Kerk en schoolgebouw krijgen nieuwe invulling in circulair herbestemmingsproject BAST architects & engineers
-
© Beelden: BAST architects & engineers
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
In Gentbrugge werd nog niet zo lang geleden project Padua opgeleverd, een woonproject bestaande uit 17 woonunits, een kantoortje en ruimte voor enkele gemeenschappelijke functies. Bijzonder is dat het project naast twee nieuwbouwvolumes ook gevormd wordt door een voormalige kerk en een schoolgebouw. Het ontwerp is van de hand van BAST architects & engineers, dat ook instond voor de stabiliteitsplannen en het plan voor de technieken. Het project kenmerkt zich naast de opvallende herbestemming ook door de toepassing van verschillende principes van circulair bouwen, zoals de focus op aanpasbaarheid en flexibiliteit, het gebruik van natuurlijke bouwmaterialen en het recupereren van regenwater en grondwarmte.
Project Padua in de Louis Van Houttestraat 50-62 in Gentbrugge dankt zijn naam aan Sint-Antonius van Padua, de heilige waaraan de voormalige kerk die het project mee vormt, gewijd was. Het kerkvolume is dan ook het hart van het nieuwe woonproject, dankzij een herbestemming tot ruimte voor gemeenschappelijke functies zoals koken, wassen of ontspanning. Het ermee verbonden schoolgebouw kreeg een woonfunctie, net als het poortgebouw en tuingebouw, de twee nieuwbouwvolumes naast/tegenover de vroegere kerk en school die een aantal vervallen arbeiderswoningen en een kwalitatief laagwaardig stuk van de school vervangen. De vier gebouwen creëren samen een binnengebied dat de nodige privacy biedt maar tegelijkertijd ook een semipubliek karakter heeft.
Het cohousingproject, waarvoor Woonder het initiatief nam, kan om meerdere redenen als inspiratie dienen voor al wie met circulair bouwen aan de slag wil.
Maximale aanpasbaarheid en flexibiliteit
Zo werd binnen elk gebouw gestreefd naar maximale aanpasbaarheid en flexibiliteit. In het tuingebouw gebeurde dat door het voorzien van slechts een minimaal aantal binnenwanden als dragende elementen, vooral de woningscheidende muren zijn structureel. Het poortgebouw is dan weer opgevat als een betonskeletstructuur: zowel intern als extern werden de wanden louter als invulling beschouwd. De kelder van het poortgebouw is half verzonken ingepast. Dankzij het daglicht is ook die ruimte als meer dan louter kelder te gebruiken. Optimaal flexibel ruimtegebruik wordt in de ontwijde kerk dan weer bewerkstelligd door de renovatie volgens het box-in-boxprincipe. Het schoolgebouw, waarvan de buitenwanden en dakspanten behouden bleven, is vooral een praktisch voorbeeld van aanpasbaarheid, gezien de omvorming naar woonfunctie.
Hout en kalkhennep
De architecten gebruikten ook veelvuldig natuurlijke bouwmaterialen, waarvan hout en kalkhennep, zowel binnen renovatie als nieuwbouw, de meest opvallende zijn. Beide materialen hebben een positieve impact op de gezondheid, mede door hun gunstige CO2-balans. De kalkhennep, een product van Woonder, werd steeds ter plaatse gemengd en gestort.
Geothermie en waterhergebruik
Alle woonunits en het kerkgebouw worden via de vloer verwarmd met een geothermische warmtepomp. Pieken in de warmtevraag worden opgevangen met een gascondensatieketel. In elke unit voorziet een warmtepompboiler de opwekking van sanitair warm water. Die methodiek bleek vanuit financieel en duurzaamheidsoogpunt de meest aangewezen optie te zijn op twintig jaar. Ook doorgedreven isolatie en zonnepanelen helpen het energieplaatje groener kleuren.
De daken in het project werden maximaal gebruikt: als groendak om water te bufferen, als dakterras of om regenwater te recupereren. Met een opslagcapaciteit van 60.000 liter wordt dan ook maximaal ingezet op regenwaterhergebruik.
Ontharding
Een laatste duurzame, zij het niet circulaire, noemenswaardige ingreep is het maximaal wegnemen van de verharding, die haast het hele terrein uitmaakte. De beschikbare ruimte werd op die manier zo veel als mogelijk waterdoorlatend gemaakt – een wadi maakt dat ook visueel kenbaar.
Padua typeert zich met verschillende type woningen als grondgebonden duplexwoningen, een loft, duplexappartementen, doorzonappartementen en twee studio’s. Op die manier vinden zowel alleenstaanden, jonge gezinnen en gepensioneerde koppels er een aangename woonplek. Het project werd begin 2022 opgeleverd. De werken, uitgevoerd voor G-Build, duurden exact twee jaar.
