In Schaarbeek biedt Site Cambier, van de hand van het Brusselse p&p Architectes, al een tijdje een circulair onderkomen aan een kleuter- en lagere school in het Montessori-onderwijs en de lokale scouts. In het project, dat ook een moestuin voor de buurt bevat, werd voornamelijk PEFC- en FSC-gecertificeerd hout gebruikt en hoog ingezet op de aanpasbaarheid van het ontwerp.
Voor de plaatselijke scouts is het gebouw dan wel nieuw, de site is dat niet. Het project werd in opdracht van de gemeente Schaarbeek immers gerealiseerd op een driehoekig perceel dat eerder exclusief werd gebruikt door de jeugdbeweging. Bij de afbraak van de verouderde lokalen die moesten wijken voor Site Cambier, werd getracht zo veel mogelijk materialen te recupereren om te hergebruiken in het nieuwbouwproject.
Dat nieuwbouwproject bestaat uit een moestuin voor de buurt – de Jardins d’Ernest Tuin – en twee gebouwen die worden gescheiden door een speeltuin in het groen. Het gebouw waarin de school werd ondergebracht, is gelegen aan de achterkant van de site. Er werd bewust gekozen voor een compact volume, om zo meer kwalitatieve buitenruimte te kunnen creëren en de impact op de aangrenzende woningen te verminderen. Het gebouw voor de scouts ligt aan de voorzijde van het terrein.
Hout voert boventoon
Hout voert de boventoon in beide gebouwen: de twee gebouwen bestaan uit een geprefabriceerde structuur uit CLT en ook de vloeren en wanden bestaan uit hout. Ook voor de interieurafwerking en het schoolmeubilair werd zo veel mogelijk hout gebruikt. Al het gebruikte hout draagt het PEFC of FSC-label en is dus duurzaam. Bovendien is het afkomstig uit Europese bossen. “Het gebruik van hout voor de structuur en het feit dat die structuur geprefabriceerd wordt, zorgt een kortere bouwtermijn. Hout, dat dus niet enkel in het skelet terug te vinden is, is bovendien een natuurlijk en gezond materiaal, dat meer comfort en daardoor een hoger gevoel van welbevinden biedt, belangrijk in een school”, klinkt het bij de architecten.
De keuze voor de andere materialen viel waar het kon op producten met een Cradle to Cradle-certificering of producten die dus op de een of andere manier recycleerbaar zijn. Door droge of omkeerbare verbindingen kunnen die materialen ook effectief uit het project worden teruggewonnen. Waar het kon, werden dus ook materialen afkomstig van de voormalige scoutslokalen gebruikt.
Verplaatsbare wanden
Voor beide gebouwen werd het raster zo uitgetekend dat het flexibel gebruik toelaat. Verplaatsbare wanden moeten die flexibiliteit mee ondersteunen. Volgens de architecten is het op termijn mogelijk met minimale aanpassingen het schoolgebouw te herbestemmen tot bedrijvencentrum en het scoutsgebouw tot eengezinswoning.
Op het vlak van technieken werd ook zo veel mogelijk gestreefd naar circulaire toepassingen. Dat leidde er mee toe dat de gebouwen zoals het al enkele jaren hoort voor nieuwbouw in de hoofdstad voldoen aan de passiefstandaard van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Er wordt onder meer gebruikgemaakt van natuurlijke nachtkoeling, ventilatie met dubbele stroming – een systeem dat de warmte uit de vochtige lucht die wordt afgevoerd recupereert om de van buiten komende verse lucht op te warmen – en retentie van regenwater, via een groendak, in regenwatertanks, onder meer om het te hergebruiken in de moestuinen.
Die gemeenschappelijke moestuinen zorgen ten slotte ook voor een duurzaam project op sociaal vlak.
Waren naast p&p Architects nog betrokken bij het ontwerp voor Site Cambier: Matriche, Zeugma Engineering, Modalyse en Blondeau.