Dag Robbert. Wat betekent circulair bouwen voor UAU collectiv?

"Circulair bouwen is een term die we bij ons op kantoor misschien niet vaak letterlijk in de mond nemen, maar het principe is wel doorgedreven aanwezig als we nadenken over onze projecten. Wij vertrekken steevast vanuit het woord duurzaam. Indien iets in de basis duurzaam is, is het bijgevolg ook iets dat circulair kan opgevat worden. Voor projecten op kleinere schaal gaat het vooral over het elementniveau, over de vraag of je kiest voor behoud en hergebruik van materialen of voor de introductie van slimme materialen met een hoog duurzaamheidskarakter. Op stedenbouwkundige schaal verplaatst de vraagstelling zich naar de grove korrel: welke gebouwen, structuren, infrastructuren … moeten worden behouden en kunnen we herbestemmen en welke gebouwen maken beter plaats voor een duurzame nieuwbouw? Dat is niet enkel een functionele en ecologische afweging, maar soms ook een emotionele. Op beide niveaus is goede architectuur een architectuur die een goede balans vindt in al die afwegingen en zo zorgt voor meerwaarde. Dat is waar UAU collectiv voor staat."

Waarom is het volgens jou zo belangrijk om in te zetten op circulair bouwen?

"Omdat grondstoffen vanzelfsprekend niet oneindig zijn en het ontginnen en verwerken ervan ook gepaard gaat met schade voor het milieu. De natuur is een 'closed loop'-systeem waarin alles onlosmakelijk samenhangt. Indien we deel willen blijven uitmaken van een leefbaar systeem, zullen we ons naar dat systeem moeten schikken. En dan is de circulaire economie en dus ook circulair bouwen the way to go. De rechtstreekse en onrechtstreekse gevolgen van het ons niet aanpassen aan dat systeem – want dat is al decennia zo niet eeuwen het geval – zien we vandaag meer en meer rondom ons: natuurrampen, klimaatopwarming, schaarste van grondstoffen, vervuiling … Los daarvan geloven we ook dat een goede en duurzame architectuur waarde heeft in de maatschappij en de leefbaarheid van de omgeving kan vergroten. Aangezien er zoveel tijd en energie kruipt in het realiseren van architectuur is het zonde dat die niet zou resulteren in flexibele en circulaire gebouwen die de tand des tijds langer kunnen doorstaan. Architectuur moet zich kunnen aanpassen aan veranderingen in de maatschappij. Een nieuw gebouw moet zo flexibel zijn dat het zich kan aanpassen aan toekomstige bestemmingen."

Hoe proberen jullie circulair bouwen in de praktijk te brengen?

"Het begint bij ons met duurzaamheid in de letterlijke betekenis van het woord, wat wij in ons bureau no-nonsense-duurzaamheid noemen: gebouwen ontwerpen met de juiste afmetingen zodat ze flexibiliteit bieden met het oog op de toekomst en leegstand wordt tegengegaan, kiezen voor duurzame materialen, de juiste functies bouwen op de juiste plek, de juiste oriëntering van een gebouw voor maximale zonnewinsten in functie van het verlagen van de benodigde energie, ruimte voorzien voor kwalitatief groen enzovoort. Het gaat dus in eerste instantie niet om hoogtechnologische ontwikkelingen maar wel om doordachte architectuur. Pas daarna zullen we gaan nadenken over technologische toepassingen om het gebouw nog meer circulair te maken. Daarvoor laten we ons ook bijstaan door experten, die ons adviseren over materialen en hun ontwikkeling. Want dat laatste gaat in sommige productklassen zo snel dat we het amper kunnen bijhouden."

Waar schuilt volgens jou de grootste uitdaging in de transitie naar en wereld waarin enkel nog circulair wordt gebouwd?

"In het elimineren van de niet-circulaire elementen. Er wordt nog altijd te snel teruggegrepen naar het traditionele producten. Omdat er nog zo veel zijn, maar ook omdat ze vertrouwd zijn en vaak worden bestempeld als goedkoper. Dat laatste is zeker niet altijd waar, want de prijs van een circulair product moet je eigenlijk bepalen over zijn gehele levenscyclus. Doordat het langer meegaat, is het eigenlijk vaak goedkoper dan een traditioneel bouwproduct. Om niet-circulaire elementen uiteindelijk te elimineren, zal daarom op veel langere termijn moeten worden gedacht en mag niet enkel worden gekeken naar zogenaamde quick wins."

Tot slot: welk circulair bouwproject in binnen- of buitenland is voor jou een van de meest inspirerende voorbeelden?

"Seawater Greenhouse op Tenerife, uit 1994. Dat is niet het mooiste project – allesbehalve zelfs – maar het verhaal erachter is ronduit prachtig (het gaat om een kasconstructie die via zonnenergie de productie van zoet water uit zout water mogelijk maakt en zo ook de groei van gewassen in droge gebieden, red.)."

Bedankt voor dit interview, Robbert.

Het seminarie 'Limburgers aan het woord over (én aan de slag met) circulair bouwen' op 23 november, waarin naast Robbert Errico ook Pirre Wuytack, CEO van Vandersanden, en Rudy Evens en Filip Biesmans van Tectum Group dieper in zullen gaan op hun visie rond circulair bouwen en hun realisaties op dat vlak , heeft de vorm van een ontbijtsessie en gaat door op de Bouwcampus van de Confederatie Bouw Limburg, van 7.30 tot 10.30 uur. Deelname is gratis, maar er zal wel bij ‘no show’ wel een vergoeding worden aangerekend. Inschrijven kan via deze link.