Traditioneel bouwen is vandaag heel vaak nog goedkoper dan circulair bouwen. Althans als je geen rekening houdt met de total cost of ownership (TCO), want met circulair bouwen verdien je terug op lange termijn. Pas als je renovaties of de afbraak mee incalculeert in de totale kostprijs, brengt de keuze om circulair te bouwen op. Tel daar ook nog eens de onderhouds- en personeelskosten bij die door respectievelijk circulair en milieuvriendelijk bouwen lager liggen en dan is het stuk initiële bouwsom nog maar een klein onderdeel van het grotere geheel.

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Circulair bouwen gaat om het in de kringloop houden van grondstoffen. Circulaire bouwproducten worden om die reden ontworpen om zo lang mogelijk mee te gaan. Dat betekent per definitie dus wel minder verkoop, althans in het huidige lineaire economische model. Waarom zouden fabrikanten dan inzetten op circulaire bouwproducten? Voor Joep Römgens, Product Manager bij Schüco, is dat duidelijk: “Het begint bij maatschappelijke verantwoordelijkheid. Die moet iedereen nemen. Producten moeten zolang mogelijk meegaan en dus moeten we focussen op onderhoud.”

As a service

De focus van Joep bracht het as a service-model op tafel, een circulair verdienmodel model dat Toon Possemiers, directeur van Cenergie, een noodzaak vindt bij circulair bouwen: “In zo’n model blijft de fabrikant eigenaar van het product en verkoopt hij de dienst die het product levert. Zo heeft de fabrikant ook na verkoop nog steeds greep op de grondstoffen en kan hij die op termijn dus makkelijker hergebruiken. Op die manier wordt het dan ook financieel interessant voor hem. Vandaag verkopen heel wat producenten van bouwproducten al wel volgens dat model, maar nog niet per se om ooit in te zetten op dat hergebruik. Of dus zonder dat het veel duurzamer is dan verkopen de traditionele lineaire wijze.”

Jona Michiels Proces Mananager innovatie bij Groep Van Roey kan dat bevestigen. “Veel as a service-modellen zijn begonnen vanuit een economisch standpunt en niet vanuit een duurzaamheidsstandpunt. Een as a service-model is dus niet per definitie duurzaam”, waarschuwt hij. “Bovendien is het ook niet voor alle producten of bouwsystemen even gemakkelijk toepasbaar. Technieken en meubilair hebben bijvoorbeeld een korte doorlooptijd en daar is een as a service-verdienmodel dus interessant; de relatief korte gebruiksduur zorgt ervoor dat de materialen en dus de grondstoffen binnen afzienbare tijd weer bij de fabrikant belanden. Andere bouwmaterialen of -systemen hebben echter zo’n lange doorlooptijd dat ze verkopen als een dienst gewoon niet haalbaar is.”

Sociale duurzaamheid

Bij as a service draagt het volgens Jona echter niet enkel om economisch rendement en meer duurzaamheid op het vlak van materialen, maar ook om meer sociale duurzaamheid. “Als je een product als dienst verkoopt doe je ook aan klantenbinding. Je staat in nauw contact met de klant over de werking van het product en pakt de bezorgdheden erover meteen aan. En zo’n duurzame relatie met de klant is evenveel waard als financieel rendement.”

“Korte ketens zijn een wapen in crisistijd”

De stap naar een circulair verdienmodel gaat vaak gepaard met lokale ketens, volgens Jona een van dé wapens in de huidige crisis. “De prijzen van grondstoffen stijgen vooral door het logistieke probleem. De coronacrisis had een negatieve invloed op de globale supply chains. Een containerschip gebruiken kostte ineens vier keer zoveel. Met korte lokale ketens kan je veel beter weerstand bieden tegen zo’n geglobaliseerde crisis.”

De Circubuild Podcast over de kostprijs van circulair bouwen kan worden beluisterd via de link naast dit artikel.