Wie langs de straatkant naar het bestaande OCMW-gebouw en de doorgang naar de achterkant van het perceel kijkt, zal niet kunnen vermoeden dat de bewuste site eigenlijk drie programma’s herbergt. De Baron Steensschool gebruikt het perceel als speelplaats – die ook dienstdoet als evacuatieweg en ‘lichthapper’ voor de siëstaruimte voor de kinderen –, heeft er zijn sportzaal en nu komen er, naar een ontwerp van MAKER architecten en Gutiérrez-delaFuente Arquitectos, dus ook 9 woningen; 4 transitwoningen en 5 woningen van verschillende grootte en met verschillende typologie.

Het project introduceert een verticale gelaagdheid met voor elk programma een maaiveld op een ander niveau. Er is een verdiepingshoog niveauverschil van 3 m tussen het straatniveau en de sporthal aan het uiteinde van het perceel, dat de architecten gebruikten om op een horizontale, duidelijke en herkenbare manier de functies van elkaar te (onder)scheiden en de toegankelijkheid van de programma’s te controleren. Het resultaat is een maaiveld op 7 m voor de school, op 10 m voor de sporthal en het publieke domein en op 13,5 m voor de woningen. Hoewel de oppervlaktes van elkaar worden gescheiden, wordt de (ruimte)beleving wel gedeeld.

Uitdagingen

Volgens de architecten waren er twee belangrijke uitdagingen in het project. Ten eerste het feit dat een doorgang moest behouden blijven van het ene uiterste van het perceel naar het andere om de evacuatiemogelijkheid van de school en de toegang naar de sporthal te garanderen. Met een perceelbreedte van 7 m aan de straatkant was dat geen sinecure. Daarnaast komen twee woningen in een volume bovenop het aanpalende OCMW-gebouw, wat een structurele uitdaging betekende.

Het project heeft heel wat troeven. De cositing van verschillende stedelijke functies als wonen, leren, werken en sporten is er één van, maar ook de extra semi-publieke ruimtes die ontstaan uit de complexiteit van de site zoals een daktuin, serre, atelier en een fietsen- en buggylokaal voor de bewoners.

Houtskelet

De architecten hanteerden een circulaire visie voor het project. De gevelopbouw in houtskelet laat toe in lagen te werken en in te spelen op veranderende noden en prestatie-eisen. De leidingspouw aan de binnenzijde werd in het ontwerp dieper dan gebruikelijk voorzien met het oog op die veranderingsgerichtheid. De waterdichting en de luchtdichtheid worden gegarandeerd door de buitenste primaire laag, zodat op het vlak van de leidingsopbouw alle vrijheid bestaat om aanpassingen door te voeren – in de isolatie, de technieken … Het project maakt ook gebruik van een BEO-veld en warmtepompen, energieverbruik wordt volledig geregenereerd en regenwater zal worden gerecupereerd.

Maar de circulaire visie gaat verder dan het gebouwniveau en de aanpasbare woningtypologieën. Met gedeelde infrastructuur – de sporthal zal in de toekomst ook door de buurt kunnen worden gebruikt – en flexibel inzetbare semi-publieke ruimtes, verschillende toekomstscenario’s voor het OCMW-gebouw en omkeerbaar en gelaagd materiaalgebruik werd die visie ook op respectievelijk stedelijk, perceel- en elementniveau doorgetrokken.

Het team dat de ontwerpwedstrijd, onder supervisie van de Brusselse bouwmeester, won, bestond voorts uit Tech3, dat instond voor de technieken, Mouton, dat de stabiliteitsstudie voor zijn rekening nam en Groep Dirk De Groof voor de EPB-ingrepen. Opdrachtgever is de Grondregie van de Stad Brussel.