De twee huizen waarover het gaat, in een van de oudste straten van Rotterdam, zien er langs buiten exact hetzelfde uit. Maar hoewel ze beide door Habi verbouwd werden tot vier gasvrije appartementen, dus niet langs de binnenkant. Bij de meest recente verbouwing maakte de ontwikkelaar in elk van de appartementen immers gebruik van de Slimme Aanpasbare Module of Smart Adaptable Module (SAM) van Bao Living. De SAM is een flexibele, modulaire oplossing die de keuken, badkamer, het toilet, de technische ruimte en opslagruimte bevat. Ze draagt bij aan circulair bouwen omdat je er meer leefbare oppervlakte mee creëert en, omdat ze volgens een opbouwmethode wordt geplaatst, er geen blijvende schade aan het gebouw wordt aangericht. Kappen en slijpen behoren tot het verleden, waardoor minder afval wordt gecreëerd en de woning later nog andere functies kan vervullen. Want de SAM kan even makkelijk worden weggehaald als hij wordt geplaatst. Bovendien is de module aan het einde van zijn levensduur makkelijk te demonteren om de gebruikte materialen vervolgens te hergebruiken of te recycleren.

Al iemand dus iets kan vertellen over de toegevoegde waarde van circulaire bouwoplossingen, dan wel Habi-zaakvoerder Peter Verhees. "In 2018 kozen we voor een klassieke verbouwing. Simpelweg omdat ik me toen nog niet had verdiept in duurzaam en modulair bouwen", vertelt hij. "Maar die renovatie verliep niet zonder slag of stoot, er waren wel wat problemen die te wijten waren aan het feit dat je met verschillende partijen te maken krijgt. Dat heeft mij toen wel getriggerd om op zoek te gaan naar oplossingen om het bouwproces van onze herontwikkelingsprojecten wat minder complex te maken."

"Slechts één afvoer"

"Zo kwam ik onder meer uit bij de SAM van Bao Living", gaat hij voort. "De module bundelt niet alleen verschillende ruimtes, maar ook alle afvoeren en leidingen die nodig zijn voor die ruimtes. En voor de verwarming en verluchting van de woning, want daar zorgt de SAM ook voor. Het leggen van afvoeren en leidingen, en ook het plaatsen van wanden, was door het gebruik van de SAM bij de verbouwing van het herenhuis in 2021 herleid tot 20% in vergelijking met de klassieke verbouwing van hetzelfde huis ernaast drie jaar eerder. We hebben welgeteld één afvoer moeten leggen, die naar de SAM."

"Dat zorgt er ook voor dat we konden werken met een kleiner bouwteam. En een minder gekwalificeerd team. En dat bedoel ik niet slecht. Het meer intelligente werk zit gewoon al in de SAM vervat. Eigenlijk heb je gewoon nog mensen nodig die wanden kunnen plaatsen."

Goedkoper

Op het vlak van circulariteit en gemak zit er dus een groot verschil tussen de verbouwing in 2018 en die in 2021. Maar hoe zit het dan met de prijs, toch ook een belangrijke en voor velen nog steeds de belangrijkste parameter? Viel de circulaire verbouwing duurder uit dan de klassieke verbouwing? "Ik moet allereerst een kanttekening maken bij die vergelijking, want bij de klassieke verbouwing in 2018 was er natuurlijk nog geen sprake van corona. Toen ik in 2018 voor het eerst hoorde over de SAM, vertelde men mij dat ermee bouwen 20 tot 30% goedkoper zou zijn. Door corona lagen de bouwkosten ten tijde van de verbouwing van het herenhuis in 2021 echter 15% hoger. Een financiële vergelijking maken, is dus niet zo evident. Toch durf ik beweren dat bouwen met de SAM financieel inderdaad interessanter is, zeker op termijn. De module zit niet in de vloer, maar staat erop, dus je kan een volledig nieuw vloerplan samenstellen als je dat ooit wenst, in plaats van te moeten beginnen breken."

Verhees benadrukt wel dat een goede interactie tussen Bao Living en de aannemer cruciaal is voor het correct plaatsen van de SAM en zo voor het beperken van eventuele onvoorziene kosten. "Mijn aannemer moest weten waar de SAM exact zou komen omdat de nutsleidingen natuurlijk wel op een exacte plaats moeten gelegd worden en de SAM-module op dat vlak weinig errormarge heeft. Het is een starre module."

No-brainer

Wat heeft Verhees nu exact geleerd uit de vergelijkende casestudy waar hij zelf voor gezorgd heeft? "Voor mij is het, in het licht van de grondstoffenschaarste die alsmaar groter wordt, een no-brainer om de SAM in de toekomst toe te passen voor nieuwbouwprojecten en herontwikkelingsprojecten. We moeten met z'n allen meer circulair gaan bouwen en deze oplossing past daar gewoon perfect in. Ze is demonteerbaar, houdt een woning aanpasbaar, genereert minder afval én alle materialen zijn te recycleren, wat ik ook een groot pluspunt vindt. Zo bestaan alle muren die je nodig zou hebben om de functies van de SAM in aparte ruimtes onder te brengen, niet zoals bij de SAM uit HPL-panelen, maar uit stalen profielen, hout, isolatie … Kortom, meer materialen die vaak moeilijk te scheiden zijn. Ik heb de filosofie rond circulair bouwen echt helemaal omarmd. Om die reden kregen de twee woningen waarover het hier gaat ook allebei een warmtepomp en koop ik voor al mijn projecten steevast enkel CO₂-vrije stroom in."

Een tijdje geleden getuigde Peter Verhees naar aanleiding van het renovatieproject in Rotterdam op Circubuild in een Gewikt & Gewogen ook al uitgebreid over de SAM. Dat artikel vind je hier.