In de productendatabank van Circubuild vind je een lijst terug van circulaire materialen en technieken. Omdat greenwashing snel om de hoek komt kijken en de term circulariteit te pas en te onpas gebruikt wordt, worden alle producten door VIBE gescreend op hun circulariteit.
De producten worden opgeladen door de fabrikanten, maar het is aan VIBE om te oordelen of het product of materiaal voldoende circulair is om opgenomen te worden. De criteria waarop VIBE zich baseert om een materiaal op te nemen of niet, worden toegelicht in deze pdf.
Bij elke productfiche vind je ook een korte screening terug waarin VIBE toelicht wat er circulair en minder circulair is aan het product.
Circulaire strategieën
Basisvereisten
Veilig en gezond
Het product kan geplaatst worden op een manier die veilig en gezond is voor de werkkracht alsook de (ruimere) omgeving. Ook tijdens het gebruik komen geen schadelijke stoffen vrij. Het weghalen en verwerken na gebruik kan opnieuw op een veilige manier zonder schade aan mens of milieu aan te brengen. Het product wordt bovendien in veilige, gezonde en ethisch verantwoorde omstandigheden geproduceerd.
Verantwoord materiaalgebruik
De (initiële) milieu-impact van het product is gepast gezien het beoogde gebruik ervan. Ze is vergelijkbaar en bij voorkeur lager dan de gangbare oplossingen. Impact, levensduur en potentieel voor hergebruik zijn in overeenstemming met elkaar. Het product is zoveel mogelijk afkomstig van lokale grondstoffen, materialen en productie. Er wordt geen gebruik gemaakt van schaarse grondstoffen of exotische materialen (tenzij er geen andere mogelijkheid is).
Functionele eigenschappen
Het product vervult de vereiste functionele vereisten die met zijn aanbevolen gebruik gepaard gaan op een manier die minstens evenwaardig is ten opzichte van andere, conventionele oplossingen. Het kan dan gaan om stabiliteitseisen, akoestiek, brandgedrag, isolatievermogen… Op basis van deze vereisten kan een product opgenomen worden voor een bepaalde post terwijl het bij een andere wordt vermeden. Eventueel kunnen randvoorwaarden opgelegd. Die worden in het bestek beschreven.
Circulaire eigenschappen
Gerecupereerd materiaal
Het product bestaat uit hergebruikte componenten. Die werden eventueel schoongemaakt, hersteld, behandeld of (beperkt) bewerkt. Dat proces is niet energie-intensief. De componenten worden bovendien lokaal gehouden. Hergebruik varieert en kan worden uitgedrukt via percentages. De uiteindelijke score is afhankelijk van het materiaal, het toepassingsgebied, de alternatieven op de markt, ...
Gerecycleerd afvalmateriaal
Het product bestaat uit materialen afkomstig van gerecycleerde grondstoffen. In tegenstelling tot hergebruik, komt er een industrieel recyclageproces aan te pas. De hoeveelheid recyclaat wordt uitgedrukt in een percentage van het totale grondstoffengebruik. Of een percentage aan recyclaat voldoende is, hangt af van het materiaal en de markt. Dit wordt o.a. getoetst aan de hand van de ‘Cradle to Cradle Certified Required Percentages of Cycled and Renewable Content by Product and Material Type’: de producten moeten bijvoorbeeld minstens de ‘silver’ standaarden halen, wat hetzelfde is als ‘industry standard or common practice’.
Hernieuwbare grondstoffen
Het product bestaat uit materialen afkomstig van hernieuwbare grondstoffen. Die grondstoffen worden duurzaam beheerd. De hoeveelheid hernieuwbare grondstoffen wordt uitgedrukt in een percentage van het totale grondstoffengebruik.
Omkeerbaar
Het product wordt (of kan worden) geplaatst op een manier die (eenvoudig) ongedaan gemaakt kan worden. Het product kan zo zonder waardeverlies verwijderd worden. Omkeerbaarheid kan gedeeltelijk zijn en wordt dan uitgedrukt in percentages: hoeveel procent van het product kan gerecupereerd worden? Dat hangt voornamelijk af van de verbinding die wordt gebruikt, maar is ook afhankelijk van andere lagen, zoals bijvoorbeeld een vereiste afwerking.
Eenvoudig
De montage en demontage vereist geen buitenproportionele expertise of hulpmiddelen. De onderdelen zijn goed hanteerbaar.
Snel
Het systeem heeft een zekere systematiek waardoor er weinig arbeidstijd nodig is om ermee te bouwen.
Compatibel
Het product of de onderdelen van het product zijn voldoende compatibel op het vlak van afmetingen en verbindingen om breed ingezet te worden
Lange levensduur
De onderdelen hebben een voldoende lange levensduur om herhaald gebruik mogelijk te maken. Dit kan doordat de materialen robuust zijn, maar ook door een goed onderhoudsplan dat kan worden aangetoond aan de hand van bijvoorbeeld een onderhoudscontract (eventueel als onderdeel van een product-as-a-service overeenkomst), het gebruik van gestandaardiseerde, modulaire onderdelen of het bestaan van een laagdrempelige hersteldienst.
Terugkoop- of doorverkoopsgarantie
De producent verkoopt het product met een circulair businessmodel zoals bijvoorbeeld terugkoopgarantie. Dit betekent dat het materiaal op het einde van de levensduur terug wordt overgekocht door de producent, die vervolgens ook instaat voor het verwerken van het materiaal. De producent zorgt ervoor dat het materiaal wordt hergebruikt of, indien hergebruik niet mogelijk is, hoogwaardig wordt gerecycleerd. Andere mogelijke, circulaire businessmodellen kunnen onder andere zijn: terugnamegarantie, doorverkoopsgarantie of product-as-a-service overeenkomst.
Natuurlijk afbreekbaar
Het product kan na gebruik veilig aan de natuur teruggegeven worden. Het wordt onder realistische omstandigheden afgebroken en dat binnen een aanvaardbare termijn. Belangrijk hiervoor is de natuurlijke herkomst van de materialen, maar ook het productieproces en de behandeling die de materialen hebben gekregen. Een product kan gedeeltelijk afbreekbaar zijn, dat wordt uitgedrukt in percentages. Belangrijk is uiteraard dat afbreekbare en niet afbreekbare onderdelen gemakkelijk van elkaar gescheiden kunnen worden.
Recycleerbaar
Het product kan na het bereiken van de technische levensduur hoogwaardig gerecycleerd worden. Het gerecycleerde materiaal dat daaruit voortvloeit kan minstens in gelijkwaardige toepassingen worden ingezet. Het recyclageproces is niet vervuilend en vereist geen buitensporige hoeveelheden aan energie. Het product wordt niet gedowncycled. Een belangrijke vereiste is dat verschillende materiaalstromen (eenvoudig) van elkaar gescheiden kunnen worden.