Hans Beullens, die de prijs ontvangen had voor het realiseren van een gevel in recuperatiehout van een nieuwe kleuterschool met kinderopvang in Boutersem, een project van LAVA architecten, wist naar eigen zeggen al snel aan wie hij de prijs wilde doorgeven. “Ik realiseerde in het verleden al enkele projecten voor Jo en zijn Studio Brussels Lof en vindt het heel lovenswaardig wat zij doen: decors voor expo’s bouwen met uitsluitend recuperatiematerialen”, zo vertelde hij op Circulair Real Estate in Diegem, een jaarlijks event van Management Producties rond circulair bouwen waar Circubuild structureel mediapartner van is waar het de laatste jaren telkens een overdracht van de Circubuild-award mocht organiseren. “Het is veel gemakkelijker te vertrekken van een idee en daar in een bouwmarkt de nodige materialen voor te gaan halen. Maar Jo gaat dus anders te werk. Hij vertrekt wel van een concreet idee, maar als dat niet te realiseren valt met recuperatiemateriaal, afkomstig van waar dan ook, of materiaal dat later gegarandeerd een nieuw leven kan krijgen, dan past hij zijn idee aan. Hergebruik is in al zijn projecten een absolute voorwaarde.”

Stellingen en winkelrekken

“Heel lang geleden was ik actief in de standenbouw en het deed me pijn na elke beurs of event te moeten zien dat het merendeel van de gebruikte materialen op de vuilnisbelt belandde: tapijten, glas, hout … Uit die frustratie, en ook omdat werken met recuperatiematerialen gewoon goedkoper is, is Studio Brussels Lof ontstaan”, reageerde een duidelijk fiere Jo Klaps, die naast zijn werk als scenograaf met Studio Brussels Lof ook lesgeeft aan de faculteit Architectuur en Kunst van de UHasselt. “Let wel, met Studio Brussels Lof zijn we niet alleen actief in de scenografie van tentoonstellingen, je kan bij ons ook terecht voor grafische vormgeving en interieurinrichting, maar op dat eerste ligt wel onze focus.”

Daarna somde hij enkele referentieprojecten op van Studio Brussels Lof. “In 1989 hebben we met een aantal vrienden, verenigd in vzw Het Labo, een mooie expo mogen vormgeven in de Begijnhofkerk in Sint-Truiden over laatgotisch houtsnijwerk in Nederlands en Belgisch Limburg. Omdat de middeleeuwse muurschilderingen in de kerk tijdens de expo te allen tijde zichtbaar moesten blijven, konden we niet tegen de muren aanbouwen. Ook centraal in de kerk waren we beperkt in bewegingsvrijheid, door de aanwezigheid van grafstenen. Daarom hebben we toen in de hoogte gewerkt, met stellingen waarvoor we een ruildeal hadden opgezet met een bedrijf uit Zaventem – we hadden een zeer bescheiden budget van 100.000 Belgische frank (vandaag zo’n 2.500 euro, red.). Wij mochten de stellingen gebruiken en in ruil mochten het personeel en de klanten van het bedrijf de expo gratis bezoeken.”

“In het Design Museum in Gent moesten we dan weer eens een ruimte inrichten voor een expo over reclame. Dat hebben we gedaan met winkelrekken omdat we dat wel toepasselijk vonden. De rekken worden vandaag op verschillende plaatsen hergebruikt als archiefrekken. Zwarte mdf-platen voor een expo in het Jubelparkmuseum in Brussel kregen dan weer een tweede leven als hellend vlak rond een kringloopwinkel in Hasselt, gerealiseerd door een maatwerkbedrijf.”

“Een recenter voorbeeld is de expo in het Hasseltse Jenevermuseum over de familie Fryns, bekend geworden met haar jenever. Daarvoor maakten we constructies uit onbehandeld populierhout. Geen recuperatiemateriaal, maar de stellages zaten wel mechanisch in elkaar, zodat ze nadien uit elkaar konden worden gehaald om het hout opnieuw te gebruiken. Dat heeft de stad Hsselt gedaan. Ze maakte er kisten van om emaillen borden, het onderwerp van een nieuwe expo, te vervoeren. En het overschot hebben we opnieuw gebruikt in de expo zelf.”

Einde Circubuild-award

Gevraagd wat volgens hem de grootste rem is op de volledige doorbraak van circulair bouwen in Vlaanderen en daarbuiten, een vraag die Circubuild elke laureaat van de Circubuild-award voorlegt wanneer hij de prijs doorgeeft, noemde Hans Beullens de nog steeds te beperkte vraag naar tweedehandse, herbruikbare en biogebaseerde en hernieuwbare bouwmaterialen. “Daardoor heeft circulair bouwen vandaag nog altijd niet de bekendheid die het verdient. En door die beperkte bekendheid zal de vraag ook niet stijgen. Het is dus een beetje een vicieuze cirkel …”

Het was de laatste keer dat de Circubuild-award van eigenaar veranderde. De redactie van Circubuild besloot na rijp beraad dat het tijd is om de award die pionierswerk op het vlak van circulair bouwen beloont, definitief op te bergen. Enerzijds omdat in de 3,5 jaar tijd dat de award door de ontwerp- en bouwsector zwierf de meeste pioniers wel aan bod zijn gekomen. Anderzijds omdat circulair bouwen volgens Circubuild – ondanks het genoemde pijnpunt van Hans Beullens – de fase van pionierswerk stilaan overstegen is.

Daardoor mocht ook Jo Klaps meteen benoemen wat volgens hem het grootste pijnpunt is in de transitie naar een wereld waarin alleen nog maar circulair gebouwd wordt. Dat sloot enigszins aan bij dat van Hans Beullens. “Het feit dat je met gemak nog zo veel goedkope niet-circulaire materialen kan aankopen en datzelfde materiaal ook vlot weer kwijt kan op het containerpark, vertraagt de zaak ernstig. Er zou een stigma mogen hangen rond niet-circulaire, vervuilende materialen zoals dat vandaag rond asbest hangt”, besloot hij.

De lijst met alle 24 winnaars van de Circubuild-award, kan je hier raadplegen.