Het was Veerle Labeeuw van Vlaanderen Circulair die de Circubuild-award in ontvangst nam, uiteraard coronaproef. “Maar ik wil benadrukken dat ik dat doe namens het hele team dat bij ons rond circulair bouwen werkt: Brigitte Mouligneau als transitiemanager, Roos Servaes, maar ook Arianne Acke, Karlien Wauters en Philippe Van de Velde, die binnen de OVAM rond bouw werken. Wij vinden het uiteraard fijn dat ons werk, mensen samenbrengen om circulaire oplossingen te zoeken, erkend wordt.”

“Als startende ondernemer met een circulair product ben ik gelukkig heel vroeg in contact gekomen met Vlaanderen Circulair”, verklaarde Van de Voorde zijn keuze. “JuuNoos allereerste pitch ging hier in de gebouwen van Vlaanderen Circulair in Mechelen door. Na de eerste open call in 2017 hebben wij van Vlaanderen Circulair een subsidie gekregen. Ik ga niet ontkennen dat die voor ons van levensbelang was. Het was een levensader in een periode waarin ik de zaak echt van de grond wilde krijgen."

"Wanneer Vlaanderen Circulair start-ups die iets doen rond circulair bouwen of rond circulaire economie in het algemeen een financieel steuntje geeft, krijgt de markt ineens enorm veel vertrouwen in die startende bedrijven omdat Vlaanderen zo aangeeft echt te geloven in hun circulaire product of hun circulaire dienst. Dat is natuurlijk van goudwaarde, voor elk bedrijf. Zonder de steun van Vlaanderen Circulair hadden we vandaag nooit dertien mensen in dienst gehad. Het was een hefboom en ik ben Vlaanderen Circulair enorm dankbaar. En de subsidie is al lang geleden onze richting uitgekomen, dus bij de overdracht van de award spelen geen hogere doelen”, lachte Van de Voorde.

“Circulaire pioniers samenbrengen”

“Maar wij hebben met JuuNoo ook voor Vlaanderen Circulair gekozen omdat het circulaire pioniers samenbrengt. Zo zijn relaties gesmeed, veelal op informele manier, in de wandelgangen en tussen pot en pint na events van Vlaanderen Circulair, die geleid hebben tot concrete projecten. In ons geval bijvoorbeeld met Beneens en Van Roey. Ook Rik Neven, die als bezieler van Circubuild ook de Green Deal Circulair Bouwen ondertekende, heb ik zo leren kennen. Dat eerste clubje rond circulaire economie was aanvankelijk echt heel klein, maar is inmiddels enorm gegroeid.”

“Op een gestage, maar wel duurzame manier”, vulde Labeeuw aan. “Toen we startten met De Green Deal Circulair Bouwen hebben Brigitte en Philippe samen met de Vlaamse Confederatie Bouw heel wat toelichtingen gegeven en zelf heb ik me ettelijke uren beziggehouden met het opbellen van bedrijven, steden en netwerkorganisaties om hen te vragen dat engagement te ondertekenen. Intussen bestaat het netwerk uit 360 organisaties die we vier keer per jaar samenbrengen.”

“Zonder te doen, kan je niet leren”

“Iedereen die de Green Deal Circulair Bouwen ondertekent, engageert zich om bij te leren, om open te staan die kennis uit te wisselen en om een circulair experiment te doen. Want zonder te doen, kan je niet leren. Het is maar door te doen dat je merkt waar bijvoorbeeld de regelgeving verkeerd zit of van welke zaken financiers een probleem maken. Als je dat allemaal gewoon theoretisch bestudeert, stoot je niet op dat soort zaken.”

Van de Voorde: “Het goeie is ook … het is niet echt competitie, maar bedrijven die de Green Deal Circulair Bouwen – of een andere – niet ondertekend hebben, krijgen echt het gevoel dat ze de boot dreigen te missen. Dat is juist het gevoel dat we moeten creëren om de transitie naar een circulaire bouwwereld of economie te versnellen. Maar we zijn goed bezig. En maar goed ook, want als regio hebben wij al veel transities gemist: de digitale golf, de elektrificering van ons wagenpark … Circulair bouwen lijkt nu stilaan iets waar we wel in vooroplopen. En in bouwen zijn Vlamingen sowieso al goed.”

Labeeuw: “We proberen de circulaire verhalen uit Vlaanderen ook naar Europa te krijgen. Dat is de reden waarom we meedoen aan zoveel Europese initiatieven. Om te tonen: kijk, onze ondernemers zijn daar echt mee bezig.”

Aan de slag met kritiek

Toch weerluidt weleens de kritiek dat de overheid nog meer zou kunnen doen om circulair bouwen te faciliteren. Zo hoor je vaak dat er in aanbestedingen nog te vaak op de laagste prijs wordt gefocust en dat het wettelijke kader rond circulair bouwen te wensen overlaat. Hoe weerlegt Vlaanderen Circulair die kritiek?

“Dat is net een van de redenen waarom onze Green Deals niet enkel focussen op bedrijven, maar ook op lokale overheden. Die hebben ook nood aan opleiding en kennisdeling. Neem nu die aanbestedingen – de kritiek daarop is niet onterecht: die worden opgesteld door juristen, die misschien eerder beschermend zijn als het gaat over verandering. De Green Deal Circulair Aankopen was daarom onder meer op hen gericht. We leggen hen uit wat er allemaal mogelijk is. Daarom hebben we ook onze productspecifieke communities of practice, zoals voor ICT, voeding, bouw, kantoorinrichting- en materiaal … Daarnaast hebben we ook een Europees project lopen, ProCirc, rond circulair aankopen, zijn we mee de Europese regelgeving aan het aanpakken om bijvoorbeeld ook de GPP-criteria meer circulair te maken enzovoort. Het is een trage beweging, maar als je mensen moet veranderen, dan gaat dat nu eenmaal zo.”

“Conservatisme doorbreken”

“Dat brengt mij bij het pijnpunt voor circulair bouwen dat ik als laureaat die de Circubuild-award doorgeeft, moet benoemen”, aldus Van de Voorde. “Wij hebben met JuuNoo een product ontwikkeld dat technisch gezien volledig in orde is, voldoet aan alle brandattesten, niet duurder is dan de concurrentie en er goed of zelfs beter uitziet dan de gangbare norm. En toch blijf je botsen op drempelvrees. Mensen zijn gewoontedieren en redeneren: ‘Wij doen dit al lang zo en gaan dat gewoon zo blijven doen’. Andere problemen vallen als ondernemer wel op te lossen, maar dat conservatisme doorbreken, is echt niet simpel. Nochtans schiet je als gebouweigenaar echt in je eigen voet door dat niet te doen. Je betaalt voor onze wanden immers evenveel dan voor klassieke, niet-circulaire binnenwanden, maar krijgt er wel een – volgens ons – mooier kantoor door dat ook nog eens sneller afgewerkt is en aan het einde van de rit bespaar je geld door onze buy back-garantie of doordat je de wanden zelf kan hergebruiken.”

“Uiteindelijk heeft Van Roey, dat echt in ons product geloofde, na veel ‘trekken en stoempen’ ontwerpers en andere aannemers kunnen overtuigen van ons product en gingen er gelukkig steeds meer deuren voor ons open. Bedrijven zien nu ook de voordelen van onze wanden bij concurrenten die er wel voor gekozen hebben.”

ZIN in No(o)rd als katalysator

“Het komt er gewoon op aan te doen”, vindt Van de Voorde net als Vlaanderen Circulair. “Desnoods probeer je eens met drie wanden en kijk je of ons concept werkt. Bij Whitewood in Brussel bijvoorbeeld, hebben we met drie wanden een showroom gecreëerd die inmiddels al twee verdiepingen omhoog is verhuisd. Dat bedrijf ziet nu echt de voordelen van ons product."

“Wat ook heel veel in beweging zet”, besluit Van de Voorde, “zijn grootschalige circulaire projecten zoals ZIN in No(o)rd in Brussel. Bij dergelijke circulaire projecten probeert iedere fabrikant een stapje meer circulair te zijn dan de andere, wat een prachtige voedingsbodem is voor meer innovatie en nieuwe businessmodellen. Echt heel Europa volgt dat project op de voet – daar schrik ik altijd van wanneer ik in het buitenland ben. Het succesvol implementeren van innovaties in zulke circulaire gebouwen zal voor velen de doorslag geven om in de toekomst toch te kiezen voor een circulair alternatief.”

Van 31 mei tot en met 4 juni organiseert Vlaanderen Circulair trouwens een heuse circulaire week. Daarover volgt later nog meer nieuws op deze website.