Na jaren onderzoek en labowerk is het zover: de eerste circulaire bouwblokken, met CO2 als bindmiddel in plaats van cement, zijn een feit. Het zerowastebedrijf Orbix uit Genk slaagde er in samenwerking met bouwmaterialenproducent Masterbloc uit Maasmechelen in om zijn Carbstone-technologie te industrialiseren. Daarmee reiken de Limburgse ondernemers tal van sectoren een toekomstgericht alternatief aan voor de klassieke betonsteen. Aannemer Vanhout renoveert momenteel een kantoorgebouw van Cofinimmo in Mechelen met de circulaire blokken.
Bouwstenen die tijdens de productie CO2 opnemen in plaats van uitstoten en zelf ook nog eens CO2 uit de lucht halen en vasthouden? Het is geen toekomstmuziek, maar de realiteit. Masterbloc produceert voortaan op industriële schaal duurzame binnenmuurstenen op basis van de Carbstone-technologie van Orbix, die zorgt voor de genoemde voordelen. Daarmee bereiken beide bedrijven een nieuwe mijlpaal en trekken ze alle registers open voor circulair bouwen met restproducten uit verschillende industrieën.
De Carbstone-technologie van Orbix werd in 2011 gepatenteerd en zet metaalslakken uit de staalproductie via koolstofdioxide om in circulaire producten met een meerwaarde. CO2 werkt als binding, waardoor cement overbodig wordt. Dat is niet onbelangrijk, want de cementproductie is verantwoordelijk voor ongeveer 10% van de wereldwijde CO2-uitstoot. De Carbstone-technologie maakt tal van CO2-negatieve en circulaire bouwmaterialen mogelijk, van tegels en klinkers over dakpannen en gevelstenen tot bouwblokken. Intussen rollen de eerste toekomstgerichte bouwblokken bij Masterbloc van de band.
Ontdekking Carbstone-technologie
"In het kader van de strengere milieunormen, de stijgende CO2-emissierechten en het Zero Wastebeleid in de EU, brengt Carbstone heel wat voordelen met zich. Niet alleen zet het procedé metaalslakken om in een product met meerwaarde, het geeft de CO2 die bedrijven uitstoten ook een waardevolle bestemming en zorgt voor een permanente opslag van een substantiële hoeveelheid CO2. Steeds meer bedrijven kloppen bij ons aan, precies omdat ze een structurele oplossing zoeken. Carbstone tekent voor revolutionaire oplossingen met een negatieve CO2-voetafdruk: bij de productie van de materialen wordt er meer CO2 opgenomen dan uitgestoten. We zijn trots dat we na jaren wetenschappelijk onderzoek met onder andere VITO onze technologie van de labofase naar de industriële fase kunnen brengen", vertelde Serge Celis, CEO van Orbix, op de officiële voorstelling van de binnenmuurstenen op basis van de Carbstone-technologie van Orbix.
R&D Manager Dirk Van Mechelen is binnen Orbix peetvader van de Carbstone-technologie en vertelde over de ontdekking van de technologie. "In 2004 ontdekten we dat de fijnste restfracties van staalslakken verharden onder invloed van de beperkte concentratie CO2 in de atmosfeer. Dat proces is gebaseerd op de carbonatatie van bepaalde bestanddelen van de slakken. Dat leidde, na heel wat wetenschappelijk onderzoek, tot een gepatenteerde technologie waarbij dit natuurlijk proces versneld kan worden om van die fijne restfractie hoogwaardige bouwmaterialen te maken. Zo win je drie keer: de restfractie van de staalindustrie krijgt een nuttige oplossing, je haalt CO2 uit de lucht en je vermijdt cement als vervuilende productie."
De circulaire Carbstone-blokken zijn een zeer efficiënte manier om de uitstoot van CO2 te verminderen, doordat er optimaal gebruikgemaakt wordt van het afvangen, hergebruiken en opslaan van dat broeikasgas. Bovendien zijn de blokken eindeloos recycleerbaar en kan de Carbstone-technologie meer dan enkel staalafval hergebruiken. Ook de assen van de verbrandingsovens of betonpuin kunnen met CO2 gecombineerd worden tot bouwmaterialen. Orbix blijft de technologie ontwikkelen, uitbreiden en toepasbaar maken om een kostenefficiënte en milieuvriendelijke oplossing aan te bieden.
Ook Vlaams Minister van Omgeving Zuhal Demir was aanwezig bij de voorstelling. "De bouwsector is verantwoordelijk voor 40% van de mondiale CO2-uitstoot. Het verwondert dus niet dat de Vlaamse overheid vooral in de richting van de bouwbedrijven kijkt bij het zoeken naar partners om onze uitstoot terug te dringen", stelde ze. "We merken wel meer en meer dat de bouwsector zelf een deel van de oplossing wil worden. Zo tekenen dus ook grensverleggende bedrijven als Orbix en Masterbloc de krijtlijnen voor de toekomst uit. Via technologie en ontwikkeling wijzen ze ons de weg naar een klimaatvriendelijkere bouwsector en leefbaar Vlaanderen."
eerste productie van circulaire bouwblokken
Met de stap van labo en testfabriek naar productieplan is een kaap gerond. Met de eerste klimaatkamer in de Masterblocfabriek van Maasmechelen bedraagt de productie vandaag ongeveer 70 ton CO2-gebonden bouwblokken per dag, goed voor 15.000 ton op jaarbasis. Door bijkomende klimaatkamers te bouwen wil Masterbloc het volume verder optrekken. Dat vertelde CEO van Masterbloc Bjorn Gubbels. "De technologie van Orbix kunnen we toepassen om staalslakken efficiënt om te vormen tot circulaire bouwblokken, dat is wat telt. Uiteraard kunnen we met circulaire bouwmaterialen niet alle emissies wegwerken, maar we kunnen wel bijdragen aan een significante reductie, precies omdat de cementproductie de tweede grootste CO2-vervuiler wereldwijd is. Tegelijk kan Vlaanderen efficiënter omgaan met zijn grondstoffen. Zand en grind kunnen uit miljoenen tonnen staalslakken gerecupereerd worden en waardevol ingezet worden, een innovatief voorbeeld van upcycling. Samen met Orbix valoriseren we al jaren de metaalslakken van Aperam in Genk. De staalindustrie toont dan ook heel wat interesse in de toepassing van de Carbstone-technologie. En tot slot kunnen de prijzen van de bouwmaterialen weer op een normale manier evolueren doordat je met een prijsvast cementvrij product kan werken en dus niet meer afhankelijk bent van de cementindustrie."
Al zal het ongetwijfeld nog even duren voor de conservatieve bouwmarkt de switch maakt van cementgebonden naar CO2-gebonden bouwstenen. "Klanten moeten overtuigd worden. Dat zou geen probleem mogen vormen aangezien we dezelfde kwaliteit en kostengecontroleerde productie bieden met daarbovenop de troef van circulariteit. Trouwens, als je ooit de blokken zou vermalen, dan hou je enkel zand en grind over. De CO2 zit voor altijd vast. Om een idee te geven: met één enkele vrachtwagen bouwmaterialen kan de Carbstone-technologie al snel 10 ton CO2 uitsparen, 5 ton CO2 die niet vrijkomt doordat je geen cementproductie hebt en nog eens 5 ton omdat de duurzame blokken CO2 uit de lucht halen en vasthouden.”
Het industrialiseren van de Carbstone-technologie ging wel niet zonder slag of stoot. “Het was niet altijd gemakkelijk en het heeft ook de nodige eigen investering gevraagd, maar ik zou het meteen opnieuw doen. Precies omdat het toekomstpotentieel zo enorm is. Mits enkele haalbare aanpassingen – zoals een klimaatkamer om CO2 onder druk in te spuiten – kan je als klassieke betonproducent met traditionele fabrieken deze circulaire blokken maken. Op zich is carbonatatie een vrij eenvoudig proces, dat al meer dan honderd jaar bestaat ook, maar tot nog toe was niemand erin geslaagd om de techniek uit te puren tot een kwalitatieve bouwsteen. We zijn trots dat dat gelukt is”, besloot Gubbels.
renovatie in mechelen
Bouwgroep Vanhout gebruikt de circulaire CO2-gevonden bouwblokken al in een renovatie van het kantoorgebouw Cofinimmo in Mechelen, waar ook het hoofdkantoor van OVAM, de openbare Vlaamse afcalstoffenmaatschappij, is onderbracht. CEO Bert Lenaerts is alvast laaiend enthousiast over de steen. "Ook wij zijn uiteraard trots om als aannemer mee te schrijven aan dit verhaal. Het is een knap staaltje pionierswerk van Orbix en Masterbloc, met CO2 als bewezen bouwsteen in de strijd tegen klimaatverandering. De keuze van bouwmaterialen zal er in de toekomst alleen maar belangrijker op worden."