Vlas is één van de oudst bekende vezelplanten ter wereld. Het is een akkerbouwgewas dat uitstekend groeit op de kleigronden van België, Nederland en Noord-Frankrijk. Het wordt weliswaar ook in een aantal andere landen geteeld, maar nergens is de kwaliteit ervan zo hoog als hier in West-Europa.

Er bestaan twee varianten van het gewas: olievlas en vezelvlas. Uit olievlas wordt lijnzaadolie gewonnen, dat je onder meer terugvindt in voedingswaren als margarine, tal van dressings en brood, maar ook in veevoer, geneesmiddelen, cosmeticaproducten, linoleum en verven. Vezelvlas wordt dan weer primair geteeld voor de productie van linnen en garens, die voornamelijk gebruikt worden in de productie van kleding en tafel- en bedlinnen. Bij die productie ontstaan verschillende bijproducten. Een daarvan is het zogenaamde menggaren. Menggarens worden ook gebruikt in de textielindustrie, maar ook in de productie van isolatiematerialen voor de bouw.

Vlasscheven

Een ander bijproduct zijn houtachtige deeltjes of zogenaamde vlasscheven of vlaslemen. Tot in de jaren vijftig werden die veelal vernietigd, maar de laatste decennia worden ze alsmaar vaker gebruikt om stevige plaatmaterialen van te maken, die in de bouw gebruikt worden om deuren, keukenbladen of scheidingswanden van te maken.

Zo’n 55 jaar geleden is Faay Vianen zo vlas beginnen gebruiken als kern van een niet-dragende scheidingswand. Het besloot die wand aan weerszijden af te werken met een toplaag van gips, zodat hij stevig genoeg zou zijn om er zware voorwerpen zoals wastafels, toiletten of keukenkasten aan op te hangen. Om het leggen van elektraleidingen in de wand mogelijk te maken, bracht de fabrikant er ook sleuven in aan. De vlaswand werd al snel een succes en kent tot op vandaag zijn gelijke niet.

Meer troeven dan een houtspaanplaat

De vlaswand van Faay Vianen deelt veel eigenschappen met een wand gemaakt van houtspaanplaten, maar is tot 40% lichter, wat hem geschikter maakt voor het realiseren van verdiepingshoge scheidingwanden. De vlaswand werkt ook brandvertragend aangezien vlas, met zijn fijnere en taaiere structuur, smeult en niet brandt zoals de losse houtsnipper in een houtspaanplaat.

Op en top circulair

Het mag duidelijk zijn dat een vlaswand van Faay Vianen een interessante oplossing is in het licht van circulair (ver)bouwen omwille van de natuurlijke en hernieuwbare grondstoffen waaruit hij bestaat – en die helemaal te recycleren vallen. De quasi afwezigheid van enige milieu-impact heeft de wand daarnaast ook te danken aan het feit dat vlas tijdens de teelt CO₂ opneemt en het omzet in zuurstof en aan het feit dat Faay Vianen bij die teelt, de verwerking van het vlas en de productie van zijn wanden zuinig omspringt met water en energie. Tevens beperkt de lokale teelt en verwerking van vlas het milieuvervuilend vervoer tot een minimum.

Faay Vianen betreurt het naar eigen zeggen dan ook dat op scholen nog (te) vaak de traditionele holle systemen om binnenwanden te creëren aangeleerd worden, zoals regelwerk met gipskartonplaten, en de milieutechnische voordelen van een duurzaam en milieuvriendelijk vol systeem als het zijne, onderbelicht blijven.

Met de whitepaper ‘Bouwen met vlas’ hoopt Faay Vianen daar verandering in te brengen.