Het Vlaamse volume aan bouwafval verdubbelde volgens de Leuvense Materialenbank tussen 2004 en 2018 van 11 miljoen naar 22 miljoen ton. Bouwafval is daarmee goed voor maar liefst een derde van het totale volume aan afval. “In Leuven willen we die cijfers sterk inperken en daarom openden we vorig jaar de Materialenbank. Het is een fysieke locatie en website waar je voornamelijk verschillende soorten gerecupereerd hout, maar ook metaal, isolatiemateriaal en binnen- en buitenschrijnwerk vindt. Het is echt zonde om gebruikte bouwmaterialen die nog in goede staat zijn, bij het afval te gooien”, vertellen schepen van afvalbeleid Thomas Van Oppens en Sam Van den Berghe van Atelier Circuler.

“De Materialenbank is een belangrijke schakel om van Leuven een circulaire stad te maken, een stad waar we spaarzaam omspringen met kostbare grondstoffen en grondstoffen en materialen maximaal hergebruiken”, aldus Van Oppens.

Succes

“Na een jaar kunnen we spreken van een succes. Het voorbije jaar gaven we 40 ton bouwmaterialen een tweede leven. De Materialenbank is zo goed op weg om 140 ton bouwmaterialen per jaar te recupereren. Dat is ons streefdoel”, vertelt schepen Van Oppens. “Een driehonderdtal particulieren en organisaties vonden de weg naar de Materialenbank en dat in moeilijke tijden. Ook de Materialenbank moest haar werking immers regelmatig aanpassen omwille van de coronacrisis.”

Het voorbije jaar kregen via de Materialenbank de volgende materialen een tweede leven:

• 15 m³ isolatiemateriaal;
• 6,7 ton gesteente, voornamelijk natuursteen; 
• 6 km aan balkhout;
• +/- 900 m² aan plaatmateriaal en planken;
• een assortiment aan materiaal uit kunststof zoals rubber en plastic;
• een vijftiental ramen en een twintigtal deuren;
• een klein ton meubelhout;
• een vijftigtal sanitaire toestellen zoals lavabo’s en wc’s.

Atelier Circuler, dat de Materialenbank uitbaat, heeft zelf verschillende bouw- en renovatieprojecten en voerde tot nu toe zelf al 48 projecten uit met recuperatiemateriaal afkomstig uit de Materialenbank. Met het materiaal maakte de organisatie onder meer banken voor in de tuin, herinneringsbankjes, allerhande meubels, horeca-inrichting en zelfs een geluidsstudio voor de jongeren van BURn Leuven.

Toekomstplannen

Vanaf 2022 staat er een samenwerking met Wonen en Werken op stapel. Zo zal de Materialenbank een try-out opzetten met doelgroepwerknemers van Wonen en Werken: zij zullen instaan voor het ontmantelen, kuisen en verzagen van oude fruitkisten uit eikenhout. Daarnaast zal onderzocht worden hoe Wonen en Werken kan helpen bij het ontginnen of ‘minen’ van oude materialen uit oude gebouwen en het transport ervan. Het doel is om in 2023, na de try-out, een versnelling hoger te schakelen en het huidige project van zogenaamde urban mining op te schalen.

“We willen ook samenwerken met afvalverwerkers en kijken naar mogelijkheden rond product-dienstverlening in de eventsector. Materiaal dat normaalgezien éénmalig wordt gebruikt – voor bijvoorbeeld standenbouw – wordt dan aangeboden als bouwpakket dat zoveel mogelijk events meegaat, onder meer omdat het modulair wordt ontworpen met kwaliteitsvoller recuperatiemateriaal”, licht Sam Van den Berghe toe. “Vanaf dit jaar breiden we onze openingstijdens trouwens ook uit: we zijn voortaan ook geopend op zaterdag van 14 tot 17.30 uur. Op die manier willen we nog meer mensen bereiken.”

Instroom van materialen

De materialen in de Materialenbank zijn onder meer afkomstig van urban mining-projecten. Daarbij worden waardevolle materialen gerecupereerd uit oude gebouwen en stadsgebouwen, maar ook uit particuliere woningen, die een renovatie ondergaan of gesloopt worden. Die grondstoffen worden dan rechtstreeks opnieuw aan de man gebracht via de Materialenbank. “De volgende grote 'mijn' waar we naar kijken is het Guido Gezellehuis. Daar zullen we zo veel mogelijk deuren, wastafels, bakstenen en eventueel dakgebinten recupereren om ze vervolgens ter beschikking stellen via de Materialenbank”, aldus Sam Van den Berghe. 

Naast de materialen die verzameld worden via urban mining, zorgen EcoWerf en De Kringwinkel ViTeS voor een structurele instroom van materialen. Zo staat er op het recyclagepark van Wilsele een rolcontainer om herbruikbaar hout te scheiden van sloophout. De Kringwinkel ViTeS en Atelier Circuler werken daarnaast in twee richtingen samen: ViTeS bezorgt materialen die niet meer geschikt zijn voor verkoop in de kringwinkels aan de Materialenbank en Atelier Circuler houdt op zijn beurt bruikbare producten zoals stoelen, tafels en kasten tijdens het minen opzij voor ViTeS. Zo krijgt het initiatief ook een sterk sociaal luik. Samenwerken met De Kringwinkel betekent immers mee jobs en opleiding creëren voor mensen met minder kansen op de arbeidsmarkt.

Praktisch

Via www.materialenbankleuven.be kunnen particulieren, maar ook organisaties en bedrijven, de materialen aankopen. Op de fysieke locatie aan de Kolonel Begaultlaan kun je de materialen inspecteren en ophalen. Wie zelf tweedehands bouwmaterialen heeft en die niet meer gebruikt, kan daarmee ook terecht bij de Materialenbank. Via de website kan iedereen afgeschreven materialen aanmelden en daarna bij de Materialenbank binnenbrengen.

De Materialenbank wordt mogelijk gemaakt met steun van het Horizon 2020-project Pop-Machina van de Europese Unie en Vlaanderen Circulair en de Koning Boudewijnstichting.