Circulair of materiaalneutraal bouwen is een beleidsprioriteit. Het is dan ook van groot belang dat studenten nog meer kennis en vaardigheden voor een duurzame ontwerp- en bouwpraktijk aangeleerd krijgen. Eind 2022 keurde de Onderwijsraad van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) daarom een aanpassing goed van de opleiding Ingenieurswetenschappen: Architectuur. Die houdt in dat in de leerlijn duurzaam bouwen in de opleiding uitgebreid wordt vanaf academiejaar 2023-24. Met die aanpassing is de opleiding Ingenieurswetenschappen: Architectuur aan de VUB de eerste in Vlaanderen die van een vak rond circulair bouwen een verplicht opleidingsonderdeel maakt.
Het vak circulair bouwen komt nu terug in elk jaar van de opleiding Ingenieurswetenschappen: Architctuur en dat telkens met een andere focus. Zo maken de eerstejaarsstudenten in het nieuwe vak ‘duurzaam bouwen en detailleren’ kennis met de meest courante bouwmaterialen en -elementen, hun milieu-impact en levensduur. In het tweede jaar wordt de link tussen materiaalkeuze en bouwmethode met het architectuurontwerp en levenscyclus van het gebouw expliciet in het vak ‘circulair ontwerpen en bouwen’. In het derde jaar maakt het vak ‘bioclimatic design’ de brug naar de gebouwomgeving en het materialen- en energiemetabolisme dat in elke buurt aanwezig is. In het vierde jaar volgen studenten het vak ‘energy performance of buildings’ en in het vijfde jaar kunnen ze voor verschillende duurzame keuzevakken kiezen.
“Met deze vernieuwing maken we ons sterk dat we de ingenieur-architecten van morgen vormen: creatieve, kritische en technisch opgeleide ontwerpers die aan de slag kunnen in de boeiende maar veeleisende bouwwereld”, stelt opleidingsraadvoorzitter prof. Niels De Temmerman. “Nee, de bouw is geen inerte sector, maar evolueert constant.”
“Een bouweconomie van gesloten materialenstromen laat toe om onze gebouwen steeds aan te passen aan ieders noden en onze impact op het milieu en klimaat te herstellen”, vult onderzoeker en prof. Waldo Galle aan.
Praktijkgericht
Ook in het ontwerpatelier – waar studenten individueel of in groep aan ontwerpvoorstellen werken – is duurzaamheid niet weg te denken. Al in het eerste jaar staat hergebruik centraal in het ontwerpatelier ‘mens en aanpasbaarheid’. In het tweede jaar ligt met het ontwerpatelier ‘habitat en erfgoed’ de nadruk op behoud en herbestemming, in het derde jaar leren de studenten in het ontwerpatelier ‘stad en structuur’ ontwerpen voor een lange levensduur enzovoort.
Docenten, assistenten en studenten van de opleiding Ingenieurswetenschappen: Architectuur zetten zich al lang in voor een duurzame bouwpraktijk. Zo onderzoeken zij hoe materiaalhergebruik wonen opnieuw betaalbaar kan maken en hoe innovatieve structuren en vormen onze milieuvoetafdruk kunnen verkleinen. Dat doen ze samen met architecten en aannemers uit de praktijk en dat is ook te merken in de vakken: tijdens gastlezingen, groepsdiscussies of schetsopdrachten op bouwwerven geven studenten en docenten samen betekenis aan het lesmateriaal.
“Dankzij deze aanpassing krijgt het karakter van onze opleiding extra kleur”, benadrukt prof. Ine Wouters. “Met kennis van de ingenieurswetenschappen en respect voor wat al bestaat innovatieve architectuur maken met een positieve impact op mens en omgeving, dat is waar wij voor staan.”
Voor het eerst verplicht opleidingsonderdeel
Voor alle duidelijkheid: de VUB is de eerste universiteit in Vlaanderen die een vak circulair bouwen aanbiedt in de opleiding Ingenieurswetenschappen: Architectuur. Aan de Universiteit Hasselt kan je sinds het academiejaar 2017-2018 ook een vak circulair bouwen volgen, maar dan aan de faculteit Architectuur & Kunst. Dat is evenwel geen verplicht opleidingsonderdeel en het wordt ook enkel gedoceerd aan het eind van de opleiding – al valt het daarom niet minder toe te juichen en was dat even groot pionierswerk in de transitie naar een meer circulaire bouwsector.
Wie meer info wenst kan contact opnemen met Waldo Galle via waldo.galle@vub.be. Wie hem liever belt, kan zijn telefoonnummer opvragen bij de persdienst van de VUB.