Park Oude God verwelkomt circulair woonproject Tifry (bold architecten)

Tifry omvat zes koopappartementen in één gebouw bovenop een half verdiepte parkeergarage. De woonunits, vier appartementen met twee slaapkamers en twee appartementen met drie slaapkamers, zijn verdeeld over twee bouwlagen. Hun oppervlakte varieert van 99 m² tot 131 m². Het project vormt het sluitstuk van het ruimtelijk uitvoeringsplan uit 2010 voor de herontwikkeling van het Park Oude God. De bouw ervan vangt aan rond de jaarwisseling, een jaar later moet het project voltooid zijn. 

Nowa, de afdeling projectontwikkeling binnen Willemen Group, mocht het project ontwikkelen nadat het daartoe was aangesteld via een design & build-wedstrijd die Stad Mortsel had uitgeschreven. Het ontwerp dat Noa indiende, was van de hand van bold architecten.

Structuur én gevel in hout

Een specifieke eis van de Stad Mortsel voor Tifry was dat het project volgens circulaire bouwprincipes zou worden gerealiseerd. Onder meer daarom besloot bold architecten het project te ontwerpen in hout – een hernieuwbaar materiaal. Daarvoor deed het een beroep op Ecohuis, specialist in houtskeletbouw. 

Nowa en bold architecten stonden zelf echter ook helemaal achter de keuze voor houtbouw. Meer nog: ze besloten ook de gevel, buitenschrijnwerk incluis, te realiseren in hout. “Het project sluit aan bij een bestaande huizenrij en vormt zo een mooie overgang naar het groen van het park”, vertelt Frank Decruyenaere, sales advisor bij Nowa. “Geen ander bouwmateriaal dan hout was hier meer op zijn plaats.”

“Daarnaast heeft houtbouw nog heel wat andere voordelen”, vult Thomas Vertommen, operationeel manager bij Ecohuis, aan. “Zo slaat een houten gebouw CO₂ op en heeft het daardoor, en door het feit dat hout hernieuwbaar is, een lagere milieu-impact dan een gebouw uit beton of staal – al het hout waarmee wij werken heeft een FSC- of PEFC-label. Daarnaast kan je in hout snel bouwen, omdat er geen droogtijden gerespecteerd dienen te worden. Zo wordt de hinder voor de omgeving tot een minimum beperkt. Voor Tifry schatten wij bijvoorbeeld in dat de realisatie van de houtskeletstructuur slechts zes tot acht weken in beslag zal nemen. Hout is bovendien een licht bouwmateriaal, ook dat biedt voordelen op de werf. En tot slot heeft een houten gebouw, door de specifieke eigenschappen van hout, een aangenamer binnenklimaat dan een gebouw van beton of staal. Dat is genoegzaam bewezen.” 

De keuze voor houtskeletbouw, in LVL, was volgens de projectpartners wel niet de meest evidente. Thomas Vertommen: “Het is eerder uniek dat in ons land een residentieel project van dergelijke schaal in houtskelet wordt gerealiseerd. Veel vaker wordt voor een klassieke bouwmethode gekozen. Een van de redenen daarvoor is dat veel mensen, ook bouwprofessionals, denken dat een goeie akoestiek veel moeilijker te realiseren is in een houten gebouw dan in een massiever gebouw. Dat is echter niet zo, het vergt gewoon een andere benadering, omdat je met een ander structureel materiaal zit. Dankzij Sweco, dat de studie akoestiek verzorgde, zal de akoestiek in Tifry optimaal zijn.”

“Toegegeven: het was voor ons spannend afwachten of de keuze voor houtskeletbouw positief onthaald zou worden bij potentiële kopers, maar dat is zeker het geval”, vult Frank Decruyenaere aan.

Demonteerbaar en openplanontwerp

“Droge, omkeerbare verbindingen maken de houtskeletstructuur demonteerbaar”, licht bestuurder van bold architecten Hans Janssen toe waarom Tifry ook ontwerpmatig circulair mag worden genoemd. “Tifry heeft daarnaast een openplanontwerp: de verschillende ruimtes zijn relatief groot, zodat de indeling van de appartementen eenvoudig kan worden aangepast. Het ontwerp is voorts ook modulair opgevat. Vaste raammaten moeten hergebruik van de ramen bijvoorbeeld faciliteren. Ook de brede gangen en deuropeningen die levenslang wonen mogelijk maken, moeten ervoor zorgen dat het gebouw zo lang mogelijk functioneel blijft.”

Gebruik TOTEM

“Daarnaast pasten we naast hout ook heel wat andere materialen toe die passen binnen de filosofie van circulair bouwen”, gaat hij voort. “We wilden immers enkel werken met materialen met een lage milieu-impact. Om die te selecteren, gebruikten we TOTEM. Zo pasten we bijvoorbeeld ook cellulose-isolatie toe, die gemaakt wordt van gerecycleerd krantenpapier.”

“Maar we zetten ook in op recuperatiematerialen. De larikshouten planken die de gevel vormen, sierden bijvoorbeeld ooit de façade van Hangar 26 in Antwerpen – dank aan Beneens om hun hergebruik mogelijk te maken.”

Het energieplaatje kleurt evenzeer groen: zonnepanelen voeden zowel de gemeenschappelijke delen als de individuele appartementen. Warmtepompen in combinatie met lage-temperatuur vloerverwarming leveren efficiënt comfort.

Regenwater wordt dan weer gerecupereerd voor gebruik in de toiletten en wasmachines en bij het tuinonderhoud en de schoonmaak.

Gefacetteerde façade

Stellen dat Mortsel er met Tifry een architecturale parel bijkrijgt, is niet overdreven. “We kozen ervoor om het gebouw niet te ontwerpen als een monolithisch blok, maar om te werken met afschuiningen, die het volume als het ware de vorm van een diamant geven”, licht bestuurder van bold architecten Hans Janssen een van de meest opvallende architecturale krachtlijnen van het project toe. “Die facettering werkt schaalverkleinend, wat wenselijk is gezien de directe omgeving van het project – een park.”

Voor de meerwaardezoeker

Tifry heeft zijn toekomstige bewoners heel wat troeven te bieden. “Ten eerste natuurlijk de unieke ligging in een park, met het bruisende centrum van Mortsel toch dichtbij en met ook vlotte verbindingen naar Antwerpen”, somt Frank Decruyenaere op. “Daarnaast zijn de woonunits met leefruimtes van 45 m² ook wat groter dan wat je van het gemiddelde nieuwbouwappartement mag verwachten. De inpandige terrassen en het feit dat het gebouw zo werd ingeplant dat bezoekers van het park niet rechtstreeks kunnen binnenkijken in de appartementen, garanderen dan weer de nodige privacy. Ook de wat verheven ligging ten opzichte van de omringende tuin draagt bij aan dat laatste. Die tuin, vol inheemse planten, werd trouwens ook door bold architecten ontworpen, in nauwe samenwerking met Ecohuis, dat daar ook de nodige expertise voor in huis heeft. Tel bij dat alles de hoogwaardige afwerking en je kunt stellen dat Tifry zich eerder richt op de meerwaardezoeker.”

"Voorbeeld voor projectontwikkelaars"

“Tifry wordt een visitekaartje voor iedereen die erbij betrokken is”, besluit Hans Janssen. “En hopelijk ook een voorbeeld voor veel andere projectontwikkelaars. Vandaag durven nog maar weinig ontwikkelaars de stap naar houtbouw te zetten, terwijl dat net nodig is om de toepassing van de duurzame bouwmethode op te schalen.”