In het Nederlandse regeerakkoord hebben de coalitiepartijen afgesproken om de woningbouw te versnellen tot 100.000 woningen per jaar. Doordat we tegenwoordig aardgasvrij bouwen en goed isoleren, kan het aandeel van materiaalgebonden emissies in de totale CO₂-footprint van een gebouw gedurende zijn volledige levensduur volgens Triodos Bank oplopen tot wel 90%.

Volgens Jeroen Pels is de manier waarop we nu bouwen dan ook niet langer houdbaar. "Als we nog tien jaar blijven bouwen zoals we nu bouwen, dan staat de CO₂-uitstoot die daarmee gepaard gaat gelijk aan de CO₂ die de Nederlandse industrie in één jaar uitstoot." Volgens hem vraagt het bereiken van de klimaatdoelen om een radicaal andere manier van bouwen en financieren. "Anders blijft het dweilen met de kraan open."

hout, stro, vlas, en zelfs schimmels

Traditioneel wordt in de bouwsector voornamelijk staal en beton gebruikt. De productie daarvan zorgt voor 17% van de wereldwijde CO2-uitstoot. Er is immers veel fossiele energie nodig in het productieproces. Bovendien zijn die materialen ook puur bouwtechnisch minder geschikt voor hoogwaardige circulaire toepassingen. Volgens Pels is er daarnaast nog een ander belangrijk argument om biogebaseerde bouwmaterialen te gebruiken: "Natuurlijke materialen leiden tot een gezonder en comfortabeler leefklimaat, beter voor de planeet maar ook voor de bewoner."

Biobased bouwen dus, of bouwen met hernieuwbare, plantaardige bouwmaterialen die tijdens de groei CO₂ opnemen en na het oogsten snel weer terug groeien. De materialen stoten bij productie, verwerking en transport weinig tot geen CO₂ uit en zijn uitstekend te hergebruiken. Voorbeelden zijn hout, stro, vlas, en zelfs schimmels.

Milieubelasting materialen

Triodos Bank kijkt bij de aanvraag van een biobased hypotheek naar de MilieuPrestatie Gebouwen (MPG). De MPG geeft aan wat de milieubelasting is van de materialen die in een gebouw worden gebruikt. Hoe lager de MPG-waarde, hoe duurzamer het gebouw. Alle nieuwbouw in Nederland moet volgens het Bouwbesluit een MPG-waarde van 0,8 of lager hebben. De bank verwacht dat dit door de overheid snel verder zal worden verlaagd naar een waarde van 0,5. Klanten met een woning met minimaal label A+++ of A++++ en een MPG-waarde van 0,45 of lager komen in aanmerking voor de extra lage rente.

Triodos Bank vindt wel dat de huidige rekenmethodieken en MPG-standaarden nog onvoldoende rekening houden met de CO₂-opslag van bijvoorbeeld hout. Om die reden wordt voor woningen die met overwegend duurzame materialen zijn gebouwd een berekening aangeboden die de CO₂-opslag en circulariteit beter waardeert. "In de hoop dat de landelijke norm hier op termijn ook rekening mee gaat houden", aldus Pels. Een externe partner, Alba Concepts, voert de berekeningen uit. Norbert Schotte van Alba Concepts, tevens medeoprichter van de Gideon-beweging, benadeelt de huidige rekenmethode biobased materialen meer bepaald omdat opslag van CO₂ wordt weggestreept tegen een onwaarschijnlijk eindelevensduurscenario. "Om biobased woningen toch te stimuleren voeren wij een streefwaardeberekening uit op basis van het carbon budget. Hiermee lopen wij voor op de politiek en de noodzakelijke aanpassing van de MPG."

Hoop op navolging

Triodos Bank ziet de lancering van de nieuwe biobased hypotheek als een eerste stap. Jeroen Pels: "We moeten met z’n allen een slag maken naar biobased bouwen. Dat mag zeker navolging krijgen van andere partijen. In tegenstelling tot energielabels is er op het vlak van materialenstandaarden, en de meetinstrumenten daarvoor, nog werk. Maar over tien jaar is biobased en natuurinclusief bouwen gewoon de norm. Wij gaan dat proces versnellen." 

Triodos Bank was in 2012 ook de eerste Nederlandse geldverstrekker die de hypotheek koppelde aan het energielabel: hoe groener de woning, hoe lager de hypotheekrente. Deze nieuwe prikkel moet huizenbezitters stimuleren hun woningen nog energiezuiniger te maken. Door telkens weer met nieuwe initiatieven te komen die verduurzaming van bestaande woningen stimuleren, wil de groene geldverstrekker de sector blijven uitdagen om groener te financieren.

Hoewel Triodos Bank ook actief is in België, is het afsluiten van een biobased hypotheek voorlopig enkel mogelijk in Nederland. Wel is het zo dat je bij Triodos Bank in België vandaag een duurzame hypothecaire lening kan afsluiten waarin de toepassing van natuurlijk materialen al gedeeltelijk een bepalende factor voor de rentevoet iss

Voor andere geldverstrekkers in België is bij het bepalen van de rente – naar ons weten – vooralsnog enkel de EPB-waarde van het gebouw dat wordt aangekocht of gerealiseerd een bepalende factor: hoe lager die ligt, hoe beter de rentevoet. Vanuit dezelfde optiek bestaat hier ook zoiets als het renteloos renovatiekrediet. Volgen de Belgische banken weldra het voorbeeld van Tridos Bank in Nederland? Wij hopen het alvast.