In Bredene start LAGO dit najaar met de bouw van een nieuw zwembad. De specifieke eisen die gelden voor zwembaden nopen op veel plaatsen tot het gebruik van klassieke materialen, maar daar waar het kan, willen de zwembadgroep en het architecten- en ingenieursbureau Artabel het complex dat zal verrijzen op het domein Grasduinen wel zo circulair als mogelijk realiseren. Het resultaat is een zwemparadijs naar een aanpasbaar ontwerp dat dankzij zonnepanelen en geothermie volledig onafhankelijk is van fossiele brandstoffen en een bovenstructuur heeft in hout met een duurzaamheidslabel. Het nieuwe zwembad moet in de tweede helft van 2024 de deuren openen.
LAGO en de gemeente Bredene slaan de handen in elkaar voor de realisatie van een nieuw zwembad op het domein Grasduinen. Artabel, het architecten- en ingenieursbureau waar LAGO voor het ontwerp van zijn zwembaden steevast mee samenwerkt, concipieerde het complex daar waar mogelijk naar de principes van circulair bouwen. Op het vlak van materialen bleven de circulaire ingrepen naast een bovenstructuur in hout afkomstig van duurzaam beheerde bossen gezien de strenge eisen voor zwembaden beperkt, maar het complex wordt binnen de grenzen van het mogelijke wel zowat het meest circulaire in ons land.
CO2-neutraal
Zo maakt LAGO zich sterk dat het 3.000 m² grote zwembadcomplex volledig CO2-neutraal zal zijn. Om dat mogelijk te maken ligt het dak nagenoeg vol met zonnepanelen, 761 om exact te zijn, goed voor een oppervlakte van 1.200 m². Die fotovoltaïsche centrale zal jaarlijks 146 kilowattuur per vierkante meter hernieuwbare energie opwekken. Dat is het equivalent van het jaarverbruik van zestig gezinnen en zeven keer meer dan het wettelijke minimum dat de Vlaamse overheid vraagt. Die energieproductie zorgt er in combinatie met een warmtepomp die via geothermie warmte aan de grond onttrekt en op lage temperatuur verspreidt in het gebouw voor dat het zwembad volledig elektrisch kan draaien. Het zwembadcomplex wordt zo een van de weinige in ons land dat gasvrij is.
Dankzij het energetisch uitpuren van technische installaties zoals die voor onder meer de waterbehandeling, de ventilatie en de verlichting om hun verbruik te minimaliseren, mogelijk door een doorgedreven debiet en warmterecuperatie, en het feit dat het gebouw voorts supergeïsoleerd en -luchtdicht is zal het zwembad per bezoeker slechts 6 kilowattuur of 50% minder energie verbruiken dan een klassiek zwembad.
"We zijn doelbewust de groene weg ingeslagen", vertelt Diether Thielemans, CEO van LAGO. "Het is ons doel om klimaatneutrale zwembaden te bouwen en CO2-uitstoot te vermijden.We stellen vast dat de steeds duurdere tarieven voor gas en elektriciteit de energietransitie alvast doen versnellen."
Aanpasbaar ontwerp
Het groene energetisch plaatje en het gebruik van duurzaam hout zijn mooi milieuvriendelijke ingrepen, maar nog niet voldoende om van een circulair project te spreken. Doordat de architecten het zwembad aanpasbaar ontwierpen, kan het nieuwe zwembad in Bredene die stempel echter wél claimen. Waar mogelijk werkten ze met kolommen en balken die het mogelijk maken ruimtes in de toekomst eenvoudig aan te passen of een andere functie te geven. Dat het gaat om een DBFMO-opdracht – met een exploitatieduur van 30 jaar – waarin denken op lange termijn wordt gestimuleerd, is daar natuurlijk niet vreemd aan.
In Madaster?
Het volledige project wordt ook gerealiseerd via BIM, zodat er ook een bibliotheek van de gebruikte materialen beschikbaar is. Artabel laat weten dat het de ontwikkelingen rond Madaster met veel interesse volgt en met LAGO aan het onderzoeken is of het project ook kan worden opgeladen in het platform om ook een materialenpaspoort van het zwembad te genereren om het onderhoud maar ook het hergebruik van de materialen te faciliteren.
Dat hergebruik zal evenwel relatief beperkt zijn. De specifieke eisen die gelden voor een zwembad, hadden immers niet enkele een beperkend effect in de keuze van circulaire materialen – de architecten probeerden binnen de krijtlijnen echter wel altijd de materialen te kiezen met de beste NIBE-score –, maar ook op het vlak van demonteerbaarheid. De architecten probeerden zo veel als mogelijk te prefabriceren zodat demontage eenvoudig kan gebeuren, maar de strenge randvoorwaarden die aan zwembaden worden gesteld, zoals een goede waterdrukbestendigheid of hoge hygiënische eisen, en het specifieke zwembadklimaat, met zijn vochtige en chloorhoudende lucht, beslisten daar op verschillende plaatsen anders over: op veel plaatsen is een water- en dampdichte uitvoering noodzakelijk en omkeerbare verbindingen zoals schroef- of nagelverbindingen vallen daar nu eenmaal niet mee te rijmen.
Demonteerbare dakliggers
Naast het duurzame hout voert daarom vooral beton de boventoon in het nieuwe zwembad. Dat werd gebruikt voor de wanden rondom het zwembad, de baden zelf en de kelder. De architecten zien echter ook in die materiaaltoepassing toch iets circulair. Omdat betonnen wanden het grote voordeel hebben dat ze naast als dragend element ook werken als primaire waterdichting en als dampscherm wordt de plaatsing van veel extra folies – die volgens de architecten bij ongeveer alle andere wand- en vloeropbouwen moeten gebruikt worden – vermeden. Materiaalminimalisatie dus. De architecten zijn zich er echter wel van bewust dat beton een te vermijden materiaal is en blijft wanneer je circulair wil bouwen, vandaar hun resolute keuze voor duurzaam hout voor de bovenstructuur, mét houten liggers en dakelementen die demonteerbaar zijn.
Het complex dat de naam Grasduinen in Bredene zal dragen wordt de veertiende site van zwembadgroep LAGO in ons land. De sportievelingen zullen zich kunnen uitleven in een sportbad van 25 meter en een fitnessruimte van maar liefst 520 m². Buiten kunnen ze ook tennissen, padellen of pickleball spelen. De allerkleinsten kunnen ravotten in een interactief kinderbad, een instructiebad met beweegbare bodem, een wildwaterbaan, een lagune en een speelkreek en glijden op de Triple Slide. Binnen kunnen ze ook terecht in een grote kinderspeeltuin. Wie het liever kalm aan doet, kan terecht in een ruime wellnesszone met sauna, whirlpool, jacuzzi en buitenzwembad. Grasduinen in Bredene opent de deuren in het najaar van 2024 en vervangt het huidige gemeentelijk zwembad Ter Polder, dat omwille van de milieuwetgeving in datzelfde jaar verplicht de deuren moet sluiten.