The Exploded View werd vorig jaar virtueel gelanceerd tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven en is, na een korte tussenstop in de circulaire hub BlueCity in Rotterdam, nu voor het eerst voor het grote publiek te zien in het Desing Museum Gent. De installatie is het resultaat van een meerjarig onderzoeksprogramma van The Embassy of Circular and Biobased Building en toont afzonderlijke ruimtes van een circulaire woning – vandaar de naam van de expo – met schaal 1 op 4, zodat je elke wand en elke vloer uit eender welke hoek rustig kunt bekijken. De expo geeft antwoord op vragen als: hoe gaan we om met onze eindeloze afvalstromen en ongebruikte reststromen? Wat doen we met de enorme potentie van gewassen en schimmels uit de natuur? Wordt de landbouw de bouwmaterialenproducent van de toekomst? Hoe kunnen we gezonder wonen met meer respect voor het milieu? Hoe houden we die duurzame woningen betaalbaar? Wat kan er nu al en wat straks? Waar komen welke materialen vandaan? En hoe kunnen we gebouwen losmaakbaar bouwen?

QR-code bij elk materiaal

Voor het ontwikkelen van de maquette werd samengewerkt met meer dan veertig designers, studio’s en producenten, die de duurzame materialen van de toekomst laten zien. Bezoekers kunnen voor elke materiaal een QR-code scannen om na te gaan waar het vandaan komt, hoe het gemaakt werd en wat er al mee kan. Ze zien ook voor welke uitdagingen het materiaal in kwestie nog staat en hoe het idealiter nog wordt doorontwikkeld. De meeste materialen vinden ondanks hun circulaire potentieel vandaag immers nog maar moeilijk hun weg naar de bouwwerf of hebben nog serieuze steun nodig om op te schalen.

“The Exploded View is een pleidooi voor een herwaardering van wat waardevol is”, klinkt het lyrisch bij initiatiefnemers Biobased Creations en Company New Heroes. “Als we echt circulair willen leven, met respect voor de natuur, de planeet en elkaar, dan zullen we opnieuw moeten definiëren wat we waardevol vinden. ‘Alles van waarde is weerloos’, schreef de Nederlandse dichter Lucebert. Maar wij vragen dan: ‘Krijgt wat weerloos is wel genoeg waarde?’ Met The Exploded View pleiten we voor de waarde van het weerloze.”

Harvest Bay

Een van de partners van de Exploded View is Jansen by ODS, in België eerder bekend onder de naam Kloeckner Metals Belgium. Zijn gevelprofielsysteem uit verzinkt bandstaal werd gebruikt als frame voor de woonkamer van de maquette van het circulaire huis. “We maakten met ons gevelsysteem als het ware een modulaire unit”, legt Ron Jacobs, Brand & Sustainability Manager bij Jansen by ODS, uit. “We tonen op The Exploded View wat met onze stalen gevelprofielsystemen allemaal mogelijk is op circulair vlak. Staal is sowieso circulair omdat het bijzonder lang meegaat, maar je moet het hergebruik ook wel faciliteren en dat doen wij door te werken met een flexibel montagesysteem en omkeerbare verbindingen. Op The Exploded View wordt als gevelbekleding op ons systeem enerzijds een houten gevelbekleding behandeld met mycelium – ter vervanging van beits – toegepast en anderzijds Kerloc-platen. Kerloc is een hoogwaardig vezelversterkt koud keramisch materiaal gemaakt uit restmaterialen met een natuurlijke uitstraling dat dus gebruikt kan worden als geventileerde gevelbekleding. Het materiaal is bovendien oneindig herbruikbaar maar ook recycleerbaar. Net als onze structuur dus, waardoor we in combinatie met de genoemde soorten gevelbekleding een volledig circulaire gevel zouden kunnen afleveren.”

En dat is ook waar Jansen by ODS naar streeft. Het richtte daarvoor Harvest Bay op. “Samen met een integraal netwerk van bouwpartners, zoals ontwerpers, bouwbedrijven, fabrikanten van circulaire gevelbekleding, onderhoudsfirma’s, circulaire sloopbedrijven en logistieke bedrijven, bieden wij onder die naam een totaalservice aan. Een dienst dus, namelijk een performante gevel die ooit weer kan worden weggehaald om elders opnieuw te worden gebruikt. Om ervoor te zorgen dat dat hergebruikpotentieel ook echt wordt benut, hebben we de Harvest Bay-oogstkaart ontwikkeld, waar aannemers kunnen kijken waar in – voorlopig enkel – België en Nederland circulaire systemen van Jansen by ODS – onder andere deuren, ramen en gevelsprofielen – ‘beschikbaar’ zijn. De oogstkaart faciliteert met andere woorden urban mining. Vooral voor sociale woningbouw biedt de oogstkaart veel kansen. In en rond Eindhoven wordt er op dat vlak de laatste maanden flink geëxperimenteerd. Wij hopen dat The Exploded View ook in België veel bezoekers trekt, zodat het circulaire gedachtegoed snel gewoon gemeengoed wordt. Want dat is toch echt waar we allemaal wel bij varen”, besluit Jacobs.

The Exploded View is elke weekdag behalve woensdag van 9.30 uur tot 17.30 uur gratis te bezichtigen in het Design Museum Gent. In het weekend is de expo open van 10 tot 18 uur, net als in de schoolvakanties.