Een circulair experiment. Zo omschrijft CONIX RDBM Architects het nieuwe kantoor dat het voor zichzelf ontwierp op de gelijkvloerse verdieping van het vroegere gebouw van de Antwerpse Waterwerken en waar het intussen resideert. Nochtans was het architectenbureau, het MULTI-gebouw in Brussel indachtig, met het project niet aan zijn circulaire proefstuk toe. In dat project in de hoofdstad stond het echter niet in voor de circulaire inrichting. Deze keer kon het voor het eerst wel ‘all the way’ gaan, met CONIX COOL INTERIOR dat de circulaire inrichting van het nieuwe kantoor verzorgde.

In dialoog met de omgeving

Het idee om te verhuizen van de twaalfde verdieping in de Antwerpse London Tower naar een nieuw onderkomen broedde naar eigen zeggen al veel langer bij het ontwerpbureau en onderging een rustig rijpingsproces van enkele jaren. CONIX RDBM Architects nam daarin verschillende gebouwen onder de loep en overwoog ook even de nieuwe werkplek onder te brengen in enkele wedstrijdconcepten. Uiteindelijk werd het dus een bedrijfsgebouw langs de Mechelsesesteenweg. Kiezen voor niveau 0 was een bewuste keuze van het architectenbureau, dat daarmee "opnieuw contact kreeg met de begane grond om makkelijker in verbinding en dialoog te kunnen gaan met de omgeving.”

Nieuwe werken

Het nieuwe kantoor moet met een flexibelere opvatting van werkplekken en met collectieve en meer private delen ook het zogenaamde nieuwe werken, waarbij werknemers niet elke dag meer op kantoor zijn en dus niet per definitie een vaste plek nodig hebben, mogelijk maken. In een werkgroep brachten CONIX RDBM ARCHITECTS en CONIX RDBM Advisors hun werknemers samen om te luisteren naar hun verwachtingen over het nieuwe kantoor. De bevindingen van die interne ambassadeurs werden in een huisvestingsadvies gegoten, waarmee rekening gehouden werd bij de indeling van het kantoor. Nadat de ingebruikname van CASA CONIX in december 2021, werd ook nog een workshop met alle medewerkers georganiseerd om verbeterpunten in kaart te brengen.

Restaurant toegankelijk voor de buurt

Bovendien is CASA CONIX een ruimte die de verbinding tussen de medewerkers en de stakeholders maximaal faciliteert. Onder meer een 180° gebogen scherm van 3,5 meter hoog en 12,3 meter breed – mét surroundklanksysteem – waarop als het ware door nieuwe projecten heen kan worden gewandeld, draagt daaraan bij. Het canvas staat in een ruimte die ook dienstdoet voor events voor de buurt en externe partners. Inmiddels vonden er al enkele feestjes en zelfs een uitvaartplechtigheid plaats.

De werknemers van CONIX RDBM Architects lunchen in La Mensa, een restaurant in CASA CONIX dat tijdens die lunchpauze en ook na 17 uur toegankelijk is voor de Antwerpenaar. “Vanuit CASA CONIX kan je het stadsleven bekijken, maar tegelijk maakt het kantoor zelf het stadsleven mogelijk”, aldus het ontwerpbureau.

Hergebruik ter plaatse

Voor CONIX RDBM Architects de ruimte drie jaar geleden kocht, werd ze gebruikt als tentoonstellingsruimte. Zowat alle materialen die in de galerij achterbleven, gaven de (interieur)architecten een volgend leven in hun nieuwe stek: de tijdelijke wanden die gebruikt werden om kunstwerken aan op te hangen, kregen een tweede leven als scheidingswanden, de vloer werd integraal hergebruikt, de lichtarmaturen ondergingen een refitting en werden uitgerust met ledverlichting, de verluchtingsgroep ontwikkeld op maat van een kunstgalerij werd gedimensioneerd om te kunnen dienen in het kantoor enzovoort.

Materialen uit oud kantoor verhuisden mee

Daarnaast nam CONIX RDBM Architects ook heel wat spullen mee uit het kantoor in de London Tower. De kasten bijvoorbeeld, die in CASA CONIX toe zijn aan hun derde leven, deze keer onder de vorm van permanente kasten. Ook het tapijt uit het oude kantoor en alle ICT verhuisden mee. Waar nodig ondergingen de spullen wel een refurbishing. Overigens werd het oude kantoor in de London Tower omgevormd tot appartementen. De flexibiliteit die daarvoor nodig was, had CONIX RDBM Architects destijds in het ontwerp van het vroegere kantoor voorzien.

Glazen tussenwanden uit Amsterdams gebouw

De overige materialen die nodig waren, komen uit urban mining of zijn nieuwe materialen op basis van gerecycleerde grondstoffen of materialen die ontworpen zijn om circulair te worden toegepast. Zo zijn de glazen tussenwanden in CASA CONIX afkomstig van Het Zandkasteel in Amsterdam, tot enkele jaren geleden het Nederlandse hoofdkwartier van ING. De bank vertrok er in 2017, waarna het kantoor werd ontmanteld. Een deel van de wanden, met isolatie op basis van gerecycleerde jeans, komt dan weer uit een tijdelijk project in Brussel. Voorbeelden van nieuwe circulaire materialen zijn onder meer wanden van JUUNOO en gerecycleerde isolatie.

Duurzaam energieplaatje

Ook het energieplaatje is duurzaam. CASA CONIX wordt verwarmd met een lagetemperatuursysteem dat indien nodig geboost kan worden om warmteverlies te compenseren. Het is ook de bedoeling van CONIX RDBM Architects om in de nabije toekomst volledig over te schakelen op hernieuwbare energie en om een groen datacenter te installeren. De restwarmte van zo’n datacenter, dat zelf ook 25% minder stroom vraagt, kan worden gebruikt om een ruimte te verwarmen en dat zal CONIX RDBM Architects ook doen.

86% circulair

CONIX RDBM Architects wilde ook graag in cijfers kunnen uitdrukken hoe circulair CASA CONIX nu precies is. Om dat mogelijk te maken, maakte het gebruik van een Australische meetmethode. Die is gebaseerd op het gewicht van alle gebruikte materialen en past daarop drie wegingsfactoren toe: zijn er handmatige of powertools nodig om het hergebruik van de materialen mogelijk te maken, is er mankracht voor nodig en zo ja hoeveel en hoe vaak is het materiaal herbruikbaar? De meetmethode wees uit dat CASA CONIX, dat afklokt op 18 ton materiaal, 86% circulair is.

Ook de carbon footprint van het nieuwe kantoor werd berekend. Over zijn gehele levenscyclus is die negatief. De realisatie en het gebruik van het kantoor zullen samen dus minder CO₂ uitstoten dan het kantoor helpt besparen.