Vzw de Biehal, een maatwerkbedrijf, resideert intussen al enkele maanden in zijn nieuwe bedrijfsgebouw in Lommel. Het onderkomen, met zijn opvallende zeshoekige vorm een nieuwe landmark, bestaat uit een CLT-constructie en is multifunctioneel en volledig demonteerbaar. Het werd ontworpen door DAM architecten en gerealiseerd door Beneens. Aan het project werd een klein jaar gebouwd.
Het compacte gebouw, met een totale vloeroppervlakte van 1.800 m² en twee verdiepingen, ligt de hoek van de Kliniekstraat en de Stationsstraat. De zeshoekige vorm maakt de overgang tussen het orthogonale achterliggende deel en het schuine stratenpatroon. Op het gelijkvloers vind je naast een inkomzone ook een kringwinkel, een grand café, een broodjesbar, een magazijn en een sanitair gedeelte. Ook de technische ruimte werd ondergebracht op het niveau 0. Op de zuidgevel na, waarachter het magazijn ligt, heeft de hele benedenverdieping, gezien de publieke functie, een open karakter. Op de tweede verdieping, met een semiopen karakter, bevinden zich kantoren, een was- en strijksalon, een refter, opslagruimte, kleedruimtes en opnieuw sanitair. De dakrand van het gebouw meandert in de hoogte om het gebouw een spannende dynamiek te geven en de vorm van de zeshoek te versterken.
Er kan gerust worden gesteld dat het nieuwe gebouw van vzw de Biehal een voorbeeld is van doorgedreven circulair bouwen. Zo bestaat de gehele structuur uit CLT en glued laminated timber of glulam. Dat ruwbouwmateriaal is meteen ook het afwerkingsmateriaal. De hele CLT-structuur werd in elkaar gestoken met omkeerbare verbindingen, naar analogie met alle andere verbindingen die je in het gebouw terugvindt.
Circulair (verbonden) materialenpalet
Het gebouw kreeg een droge vloeropbouw, met vloerplaten uit Fermacell, gipsvezelplaten op basis van restgips of zogenaamd RO-gips. Daarop kwam als afwerking een Marmoleum-vloer van Forbo Flooring Systems, een vloer op basis van lijnzaadolie.
Als gevelafwerking, rechtstreeks aan de CLT-structuur bevestigd, werd gekozen voor prefabcassettes opgevuld met cellulosevlokkenisolatie – isolatie op basis van gerecycleerde kranten – en een afwerking met Thermowood-hout, een milieuvriendelijk alternatief voor tropisch hardhout omdat het hout afkomstig is van naaldbomen uit duurzaam beheerde Europese bossen. Ook alle afwerkingsmaterialen zijn zo bio-ecologisch mogelijk.
Verplaatsbare muren
Op ontwerp- of gebouwniveau dacht DAM architecten ook circulair. De meeste binnenwanden zijn niet-dragend en – omdat ze dus zoals alle elementen in het gebouw omkeerbaar verbonden zijn – daardoor makkelijk weg te halen of te verplaatsen. De structuur van het zeshoekige gebouw werd repetitief en gemakkelijk leesbaar vormgegeven, om zo bij te dragen aan de aanpasbaarheid van het gebouw. Wanneer een bepaalde activiteit van de vzw dus groeit of verandert, kan de ruimte daar makkelijk aan worden aangepast.
Technieken makkelijk bereikbaar
Circulair bouwen gold ook als aandachtpunt bij het ontwerp van de technieken. Die werden meteen geïntegreerd in de ontwerpfase. In nauwe samenwerking met aannemer Beneens en studiebureau Raco – dat ook instond voor het EPB-advies en de EPB-verslaggeving – tekende DAM architecten de technieken uit in BIM. Er werd niets ingestort, waardoor alle buizen en leidingen zichtbaar bleven en makkelijk bereikbaar zijn voor bijvoorbeeld een herstelling.
Achterliggend groen doorgetrokken
Samen met biotoop maakte DAM architecten ten slotte een ontwerp voor het landschap rond het project waarin de focus lag op biodiversiteit en het reduceren van verharding. Het groen van de achterliggende site Meysterbergen werd daarbij doorgestrokken richting Stationsstraat. De Biehal heeft een eigen groendienst die de tuinen beheert.
Uitdagingen en troeven
Gevraagd naar de grootste uitdagingen in het project, noemt DAM architecten het combineren van uiteenlopende functies in één gebouw. Dat was zowel op het vlak van technieken – overal verschillende comforteisen – en akoestiek geen sinecure. Ook het beperken van de ruimte voor de circulatie om zo weinig mogelijk ruimteverlies te hebben voor de verschillende functies, was een uitdaging. Daaruit ontstond volgens DAM architecten het idee voor een atrium.
De grootste troef van het nieuwe gebouw is volgens de architecten naast het circulaire karakter het feit dat het gebouw door zijn zeshoekige vorm en open gevel op het gelijkvloers geen uitgesproken achterkant heeft, wat gezien de specifieke ligging van het gebouw van bij het begin het opzet was.