al haar facetten. Dat resulteerde onder meer in het toepassen van heel wat principes van circulair bouwen. Zo kregen verschillende materialen afkomstig van de oude fabriek een tweede leven in Bijgaardehof, is het ontwerp aanpasbaar en kleurt ook het energieplaatje groen. Ook het betrekken van de toekomstige bewoners bij het ontwerp- en bouwproces, maakt het project duurzaam.

Circulaire renovatie studio's Fonteinstraat, Leuven

Het AG Stadsontwikkeling Leuven renoveerde in 2022 drie studio’s in de Fonteinstraat in Leuven op een circulaire manier. Het recupereerde bouwmaterialen maximaal en maakte de inrichting demonteerbaar. De circulaire renovatie is een pilootproject en moet dienen als inspiratie voor toekomstige renovatieprojecten. Daarmee draagt het AG Stadsontwikkeling Leuven bij aan de circulaire strategie van stad Leuven. De studio’s zullen worden ingezet voor betaalbaar wonen.

Nieuw hoofdkantoor Aquafin, Aartselaar

In Aartselaar realiseerde Van Roey het nieuwe hoofdkantoor van Aquafin, naar een ontwerp van B-architecten in samenwerking met Cenergie, UTIL en DELVA Landscape Architecture & Urbanism. In het ontwerp spelen hout, hergebruikte materialen en innovatieve technieken een grote rol. Ze zorgden ervoor dat het nieuwe gebouw, dat Campus Aquafin zal heten, mag worden bestempeld als circulair.

Gebouw Buildwise krijgt circulaire facelift, Zaventem

In Zaventem realiseerde Vanhout de ambitieuze renovatie van het kantoorgebouw van Buildwise (in het artikel achter de link nog WTCB genoemd, red.). Als promotor van technologische innovatie in de bouwsector, wilde Buildwise van de verbouwing een voorbeeldproject maken op velerlei vlakken: naast duurzame doelstellingen op het gebied van energie en CO₂-uitstoot, kenmerkt het ontwerp van BOVAArchitects zich ook door een sterke focus op circulair bouwen.

Groen beton voor het eerst op grote schaal gebruikt, Mechelen

De laatste in dit lijstje is niet echt een project, maar wel een toepassing. In 2022 werd voor het eerst in ons land deels gerecycleerd beton toegepast op grote schaal. De primeur was voor Mechelen, waar Jacobs Beton uit Sint-Katelijne-Waver 5.000 m³ van dat beton, ook groen beton genoemd, leverde voor de bouw van de nieuwe woonwijk Komet, langs de Koningin Astridlaan. Jacobs Beton werkte voor de ontwikkeling van het groene beton niet alleen samen met Revive, dat het project ontwikkelt, maar ook met VK architects+engineers en DEMOCO, respectievelijk studiebureau en aannemer in het project.

Projecten die het lijstje niet haalden maar zeker ook het vermelden waard zijn, zijn onder meer de circulaire woning door AST77 in Tienen, het nieuwe gemeentehuis van Ukkel door archipelago, de vernieuwde AG Campus in Brussel door evr-architecten, de verbouwing van de kantoren van het NVKVV in Schaarbeek door architecte Nathalie De Leeuw, Padua van Bast architects & engineers in Gentbrugge, Parking Keerdok in Mechelen door archipelago en POLO Architects, de renovatie van de Victoriatoren in Brussel naar een ontwerpo van 51N4E en het nieuwe bedrijfsgebouw voor vzw de Biehal in Lommel door DAM architecten.