De dertien gemeenten in Zuid-West-Vlaanderen engageren zich via een zogenaamd burgemeestersconvenant om tegen 2030 40% minder CO₂ uit te stoten dan in referentiejaar 2005 en tegen 2050 helemaal energieneutraal te zijn. Hernieuwbare energie en duurzame warmte die via een warmtenet tot bij de gebruiker wordt gebracht, spelen een belangrijke rol in die transitie. Bij de reconversie van de oude site Douterloigne langs de Vichtsesteenweg, zag intercommunale Leiedal kansen wat dat laatste betreft. De 32 eengezinswoningen en acht kmo-units die worden gebouwd op de site waarvan een derde wordt ingericht als groene long met water en speelruimte, zullen worden verwarmd en gekoeld middels aquathermie. Maar niet door gebruik te maken van oppervlakte- of afvalwater, wat je tegenwoordig wel vaker ziet. Nee, de gebouwen in het nieuwbouwproject zullen voor hun verwarming en koeling de basiswarmte of -koelte gebruiken van een hoofddrinkwaterleiding van De Watergroep, een unicum in Vlaanderen.

"BEO-veld veel duurder"

BM Engineering verzorgde de studie voor de aansluiting van de woningen en kmo-units op de drinkwaterleiding en ontwierp het secundaire net dat daarvoor nodig is. “Bij BM Engineering hebben we ondertussen heel uitgebreide ervaring en expertise opgebouwd met warmtenetten die een BEO-veld als energiebron gebruiken”, vertel het studiebureau. “De boringen die nodig zijn voor de aanleg van zo’n veld, zijn echter altijd een substantiële kost in dergelijke projecten. Op de site van De Voerman werd het veel goedkopere alternatief bijna op een presenteerblaadje aangeboden: de grote toevoerader van de drinkwaterleiding die grote delen van het achterland van Kortrijk en Anzegem bedient, loopt immers langs de Diepgrondstraat, in de onmiddellijke nabijheid van de site. Het oppervlaktewater of rioolwater als energiebron wordt hier dus vervangen door die gesloten hoofddrinkwaterleiding van De Watergroep.”

Warmtenet van de vijfde generatie

Het warmtenet dat De Voerman krijgt is een voorbeeld van een warmtenet van de vijfde generatie. In een warmtenet van de eerste generatie werd water met een temperatuur van 100 °C door de leidingen gepompt. Bij De Voerman zal die temperatuur tot tien keer kleiner zijn – 10 à 15 °C. Een voordeel daarvan is dat er onderweg bijna geen energie meer verloren gaat. Een warmtewisselaar die aantakt op de hoofdwaterleiding van De Watergroep haalt zo’n 4 graden warmte uit het stromende drinkwater, dat wordt gebruikt in de primaire kring, die De Watergroep zal beheren. De secundaire kring die BM Engineering op de site ontwierp, omvat het warmtenet op 10 tot 15 °C. Er wordt over gewaakt dat het water dat terug in het leidingwaternet wordt geïnjecteerd nooit warmer is dan 25° C en nooit kouder dan 4° C – om vorstgevaar te vermijden.

Decentrale warmtepompen

Het secundaire net staat via decentrale warmtepompen in elke woning en kmo-unit, die als booster dienen om het water – althans in de winter – verder op te warmen, in voor de verwarming en de passieve koeling. Daarnaast staat het warmtenet ook in voor de bereiding van sanitair warm water. Uiteraard worden de warmtepompen om het plaatje helemaal groen te maken best aangesloten op zonnepanelen.

De techniek kan – althans vandaag – enkel worden toegepast nabij een hoofddrinkwaterleiding, omdat enkel die een voldoende hoog debiet heeft.

Door gebruik te maken van een energiebron in de nabijheid van de site, realiseert De Voerman een win-win: de energiebron is duurzaam en de energie kan worden gecapteerd met een installatie die een kleinere investering vergt dan bij geothermie. Zo koppelt het project ecologische aan economische duurzaamheid.

Eerste units klaar in 2025

Het warmtenet voor De Voerman wordt gerealiseerd met geld uit het Europese subsidieproject LESCEA. De werken aan het warmtenet begonnen vorig jaar en nemen ook nog een deel van dit jaar in beslag. Pas in 2025 zullen de eerste woningen en kmo-units opgeleverd zijn.

In een video te bekijken via deze link geven Ortwin Deeroo van De Watergroep en Woud Maddens van intercommunale Leiedal tekst en uitleg bij het project. Hier kan je dan weer een animatie bekijken die toont hoe het warmtenet precies zal functioneren.