Belgian Architects Declare, een initiatief van architectura.be, is een manifest dat ondertekend werd door maar liefst 377 Belgische architectenbureaus. Hiermee geven zij te kennen dat zij klimaatverandering en de tanende biodiversiteit als grootste problemen van onze tijd zien en dat zij daarin een belangrijke rol kunnen spelen. Het manifest was van oorsprong een Brits initiatief dat navolging kreeg in zeventien andere landen. Architectura.be nam het initiatief om vervolgens ook een Belgische versie op te starten. Met succes, want geen enkel van de achttien landen doet beter in relatie tot het bevolkingsaantal.

De architecten willen ook een signaal geven aan de overheid om via een doordachte wetgeving de problematiek efficiënt aan te pakken. Daarin kaderde het bezoek op het kabinet van Zuhal Demir. Volgende bureaus tekenden present op het ministerie: OMGEVING (Sven Augusteyns), B-architecten (Sven Grooten en Stéphanie Collier), RE-ST (Dimitri Minten), a2o architecten (Bart Hoylaerts), CONIX RDBM Architects (Frederik Jacobs), boydens engineering (Wim Boydens), DENC!-STUDIO (Bart Cobbaert), eld (Ilka Broeckaert en Filip Declerq), BLIEBERG architects of a circular economy (Kris Blykers) en META architectuurbureau (Niklaas Deboutte). Architectura.be zelf werd vertegenwoordigd door zaakvoerder Rik Neven. Tijdens de bijeenkomst lichtte Rik Neven het initiatief en het pamflet in het kort toe en vervolgens brachten zes architecten één concreet actiepunt naar voren.

Eén daarvan kwam van Kris Blykers van BLIEBERG en focust op circulair bouwen. “Geachte minister”, begon Blykers, “Er zijn weinig topics die zo actueel én booming zijn als de circulaire economie, en in het bijzonder circulair bouwen. Het topic is zo actueel dat het woord circulair – één enkele uitzondering niet te na gesproken – niet eens voorkwam in de eerste versie van de nieuwe duurzaamheidsmeter van de Vlaamse Overheid – de GRO - die minder dan drie jaar geleden verscheen.”*

“Circulaire economie en circulair bouwen zijn populair dat de Green Deal Circulair Bouwen van Vlaanderen Circulair in 2019 meer dan 350 bedrijven kon enthousiasmeren om zich te engageren in 2019. Twee jaar voordien was dat nog maar een derde. Circulaire economie en circulair bouwen zijn bovendien niet enkel Vlaamse of Belgische verhalen, het zijn Europese verhalen.”

“Precies twee weken geleden (voor het bezoek aan het kabinet van Demir, red.) keurde het Europese Parlement de Europese Green Deal goed. Als één van de speerpunten dringt die Europese Green Deal aan op ‘een ambitieus nieuw actieplan voor de circulaire economie’.  Samen met de opstellers van de Europese Green Deal wijzen we op de sterke synergiën tussen klimaatactie en de circulaire economie, met name in energie- en koolstofintensieve industrieën, zoals de bouwsector er één is.  Het is dan ook logisch dat Belgian Architects Declare het circulair bouwen als een kernpunt opgenomen heeft.”

"Momentum grijpen"

“Circulair bouwen beleeft een momentum. Het ‘hier en nu’ is duidelijk voelbaar. Circulair denken is nog nooit zo breed gedragen geweest. Dat zien we aan hoe met veel enthousiasme en ondernemingszin overal circulaire projecten worden opgezet. Die ondernemingszin en projecten moeten volgens ons zo veel mogelijk gesteund worden. Geef dus aub die circulaire ambities een serieuze duw in de rug.”

"Ik heb dan ook twee concrete beleidsvoorstellen voor u. Eén: verhoog, in het licht van de massale respons op de Open Call van Vlaanderen Circulair, het aantal circulair projecten dat steun kan krijgen. Een groot aantal  van die projecten zijn startups of nieuwgevormde combinaties, en die kunnen het geld goed gebruiken.  Het zijn de succesverhalen van morgen. Mij mijn tweede voorstel wil ik pleiten voor een meer systematische aanpak: maak aub snél werk van een criterium of een aantal criteria waarmee in openbare aanbestedingen circulariteit omschreven wordt, en waarop ingediende projecten kunnen beoordeeld worden. Het is een enorme hefboom om een hele bouwkolom te triggeren.”

* Almut Fuhr, consulente duurzaam bouwen bij Het Facilitair Bedrijf van de Vlaamse overheid, stuurde ons een mailtje om te zeggen dat die stelling niet klopt, waarop Blykers ons op zijn beurt liet weten dat hij erop stond zijn excuses aan te bieden voor die passage uit zijn betoog en dat hij ze wil nuanceren: "In de handleiding van 2017 komt het woord circulair wel degelijk voor. En voor een goed begrip: in bepaalde criteria zijn circulaire aspecten verwerkt, zoals onder andere een inventaris van de aanwezige materialen om hergebruik te stimuleren, duurzaam werfbeheer en de toekomstige aanpasbaarheid van gebouwen gebaseerd op de richtlijnen veranderingsgericht bouwen van OVAM. In de laatste versie van GRO van begin dit jaar is circulariteit nog verder uitgewerkt."